Τῇ Κ’ (20ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος ΑΡΤΕΜΙΟΥ.

Τοῦτον τὸν λόγον ἐπεδίωκεν ὁ ἀνόητος νὰ ἀποδείξῃ ψευδῆ· διὸ ἐσπούδασε νὰ ἀνακαινίσῃ τὸν ναόν, ἀλλὰ εἰς μάτην ἐκοπία, διότι εὐθὺς ὡς ἔδραμον οἱ θεοκτόνοι Ἰουδαῖοι μὲ πολλὴν προθυμίαν καὶ ἔσκαψαν νὰ βάλωσι τὰ θεμέλια, ἠγέρθη μεγάλη καταιγὶς καὶ ταραχὴ ἀνέμων, ἥτις ἥρπαζε τὰ χώματα καὶ ἐπλήρου τὸν ἐκσκαφέντα τόπον. Ἔγιναν ἀστραπαὶ καὶ βρονταὶ καὶ μέγας σεισμὸς τοσοῦτον, ὥστε πολλοὶ ἀπέθανον. Οὐχὶ δὲ μόνον ταῦτα, ἀλλὰ καὶ πῦρ ἐξῆλθεν ἀπὸ τὰ ἐσκαμμένα θεμέλια καὶ κατέφλεξεν ὅλους ὅσοι εὑρέθησαν ἐκεῖ.

Ἐνῷ δὲ ταῦτα ἐγίνοντο εἰς τὴν Ἱερουσαλήμ, καθεσθεὶς ὁ Ἰουλιανὸς εἰς τὸν θρόνον μετὰ θυμοῦ προστάσσει νὰ φέρωσι τὸν Μάρτυρα, καὶ λέγει πρὸς αὐτόν· «Ἤκουσες, ἀσεβέστατε, τὶ ἐτόλμησαν νὰ πράξωσιν οἱ κακοδαίμονες καὶ ὁμόφρονές σου Χριστιανοί; Ἔκαυσαν τὸν ναὸν τοῦ σωτῆρος Ἀπόλλωνος, ἀλλὰ δὲν θέλουσι χαρῆ εἰς αὐτό, διότι ἐγὼ θὰ ἐκδικηθῶ ἑβδομηκοντάκις ἑπτά, κατὰ τὴν Γραφήν σας, διὰ νὰ μὴ μᾶς χλευάζητε». Καὶ ὁ Μάρτυς λέγει· «Ἤκουσα ὅτι ὀργὴ θεήλατος καὶ πῦρ ἦλθεν ἀπὸ τὸν οὐρανὸν καὶ κατέφαγε τὸν θεόν σου καὶ τὸν ναόν του ὅλον κατηνάλωσε. Λοιπὸν ἐὰν ἦτο θεός, πῶς δὲν ἐφυλάχθη;». Ἀποκριθεὶς δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ Παραβάτης λέγει· «Μήπως καὶ σύ, ἀνοσιώτατε, ὡς φαίνεται, μᾶς ἐμπαίζεις εἰς ταῦτα καὶ καταγελᾷς, διότι σὲ ἐξεδίκησεν ὁ Θεός σου;». Λέγει πρὸς αὐτὸν ὁ Ἅγιος· «Ἐγὼ πάντοτε γελῶ καὶ καυχῶμαι εἰς τὴν ἐξολόθρευσιν τῶν θεῶν σου, ἀφρονέστατε, καὶ σεμνύνομαι καὶ χαίρω εἰς τὰ παράδοξα, τὰ ὁποῖα καθ’ ἑκάστην θαυματουργεῖ ὁ Δεσπότης μου· τὴν δὲ ἐκδίκησιν τῶν βασάνων, τὴν ὁποίαν μοῦ δίδεις, ἐκεῖ θέλεις τὴν δεχθῆ, εἰς τὴν ἄλλην ζωήν, ὁπόταν σὲ καταλάβῃ τὸ πῦρ ἐκεῖνο καὶ ἡ αἰώνιος κόλασις, ἀλλὰ καὶ ἐδῶ πάλιν εἰς ὀλίγον διάστημα μὲ ἦχον θέλει ἀπολεσθῆ τὸ μνημόσυνόν σου» [4].

