Τῇ Κ’ (20ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος ΑΡΤΕΜΙΟΥ.

καὶ μὴ θαρρῇς πῶς καλλωπίζομαι μὲ τῶν Ἑλλήνων τὰ ρήματα· μὴ γένοιτο, νὰ λιπάνῃ ἔλαιον ἁμαρτωλοῦ τὴν κεφαλήν μου· ἀλλὰ φροντίζων διὰ τὴν ψυχήν σου, κινῶ πάντα λίθον, μήπως καὶ πεισθῇς· ἀλλὰ νομίζω ὅτι καθὼς ἐτύφλωσε τὸν Πρωτόπλαστον Ἀδὰμ ὁ διάβολος μὲ τὴν βρῶσιν τοῦ φυτοῦ, οὕτω ἀπεγύμνωσε καὶ σὲ τῆς τοῦ Χριστοῦ πίστεως φθονῶν τὴν σωτηρίαν σου. Διότι τὸν ἥλιον, τὴν σελήνην καὶ τοὺς ἀστέρας ὀνομάζεις θεοὺς αἰσχύνομαι τὴν ἀμάθειάν σου, διὰ νὰ μὴ εἴπω τὴν κακοβουλίαν. Ποῖα ὅμως ἡ ἀνάγκη νὰ μακρηγορῶ; δὲν ἀρνοῦμαι τὸν Χριστόν, μὴ γένοιτο! δὲν ἀσπάζομαι τὴν μιαρὰν τῶν Ἑλλήνων ἀσέβειαν· ἀλλὰ εἰς ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα ἐδιδάχθην, ἐπιμένω ἕως τέλους φυλάττων τὰς παραδόσεις τῶν Πατέρων». Πρὸς ταῦτα ὁ Παραβάτης ἔμεινεν ἄφωνος ἀπορῶν καὶ θαυμάζων τὸ πολυμαθὲς τοῦ Μάρτυρος, καὶ πρὸς ἀπόκρισιν ἑτοιμότατον. Πρὸς τὸν ὁποῖον πάλιν εἶπεν ὁ Ἅγιος· «Ἄφες, ὦ βασιλεῦ, τὴν παράλογον καὶ ψευδῆ τῶν Ἑλλήνων θρησκείαν, καὶ πρόσελθε εἰς τὸν Χριστόν, ὅστις εἶναι μακρόθυμος καὶ δέχεταί σε μετανοοῦντα». Ὁ δὲ ἀπεκρίνατο· «Ἐπειδὴ ἠπείθησας εἰς τοὺς λόγους μου, κακὴ κεφαλή, καὶ ἐτόλμησας νὰ προτρέψῃς καὶ ἐμὲ ὅπως γίνω Χριστιανὸς θὰ σὲ ἀνταμείψω καὶ ἐγὼ πρεπόντως».

