Τῇ Κ’ (20ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος ΑΡΤΕΜΙΟΥ.

Ταῦτα καυχᾶται ὁ Ἰουλιανὸς καὶ βοᾷ μὲ βλάσφημον γλῶσσαν, ἀπειλῶν, Δέσποτα, τὸν λαόν σου, διὰ τὸν ὁποῖον ἐξέχεας τὸ τίμιον Αἷμά σου. Ἰδοὺ τὰ θυσιαστήριά σου κατέσκαψαν [6], το ἁγίασμά σου κατέκαυσαν, ἀφῄρεσαν τὴν εὐπρέπειαν τοῦ οἴκου σου, διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν καὶ τὸ Αἷμα τῆς διαθήκης σου ἐξουθένωσαν. Ἀλλὰ σύ, μακρόθυμε Κύριε, στῆσον τὴν ἀγανάκτησίν σου, σβέσον τὸν θυμόν σου, τὸν ὁποῖον ἡμεῖς ἐξεκαύσαμεν, παροργίζοντές σε τὸν φιλάνθρωπον, σύντριψον τὴν ὑπερήφανον κεφαλὴν τῆς εἰδωλολατρίας, ἥτις ἠγέρθη πάλιν τώρα, καὶ ἐκινήθη κατὰ τῶν δούλων σου· ρίψον καὶ ἀφάνισον κατὰ γῆς τὰ πονηρὰ ταύτης νήπια ὑπὸ τὴν ἀρραγῆ πέτραν τῆς σῆς ὁμολογίας καὶ πίστεως, διὰ νὰ σοὶ προσφέρηται καθαρὰ καὶ ἀμώμητος θυσία εἰς πάντα τόπον τῆς Δεσποτείας σου, καὶ νὰ δοξάζηται τὸ πανάγιον Ὄνομά σου, τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νῦν καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας».

Οὕτω προσηύξατο ὁ Ἅγιος καὶ κλίνας τὰ γόνατα ἐποίησε τρεῖς μεγάλας μετανοίας κατὰ Ἀνατολάς, λέγων πάλιν· «Θεὲ ἐκ Θεοῦ, μόνε ἐκ μόνου, Βασιλεῦ ἐκ Βασιλέως, ὅστις ἐν Οὐρανῷ καθεζόμενος ἐκ δεξιῶν τοῦ γεννήσαντός σε Θεοῦ καὶ Πατρὸς ἦλθες εἰς τὴν γῆν διὰ τὴν σωτηρίαν πάντων ἡμῶν, ὁ στέφανος ἐκείνων, οἵτινες ἀθλοῦσι καὶ πολεμοῦσιν εὐσεβῶς διὰ Σέ, ἐπάκουσόν μου τοῦ ταπεινοῦ καὶ ἀναξίου δούλου σου σήμερον, καὶ δέξαι τὴν ψυχήν μου ἐν εἰρήνῃ, καὶ ἀνάπαυσον αὐτὴν μετὰ τῶν Ἁγίων σου». Τότε ἦλθε φωνὴ οὐρανόθεν λέγουσα· «Ἤκουσεν ὁ Κύριος τῶν εὐχῶν σου, Ἀρτέμιε, καὶ ἐχάρισέ σοι τὴν χάριν τῶν ἰαμάτων. Σπεῦσον λοιπὸν νὰ τελειώσῃς τὸν δρόμον σου, καὶ νὰ ἀπολαύσῃς τὸ βραβεῖον καὶ τὴν πληρωμὴν τῶν ἀγώνων σου». Ταῦτα ἀκούσας ὁ μακάριος ἐνεπλήσθη τὴν ψυχὴν ἡδονῆς, φανταζόμενος τὴν τρυφὴν καὶ τὴν δόξαν, τὴν ὁποίαν ἔμελλε νὰ ἀπολαύσῃ. Ὅθεν προσκλίνας τὴν κεφαλὴν χαίρων, δέχεται τὴν πληγὴν εἰς τὰς εἴκοσι τοῦ Ὀκτωβρίου· καὶ αὐτὸς μὲν ἀπῆλθεν εἰς οὐρανούς, ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ, διὰ τὸν ὁποῖον προθύμως ἔλαβε θάνατον, τὸ δὲ σῶμα καὶ τὴν κεφαλὴν ἀφῆκεν εἰς τὴν γῆν, μεγάλην εἰς τοὺς Χριστιανοὺς παρηγορίαν, ἴαμα ψυχῆς τε καὶ σώματος καὶ πάσης ἐπιβουλῆς καὶ βλάβης λυτήριον.

