Τῇ Κ’ (20ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος ΑΡΤΕΜΙΟΥ.

οὔτε ξύλα, οὔτε ἄλλην ὕλην, ἐν ᾧ ἦσαν πολλὰ καὶ διάφορα πράγματα εὐκολόκαυστα, παρὰ μόνον τοὺς βωμοὺς καὶ τὰ εἴδωλα, τὰ ὁποῖα ἦσαν ἐκεῖ εἰς τὴν Δάφνην, καὶ δὲν ἔμειναν εἰμὴ μόνον τὰ θεμέλια τῶν οἰκοδομῶν διὰ μαρτυρίαν. Ὁ δὲ Ἰουλιανὸς ὠργίσθη πολύ, γινώσκων ὅτι μέλλει νὰ περιγελάσωσιν αὐτὸν οἱ Χριστιανοὶ διὰ τὴν ἐπισυμβᾶσαν συμφορὰν καὶ προστάσσει εὐθὺς νὰ ἐκβάλωσιν αὐτοὺς ἀπὸ τὴν μεγάλην Ἐκκλησίαν, καὶ νὰ τὴν κλείσωσιν, ἵνα μὴ εἰσέλθῃ πλέον τις εἰς αὐτήν, τὰ δὲ κειμήλια, ἤτοι ποτήρια καὶ ἄλλα ἱερὰ καὶ πολύτιμα σκεύη, νὰ εἶναι αὐθεντικά· ἔδωσε δὲ καὶ εἰς τοὺς Ἕλληνας ἄδειαν καὶ ἐλευθερίαν νὰ ποιῶσιν ὅσας ἀτιμίας θέλουσι.

Ταῦτα τοῦ ἀσεβοῦς καὶ ἀλιτηρίου προστάξαντος, ἂς συλλογισθῇ τις πόσας παρανομίας ἐτέλεσαν. Ἐξέβαλον ἀπὸ τὴν Σαμάρειαν, τὴν ὁποίαν λέγομεν τώρα Σεβάστειαν, τὰ ἅγια λείψανα τοῦ Προφήτου Ἐλισσαίου καὶ τοῦ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου, καὶ μιγνύοντες αὐτὰ μὲ ἄλλα ὀστᾶ ζῴων τὰ κατέκαυσαν καὶ ἐσκόρπισαν τὴν στάκτην εἰς τὸν ἀέρα. Τὸν ἀνδριάντα τοῦ Σωτῆρος, τὸν ὁποῖον κατεσκεύασε μεγαλοπρεπῶς εἰς τὴν πόλιν τῆς Πανεάδος ἡ αἱμορροοῦσα γυνή [3], τὴν ὁποίαν ὁ Χριστὸς ἐθεράπευσε καὶ τὸν ὁποῖον εἶχε τότε στήσει εἰς ἐπίσημον τόπον τῆς πόλεως, μετὰ δὲ καιρὸν γνωρίσαντες αὐτὸν οἱ Χριστιανοὶ ἀπὸ τὴν βοτάνην τοῦ θαύματος, ἥτις ἀνεφύη παρ’ αὐτόν, τὸν ἔλαβον καὶ τὸν ἔστησαν εἰς τὸ διακονικόν, τοῦτον λέγω τὸν ἀνδριάντα οἱ Ἕλληνες κατασπάσαντες καὶ δένοντες σχοινία εἰς τοὺς πόδας του, τὸν ἔσυραν εἰς τὴν ἀγοράν, ἕως οὗ κατὰ μικρὸν συντριβόμενος ἠφανίσθη, καὶ ἔμεινε μόνον ἡ κεφαλή, τὴν ὁποίαν ἥρπασέ τις, ὅταν οἱ εἰδωλολάτραι ἐποίουν ταραχὴν καὶ θόρυβον, λαλοῦντες εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν λόγια βλάσφημα, ὅσα οὐδέποτε ἤκουσεν ἄνθρωπος, τὰ ὁποῖα ἀκούων ὁ τύραννος τὰ εἶχε διὰ τριφὴν καὶ ἡδονὴν αὐτοῦ.

Ὡς δὲ νὰ μὴ ἤρκουν ταῦτα ὅσα κατὰ τῶν Χριστιανῶν καὶ ὑπὲρ τῶν εἰδωλολατρῶν ἔπραξεν, ἐκέλευσε νὰ ἀνακαινίσωσι καὶ τὸν ναὸν τῶν Ἰουδαίων εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα, καὶ τοὺς μὲν Χριστιανοὺς ἐξέβαλεν ἔξω τῆς πόλεως, εἰς δὲ τοὺς Ἰουδαίους συνεχώρησε νὰ κατοικήσωσιν ἐντὸς αὐτῆς. Ἔστειλε δὲ καὶ δεισιδαιμονέστατόν τινα ἄνδρα, τὸν ὁποῖον ἀνηγόρευσε κόμητα, προστάξας αὐτὸν νὰ ἀνακτίσῃ μετὰ σπουδῆς τὸν ναόν, τὸν ὁποῖον ὁ Οὐεσπασιανὸς καὶ ὁ Τῖτος κατηδάφισαν καὶ κατέκαυσαν μὲ ὅλην τὴν πόλιν, κατὰ τὴν ἀληθεστάτην πρόρρησιν τοῦ Σωτῆρος, εἰπόντος «Οὐ μὴ ἀφεθῇ ὧδε λίθος ἐπὶ λίθον, ὃς οὐ μὴ καταλυθῇ» (Μαρκ. ιγ’ 2).