Τότε ἐθυμώθη σφόδρα ὁ τύραννος καὶ λέγει πρὸς αὐτόν· «Ἐπειδὴ ἀγάλλεσαι εἰς αὐτά, θὰ σοῦ δώσω ἐγὼ καὶ ἄλλην ἡδονὴν δι’ ἀγάπην σου, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν καλωσύνην μου σὲ λυποῦμαι καὶ θέλω νὰ σὲ ἀποσπάσω ἀπὸ τὴν ἀγνωσίαν σου καὶ νὰ ἔλθῃς μὲ σώφρονα λογισμὸν νὰ θυσιάσῃς εἰς τοὺς ἀθανάτους θεούς, οἵτινες σὲ ἐστόλισαν διὰ πολλῶν ἀρετῶν καὶ μεγάλης τιμῆς ἠξιώθης, καὶ πλοῦτον πολὺν ἀπέκτησας, ἀλλὰ σὺ ἐφάνης πρὸς τοὺς εὐεργέτας ἀχάριστος». Λέγει ὁ Μάρτυς· «Τί μαίνεσαι, παρανομώτατε, καὶ ἐπιχειρεῖς ἀγνώστως ἀνωφελῆ πράγματα; τὰς ἐπαναστάσεις τῶν βαρβάρων ἀφῆκας, καὶ τὸν πόλεμον τῆς Περσίας, διὰ τὸν ὁποῖον ἐσάλευσας ὅλην τὴν οἰκουμένην, καὶ ἔβαλες τὴν σπουδήν σου ὅλην κατ’ ἐμοῦ τοῦ δούλου τοῦ Θεοῦ; Ἀποφάσισε νὰ μὲ θανατώσῃς μὲ ὅποιον θάνατον θέλεις, διότι ἐγὼ οὔτε τοὺς θεούς σου λατρεύω, οὔτε εἰς τὰ προστάγματά σου πείθομαι».


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὰ περὶ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, τοῦ θανάτου τῆς Φαύστας, τοῦ Κρίσπου καὶ λοιπὰ βλέπε ἐν τῷ Βίῳ αὐτοῦ, ὃν διωρθωμένον ἔχομεν καταχωρίσει τῇ καʹ (21ῃ) τοῦ μηνὸς Μαΐου, ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Μάλιστα βλέπε ἐν ταῖς ὑποσημειώσεσι ἐν αἷς λεπτομέστερον διασαφηνίζομεν τὰ γεγονότα ταῦτα. Σημειοῦμεν δὲ ἐνταῦθα ὅτι τὰ περὶ θανατώσεως τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ Ἰουλιανοῦ Γάλλου καὶ τοῦ πατρὸς αὐτῶν Κωνσταντίου ὑπὸ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου δὲν ἔχονται ἀληθείας, διότι οὗτοι ἐθανατώθησαν ὑπὸ τοῦ Κωνσταντίου υἱοῦ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου μετὰ τὸν θάνατον αὐτοῦ. Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἀπέθανεν ἐν ἔτει 337. Εὐθὺς ἀμέσως ὁ Κωνστάντιος ἐθανάτωσε τὸν πατέρα τοῦ Ἰουλιανοῦ Κωνστάντιον μεθ’ ὅλων τῶν ἄλλων συγγενῶν αὐτοῦ πλὴν τοῦ Γάλλου καὶ τοῦ Ἰουλιανοῦ, ἐπὶ τῇ κατηγορίᾳ ὅτι αὐτοὶ ἐδηλητηρίασαν τὸν πατέρα του Μέγαν Κωνσταντῖνον, τὸν δὲ Γάλλον ἐθανάτωσεν ὁ αὐτὸς Κωνστάντιος ἐν ἔτει 354, διότι παρὰ τὴν προστασίαν ποὺ τοῦ παρέσχεν ἐσκευώρει ἐπαναστάσεις κατ’ αὐτοῦ.