Γυνὴ δέ τις φιλόχριστος, ὀνόματι Ἀρίστη, ἥτις ἦτο Διάκονος τῆς ἐν Ἀντιοχείᾳ Ἐκκλησίας, ἔλαβε το ἄγιον λείψανον καὶ θέσασα αὐτὸ εἰς θήκην ἐντίμως, τὸ ἀπέστειλεν εἰς τὸ Βυζάντιον διὰ νὰ κτίσωσιν Ἐκκλησίαν. Δὲν ἠδυνήθη ὅμως νὰ ἐπιτύχῃ τοῦ ποθουμένου, μόνον τὸ ἐφύλαξαν εἰς τὸν Ναὸν τοῦ Τιμίου Προφήτου Προδρόμου καὶ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου ὡς θησαυρὸν πολύτιμον καὶ ἀδαπάνητον, εἰς δόξαν τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ ἡμῶν, ᾧ πρέπει τιμή, κράτος, μεγαλωσύνη τε καὶ μεγαλοπρέπεια, νῦν καὶ ἀεί, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὰ περὶ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, τοῦ θανάτου τῆς Φαύστας, τοῦ Κρίσπου καὶ λοιπὰ βλέπε ἐν τῷ Βίῳ αὐτοῦ, ὃν διωρθωμένον ἔχομεν καταχωρίσει τῇ καʹ (21ῃ) τοῦ μηνὸς Μαΐου, ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Μάλιστα βλέπε ἐν ταῖς ὑποσημειώσεσι ἐν αἷς λεπτομέστερον διασαφηνίζομεν τὰ γεγονότα ταῦτα. Σημειοῦμεν δὲ ἐνταῦθα ὅτι τὰ περὶ θανατώσεως τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ Ἰουλιανοῦ Γάλλου καὶ τοῦ πατρὸς αὐτῶν Κωνσταντίου ὑπὸ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου δὲν ἔχονται ἀληθείας, διότι οὗτοι ἐθανατώθησαν ὑπὸ τοῦ Κωνσταντίου υἱοῦ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου μετὰ τὸν θάνατον αὐτοῦ. Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἀπέθανεν ἐν ἔτει 337. Εὐθὺς ἀμέσως ὁ Κωνστάντιος ἐθανάτωσε τὸν πατέρα τοῦ Ἰουλιανοῦ Κωνστάντιον μεθ’ ὅλων τῶν ἄλλων συγγενῶν αὐτοῦ πλὴν τοῦ Γάλλου καὶ τοῦ Ἰουλιανοῦ, ἐπὶ τῇ κατηγορίᾳ ὅτι αὐτοὶ ἐδηλητηρίασαν τὸν πατέρα του Μέγαν Κωνσταντῖνον, τὸν δὲ Γάλλον ἐθανάτωσεν ὁ αὐτὸς Κωνστάντιος ἐν ἔτει 354, διότι παρὰ τὴν προστασίαν ποὺ τοῦ παρέσχεν ἐσκευώρει ἐπαναστάσεις κατ’ αὐτοῦ.

[2] Βλέπε περὶ τῆς Δάφνης καὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 361.

[3] Βλέπε περὶ αὐτῆς εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Ἰουλίου, ὅτε ἑορτάζεται ὑπὸ τὸ ὄνομα Ἁγία Βερονίκη ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Εἰς τὴν ἐκεῖ ὑποσημείωσιν βλέπε καὶ περὶ τοῦ ἀνδριάντος τοῦ Χριστοῦ, τὸν ὁποῖον αὕτη ἐτεχνούργησε, ἡ δὲ πόλις τῆς Πανεάδος εἶναι ἡ κατόπιν κληθεῖσα Καισάρεια Φιλίππου (βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 241).

[4] «Ἀπώλετο τὸ μνημόσυνον αὐτῶν μετ’ ἤχου» (Ψαλμ. θʹ 7).

[5] «Δεῦτε καὶ ἐξολοθρεύσωμεν αὐτοὺς ἐξ ἔθνους καὶ οὐ μὴ μνησθῇ τὸ ὄνομα Ἰσραὴλ ἔτι» (Ψαλμ. πβʹ 5).

[6] «Καὶ εἶπεν Ἠλιού· ζηλῶν ἐζήλωκα τῷ Κυρίῳ… τὰ θυσιαστήρια σου κατέσκαψαν…» (Γʹ Βασ. ιθʹ 10).

[7] Εἰς πολλὰ καὶ διάφορα μέρη εὑρίσκονται τὰ πνεύματα καὶ αἱ ψυχαὶ τῶν Ἁγίων, διὰ τοῦτο καὶ ἐνεργοῦσιν εἰς τὸν αὐτὸν καιρὸν διαφόρους ἐνεργείας καὶ χάριτας, εἴτε ἀμέσως αἱ ψυχαὶ αὐτῶν, ὡς θέλουσί τινες, εἴτε ἐμμέσως διὰ τῶν Ἀγγέλων, ὡς θέλουσιν ἄλλοι, ἢ μᾶλλον καὶ ἀληθέστερον εἰπεῖν, διὰ τῆς θείας Χάριτος. Τί λέγω; Αἱ τῶν Ἁγίων ψυχαὶ πανταχοῦ ὁρῶσι καὶ ἐνεργοῦσιν, ὡς λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος· «Τὰ τῶν Ἀγγέλων ἀναρίθμητα πλήθη. Καὶ μετὰ τούτων τὰ τῶν Πατέρων ἅγια πνεύματα (αἰδεσθήσεται ἡ Παρθένος)· οὐδεὶς γὰρ τούτων ἐστὶν ὃς οὐχὶ πανταχοῦ καθορᾷ»· (Λογ. περὶ παρθεν). Πῶς δὲ τοῦτο γίνεται; ἄκουσον. Ὁ Θεὸς καὶ ἡ τοῦ Θεοῦ Χάρις ὑπάρχει πανταχοῦ ὡς φύσει ἀπεριόριστος. Ἐπειδὴ δὲ αἱ ψυχαὶ τῶν Ἁγίων εἶναι ἡνωμέναι μετὰ τοῦ πανταχοῦ ὑπάρχοντος Θεοῦ καὶ τῆς πανταχοῦ ἐνεργούσης Χάριτος τοῦ Θεοῦ, διὰ τοῦτο καὶ αὐταὶ διὰ τῆς πανταχοῦ οὔσης Χάριτος τοῦ Θεοῦ, μετὰ τῆς ὁποίας εἰναι ἡνωμέναι, πανταχοῦ προφθάνουσιν ὄχι κατὰ φύσιν καὶ οὐσίαν· διότι περιγραπταὶ καὶ περιορισταὶ εἶναι αὗται λόγῳ τῆς οὐσίας αὐτῶν, ἀλλὰ κατὰ Χάριν καὶ μέθεξιν θείαν.