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὰ περὶ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, τοῦ θανάτου τῆς Φαύστας, τοῦ Κρίσπου καὶ λοιπὰ βλέπε ἐν τῷ Βίῳ αὐτοῦ, ὃν διωρθωμένον ἔχομεν καταχωρίσει τῇ καʹ (21ῃ) τοῦ μηνὸς Μαΐου, ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Μάλιστα βλέπε ἐν ταῖς ὑποσημειώσεσι ἐν αἷς λεπτομέστερον διασαφηνίζομεν τὰ γεγονότα ταῦτα. Σημειοῦμεν δὲ ἐνταῦθα ὅτι τὰ περὶ θανατώσεως τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ Ἰουλιανοῦ Γάλλου καὶ τοῦ πατρὸς αὐτῶν Κωνσταντίου ὑπὸ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου δὲν ἔχονται ἀληθείας, διότι οὗτοι ἐθανατώθησαν ὑπὸ τοῦ Κωνσταντίου υἱοῦ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου μετὰ τὸν θάνατον αὐτοῦ. Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἀπέθανεν ἐν ἔτει 337. Εὐθὺς ἀμέσως ὁ Κωνστάντιος ἐθανάτωσε τὸν πατέρα τοῦ Ἰουλιανοῦ Κωνστάντιον μεθ’ ὅλων τῶν ἄλλων συγγενῶν αὐτοῦ πλὴν τοῦ Γάλλου καὶ τοῦ Ἰουλιανοῦ, ἐπὶ τῇ κατηγορίᾳ ὅτι αὐτοὶ ἐδηλητηρίασαν τὸν πατέρα του Μέγαν Κωνσταντῖνον, τὸν δὲ Γάλλον ἐθανάτωσεν ὁ αὐτὸς Κωνστάντιος ἐν ἔτει 354, διότι παρὰ τὴν προστασίαν ποὺ τοῦ παρέσχεν ἐσκευώρει ἐπαναστάσεις κατ’ αὐτοῦ.

[2] Βλέπε περὶ τῆς Δάφνης καὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 361.

[3] Βλέπε περὶ αὐτῆς εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Ἰουλίου, ὅτε ἑορτάζεται ὑπὸ τὸ ὄνομα Ἁγία Βερονίκη ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Εἰς τὴν ἐκεῖ ὑποσημείωσιν βλέπε καὶ περὶ τοῦ ἀνδριάντος τοῦ Χριστοῦ, τὸν ὁποῖον αὕτη ἐτεχνούργησε, ἡ δὲ πόλις τῆς Πανεάδος εἶναι ἡ κατόπιν κληθεῖσα Καισάρεια Φιλίππου (βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 241).

[4] «Ἀπώλετο τὸ μνημόσυνον αὐτῶν μετ’ ἤχου» (Ψαλμ. θʹ 7).

[5] «Δεῦτε καὶ ἐξολοθρεύσωμεν αὐτοὺς ἐξ ἔθνους καὶ οὐ μὴ μνησθῇ τὸ ὄνομα Ἰσραὴλ ἔτι» (Ψαλμ. πβʹ 5).

[6] «Καὶ εἶπεν Ἠλιού· ζηλῶν ἐζήλωκα τῷ Κυρίῳ… τὰ θυσιαστήρια σου κατέσκαψαν…» (Γʹ Βασ. ιθʹ 10).

[7] Εἰς πολλὰ καὶ διάφορα μέρη εὑρίσκονται τὰ πνεύματα καὶ αἱ ψυχαὶ τῶν Ἁγίων, διὰ τοῦτο καὶ ἐνεργοῦσιν εἰς τὸν αὐτὸν καιρὸν διαφόρους ἐνεργείας καὶ χάριτας, εἴτε ἀμέσως αἱ ψυχαὶ αὐτῶν, ὡς θέλουσί τινες, εἴτε ἐμμέσως διὰ τῶν Ἀγγέλων, ὡς θέλουσιν ἄλλοι, ἢ μᾶλλον καὶ ἀληθέστερον εἰπεῖν, διὰ τῆς θείας Χάριτος. Τί λέγω; Αἱ τῶν Ἁγίων ψυχαὶ πανταχοῦ ὁρῶσι καὶ ἐνεργοῦσιν, ὡς λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος· «Τὰ τῶν Ἀγγέλων ἀναρίθμητα πλήθη. Καὶ μετὰ τούτων τὰ τῶν Πατέρων ἅγια πνεύματα (αἰδεσθήσεται ἡ Παρθένος)· οὐδεὶς γὰρ τούτων ἐστὶν ὃς οὐχὶ πανταχοῦ καθορᾷ»· (Λογ. περὶ παρθεν). Πῶς δὲ τοῦτο γίνεται; ἄκουσον. Ὁ Θεὸς καὶ ἡ τοῦ Θεοῦ Χάρις ὑπάρχει πανταχοῦ ὡς φύσει ἀπεριόριστος. Ἐπειδὴ δὲ αἱ ψυχαὶ τῶν Ἁγίων εἶναι ἡνωμέναι μετὰ τοῦ πανταχοῦ ὑπάρχοντος Θεοῦ καὶ τῆς πανταχοῦ ἐνεργούσης Χάριτος τοῦ Θεοῦ, διὰ τοῦτο καὶ αὐταὶ διὰ τῆς πανταχοῦ οὔσης Χάριτος τοῦ Θεοῦ, μετὰ τῆς ὁποίας εἰναι ἡνωμέναι, πανταχοῦ προφθάνουσιν ὄχι κατὰ φύσιν καὶ οὐσίαν· διότι περιγραπταὶ καὶ περιορισταὶ εἶναι αὗται λόγῳ τῆς οὐσίας αὐτῶν, ἀλλὰ κατὰ Χάριν καὶ μέθεξιν θείαν.