[2] Βλέπε περὶ τῆς Δάφνης καὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 361.

[3] Βλέπε περὶ αὐτῆς εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Ἰουλίου, ὅτε ἑορτάζεται ὑπὸ τὸ ὄνομα Ἁγία Βερονίκη ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Εἰς τὴν ἐκεῖ ὑποσημείωσιν βλέπε καὶ περὶ τοῦ ἀνδριάντος τοῦ Χριστοῦ, τὸν ὁποῖον αὕτη ἐτεχνούργησε, ἡ δὲ πόλις τῆς Πανεάδος εἶναι ἡ κατόπιν κληθεῖσα Καισάρεια Φιλίππου (βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 241).

[4] «Ἀπώλετο τὸ μνημόσυνον αὐτῶν μετ’ ἤχου» (Ψαλμ. θʹ 7).

[5] «Δεῦτε καὶ ἐξολοθρεύσωμεν αὐτοὺς ἐξ ἔθνους καὶ οὐ μὴ μνησθῇ τὸ ὄνομα Ἰσραὴλ ἔτι» (Ψαλμ. πβʹ 5).

[6] «Καὶ εἶπεν Ἠλιού· ζηλῶν ἐζήλωκα τῷ Κυρίῳ… τὰ θυσιαστήρια σου κατέσκαψαν…» (Γʹ Βασ. ιθʹ 10).

[7] Εἰς πολλὰ καὶ διάφορα μέρη εὑρίσκονται τὰ πνεύματα καὶ αἱ ψυχαὶ τῶν Ἁγίων, διὰ τοῦτο καὶ ἐνεργοῦσιν εἰς τὸν αὐτὸν καιρὸν διαφόρους ἐνεργείας καὶ χάριτας, εἴτε ἀμέσως αἱ ψυχαὶ αὐτῶν, ὡς θέλουσί τινες, εἴτε ἐμμέσως διὰ τῶν Ἀγγέλων, ὡς θέλουσιν ἄλλοι, ἢ μᾶλλον καὶ ἀληθέστερον εἰπεῖν, διὰ τῆς θείας Χάριτος. Τί λέγω; Αἱ τῶν Ἁγίων ψυχαὶ πανταχοῦ ὁρῶσι καὶ ἐνεργοῦσιν, ὡς λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος· «Τὰ τῶν Ἀγγέλων ἀναρίθμητα πλήθη. Καὶ μετὰ τούτων τὰ τῶν Πατέρων ἅγια πνεύματα (αἰδεσθήσεται ἡ Παρθένος)· οὐδεὶς γὰρ τούτων ἐστὶν ὃς οὐχὶ πανταχοῦ καθορᾷ»· (Λογ. περὶ παρθεν). Πῶς δὲ τοῦτο γίνεται; ἄκουσον. Ὁ Θεὸς καὶ ἡ τοῦ Θεοῦ Χάρις ὑπάρχει πανταχοῦ ὡς φύσει ἀπεριόριστος. Ἐπειδὴ δὲ αἱ ψυχαὶ τῶν Ἁγίων εἶναι ἡνωμέναι μετὰ τοῦ πανταχοῦ ὑπάρχοντος Θεοῦ καὶ τῆς πανταχοῦ ἐνεργούσης Χάριτος τοῦ Θεοῦ, διὰ τοῦτο καὶ αὐταὶ διὰ τῆς πανταχοῦ οὔσης Χάριτος τοῦ Θεοῦ, μετὰ τῆς ὁποίας εἰναι ἡνωμέναι, πανταχοῦ προφθάνουσιν ὄχι κατὰ φύσιν καὶ οὐσίαν· διότι περιγραπταὶ καὶ περιορισταὶ εἶναι αὗται λόγῳ τῆς οὐσίας αὐτῶν, ἀλλὰ κατὰ Χάριν καὶ μέθεξιν θείαν.