ΑΡΤΕΜΙΟΣ, ὁ μέγας καὶ ἔνδοξος Μάρτυς τοῦ Χριστοῦ, ἦτο κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, παρὰ τοῦ ὁποίου κατεστάθη δοὺξ καὶ αὐγουστάλιος ἤτοι μικρὸς Αὔγουστος (ἡγεμὼν) τῆς Ἀλεξανδρείας καὶ πάσης τῆς Αἰγύπτου ἐν ἔτει τλ’ (330), ἐτιμᾶτο δὲ μεγάλως καὶ ἀπὸ τοὺς υἱοὺς καὶ διαδόχους τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου. Αὐτὸς ὅμως ἀπηρνήθη πᾶσαν ἀπόλαυσιν καὶ ὑπέμεινε διὰ τὸν Χριστὸν διάφορα κολαστήρια, καὶ τώρα ἀγάλλεται μετ’ αὐτοῦ αἰώνια. Ἀκούσατε ὅμως ἀπ’ ἀρχῆς τὸ Μαρτύριον αὐτοῦ, διὰ νὰ λάβητε μεγάλην ὠφέλειαν.
Μετὰ τὴν τελευτὴν τοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου διεμοίρασαν τὴν βασιλείαν οἱ τρεῖς αὐτοῦ υἱοί. Ὁ Κωνσταντῖνος, ὁ πρῶτος υἱός, ἔλαβε τὰς ἄνω Γαλλίας καὶ τὰς νήσους τῆς Βρεττανίας, ἕως τοῦ Ἑσπερίου Ὠκεανοῦ. Ὁ δὲ Κώνστας, ὁ τρίτος υἱός, ἔλαβε τὴν Ρώμην καὶ ὅλην τὴν Ἰταλίαν, καὶ ὁ Κωνστάντιος, ὁ δευτερότοκος, τὴν Ἀνατολὴν ἀπὸ τοῦ Ἰλλυρικοῦ ἕως τῆς Προποντίδος, τὴν Ἀσίαν, τὴν Συρίαν, τὴν Παλαιστίνην, τὴν Μεσοποταμίαν, τὴν Αἴγυπτον καὶ τὰς νήσους ὅλας.
Οὗτος λοιπὸν ὁ Κωνστάντιος, ἐπιστρέφων ἐκ πολέμου καὶ στρατοπεδεύσας εἰς Ἀδριανούπολιν, ἔμαθεν ὅτι τὰ λείψανα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Ἀνδρέου καὶ Λουκᾶ ἦσαν τεθαμμένα, τοῦ μὲν Πρωτοκλήτου εἰς τὰς Πάτρας, τοῦ δὲ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ εἰς τὰς Θήβας τῆς Βοιωτίας, καὶ γινώσκων τὴν μεγάλην εὐλάβειαν, τὴν ὁποίαν εἶχεν εἰς τὰ θεῖα ὁ μέγας Ἀρτέμιος, τὸν προσεκάλεσε μίαν ἡμέραν, καὶ ἀσπασάμενος αὐτόν, εἶπε· «Χαίροις, ἀνδρῶν ἁπάντων θεοφιλέστατε». Ἀντεχαιρέτησε δὲ τὸν βασιλέα ὁ Ἅγιος Ἀρτέμιος εἰπών· «Χαίροις καὶ σύ, βασιλεῦ εὐσεβέστατε». Λέγει ὁ βασιλεύς· «Τὴν ὥραν ταύτην, ὧ φίλε μου ἄριστε, μοῦ ἀνήγγειλεν ὁ Ἐπίσκοπος τῆς Ἀχαΐας, ὅτι εἰς τὴν Πελοπόννησον εὑρίσκονται τὰ ἱερὰ λείψανα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Λουκᾶ καὶ Ἀνδρέου, καὶ σὲ παρακαλῶ νὰ ὑπάγῃς τάχιστα, νὰ τὰ φέρῃς εἰς τὸ Βυζάντιον».
Ταῦτα ἀκούσας ὁ μέγας Ἀρτέμιος ἐχάρη καὶ εὐθὺς ἀπελθὼν εἰς Πελοπόννησον ἔλαβε μὲ πολλὴν τιμὴν καὶ εὐλάβειαν τὰ ἱερὰ λείψανα, καὶ φέρων αὐτὰ εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, τὰ ἔβαλον εἰς τὸν Ναὸν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, τὴν οἰκοδομὴν τοῦ ὁποίου εἶχεν ἀρχίσει ὁ Mέγας Κωνσταντῖνος καὶ ἐτελείωσεν ὁ υἱός του Κωνστάντιος. Τοιοῦτος λοιπὸν ἦτο καὶ πρὸ τῶν ἀγώνων τοῦ Mαρτυρίου ὁ θαυμαστὸς Ἀρτέμιος, εἰς ὅλους αἰδέσιμος, ὄχι μόνον εἰς τὸν κοινὸν λαόν, ἀλλὰ καὶ εἰς αὐτὸν βασιλέα, διότι, ὡς ἀνωτέρω εἴπομεν, ἦτο ἡγεμὼν καὶ αὐγουστάλιος τῆς Ἀλεξανδρείας καὶ πάσης τῆς Αἰγύπτου κεχειροτονημένος ἀπὸ τὸν Μέγαν Κωνσταντῖνον.