Ταῦτα εἰπὼν ὁ Ἰουλιανὸς προσέταξε νὰ γυμνώσωσι τὸν Ἅγιον καὶ νὰ πυρώσωσι σούβλας σιδηρᾶς, μὲ τὰς ὁποίας νὰ τρυπήσωσι τὰς πλευράς του, νὰ κατακεντήσωσι τὴν ράχιν του μὲ τριβόλους ὀξεῖς, καὶ νὰ τὸν σύρωσιν ὑπτίως διὰ νὰ καταξεσχίσωσι τὰς σάρκας του. Βασανιζόμενος λοιπὸν ὁ Μάρτυς ἐπὶ ὥρας πολλάς, εἶχε τὴν αὐτὴν καρτερίαν, ὡς καὶ πρότερον, καὶ οὔτε φωνή, οὔτε στεναγμὸς ἐξῆλθεν ἀπὸ τὸ στόμα του· ὅθεν ἠγέρθη ἀπὸ τὸν θρόνον ὁ τύραννος περίλυπος, ὡς νενικημένος, προστάσσων νὰ φυλακίσωσι τὸν Ἅγιον καὶ νὰ μὴ δώσωσιν εἰς αὐτὸν ἄρτον ἢ ὓδωρ, οὔτε ἄλλο τι βρώσιμον. Εὐχόμενος δὲ εἰς τὴν φυλακὴν ὁ Ἅγιος, ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός, βλέπει τὸν Δεσπότην Χριστὸν λέγοντα εἰς αὐτόν· «Καθὼς σὺ μὲ ὡμολόγησας ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων ἐπὶ τῆς γῆς, θέλω σὲ ὁμολογήσει καὶ ἐγὼ εἰς τοὺς οὐρανοὺς ἐνώπιον τοῦ Πατρός μου· ὄχι δὲ μόνον τοῦτο, ἀλλὰ καὶ ἐδῶ θὰ εἶμαι ἀντιλήπτωρ καὶ βοηθός σου». Ταῦτα ἀκούσας ἀπὸ τὸν Χριστὸν ὁ Μάρτυς ἔλαβε θάρρος καὶ δύναμιν, καὶ εὐθὺς εὑρέθη ὅλως ὑγιὴς καὶ τεθεραπευμένος, μὴ ἔχων ποσῶς εἰς τὴν ἁγίαν αὐτοῦ σάρκα σημεῖον πληγῆς οὔτε ἴχνος μώλωπος· ὅθεν ὅλην τὴν νύκτα ἀνέπεμπε δοξολογίας εἰς τὸν Θεὸν καὶ χάριτας. Διέμεινε δὲ ἡμέρας δεκαπέντε εἰς τὴν φυλακὴν ἄσιτος, μὴ τρώγων ἐξ ἀνθρώπων τίποτε, ἀλλὰ μόνον μὲ ἄρτον Ἀγγέλων τρεφόμενος, ἤτοι μὲ τὴν Χάριν τοῦ Παναγίου Πνεύματος.


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὰ περὶ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, τοῦ θανάτου τῆς Φαύστας, τοῦ Κρίσπου καὶ λοιπὰ βλέπε ἐν τῷ Βίῳ αὐτοῦ, ὃν διωρθωμένον ἔχομεν καταχωρίσει τῇ καʹ (21ῃ) τοῦ μηνὸς Μαΐου, ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Μάλιστα βλέπε ἐν ταῖς ὑποσημειώσεσι ἐν αἷς λεπτομέστερον διασαφηνίζομεν τὰ γεγονότα ταῦτα. Σημειοῦμεν δὲ ἐνταῦθα ὅτι τὰ περὶ θανατώσεως τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ Ἰουλιανοῦ Γάλλου καὶ τοῦ πατρὸς αὐτῶν Κωνσταντίου ὑπὸ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου δὲν ἔχονται ἀληθείας, διότι οὗτοι ἐθανατώθησαν ὑπὸ τοῦ Κωνσταντίου υἱοῦ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου μετὰ τὸν θάνατον αὐτοῦ. Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἀπέθανεν ἐν ἔτει 337. Εὐθὺς ἀμέσως ὁ Κωνστάντιος ἐθανάτωσε τὸν πατέρα τοῦ Ἰουλιανοῦ Κωνστάντιον μεθ’ ὅλων τῶν ἄλλων συγγενῶν αὐτοῦ πλὴν τοῦ Γάλλου καὶ τοῦ Ἰουλιανοῦ, ἐπὶ τῇ κατηγορίᾳ ὅτι αὐτοὶ ἐδηλητηρίασαν τὸν πατέρα του Μέγαν Κωνσταντῖνον, τὸν δὲ Γάλλον ἐθανάτωσεν ὁ αὐτὸς Κωνστάντιος ἐν ἔτει 354, διότι παρὰ τὴν προστασίαν ποὺ τοῦ παρέσχεν ἐσκευώρει ἐπαναστάσεις κατ’ αὐτοῦ.

[2] Βλέπε περὶ τῆς Δάφνης καὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 361.

[3] Βλέπε περὶ αὐτῆς εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Ἰουλίου, ὅτε ἑορτάζεται ὑπὸ τὸ ὄνομα Ἁγία Βερονίκη ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Εἰς τὴν ἐκεῖ ὑποσημείωσιν βλέπε καὶ περὶ τοῦ ἀνδριάντος τοῦ Χριστοῦ, τὸν ὁποῖον αὕτη ἐτεχνούργησε, ἡ δὲ πόλις τῆς Πανεάδος εἶναι ἡ κατόπιν κληθεῖσα Καισάρεια Φιλίππου (βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 241).

[4] «Ἀπώλετο τὸ μνημόσυνον αὐτῶν μετ’ ἤχου» (Ψαλμ. θʹ 7).

[5] «Δεῦτε καὶ ἐξολοθρεύσωμεν αὐτοὺς ἐξ ἔθνους καὶ οὐ μὴ μνησθῇ τὸ ὄνομα Ἰσραὴλ ἔτι» (Ψαλμ. πβʹ 5).

[6] «Καὶ εἶπεν Ἠλιού· ζηλῶν ἐζήλωκα τῷ Κυρίῳ… τὰ θυσιαστήρια σου κατέσκαψαν…» (Γʹ Βασ. ιθʹ 10).

[7] Εἰς πολλὰ καὶ διάφορα μέρη εὑρίσκονται τὰ πνεύματα καὶ αἱ ψυχαὶ τῶν Ἁγίων, διὰ τοῦτο καὶ ἐνεργοῦσιν εἰς τὸν αὐτὸν καιρὸν διαφόρους ἐνεργείας καὶ χάριτας, εἴτε ἀμέσως αἱ ψυχαὶ αὐτῶν, ὡς θέλουσί τινες, εἴτε ἐμμέσως διὰ τῶν Ἀγγέλων, ὡς θέλουσιν ἄλλοι, ἢ μᾶλλον καὶ ἀληθέστερον εἰπεῖν, διὰ τῆς θείας Χάριτος. Τί λέγω; Αἱ τῶν Ἁγίων ψυχαὶ πανταχοῦ ὁρῶσι καὶ ἐνεργοῦσιν, ὡς λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος· «Τὰ τῶν Ἀγγέλων ἀναρίθμητα πλήθη. Καὶ μετὰ τούτων τὰ τῶν Πατέρων ἅγια πνεύματα (αἰδεσθήσεται ἡ Παρθένος)· οὐδεὶς γὰρ τούτων ἐστὶν ὃς οὐχὶ πανταχοῦ καθορᾷ»· (Λογ. περὶ παρθεν). Πῶς δὲ τοῦτο γίνεται; ἄκουσον. Ὁ Θεὸς καὶ ἡ τοῦ Θεοῦ Χάρις ὑπάρχει πανταχοῦ ὡς φύσει ἀπεριόριστος. Ἐπειδὴ δὲ αἱ ψυχαὶ τῶν Ἁγίων εἶναι ἡνωμέναι μετὰ τοῦ πανταχοῦ ὑπάρχοντος Θεοῦ καὶ τῆς πανταχοῦ ἐνεργούσης Χάριτος τοῦ Θεοῦ, διὰ τοῦτο καὶ αὐταὶ διὰ τῆς πανταχοῦ οὔσης Χάριτος τοῦ Θεοῦ, μετὰ τῆς ὁποίας εἰναι ἡνωμέναι, πανταχοῦ προφθάνουσιν ὄχι κατὰ φύσιν καὶ οὐσίαν· διότι περιγραπταὶ καὶ περιορισταὶ εἶναι αὗται λόγῳ τῆς οὐσίας αὐτῶν, ἀλλὰ κατὰ Χάριν καὶ μέθεξιν θείαν.