Σελίδα 3 από 18
Ὁ δὲ Μάρτυς εἶπεν· «Αὐτῆς τῆς ποίμνης εἶσαι ἐπιστάτης, τῆς ὁποίας καὶ ἡμεῖς ἀγελάρχαι τυγχάνομεν, διότι διὰ μέσου αὐτοῦ τοῦ Χριστοῦ οἱ βασιλεῖς κυριεύουσιν. Αὐτὸς ἔδωκε καὶ εἰς σὲ τὸ βασίλειον σήμερον, καὶ αὔριον σοῦ τὸ ἀφαιρεῖ, διότι ἐφάνης πρὸς τὸν εὐεργέτην ἀχάριστος, ἐπειδὴ ἡ ἐξουσία σου εἶναι προσωρινὴ καὶ ἐφήμερος, ἐν ᾧ ἐκείνου ἡ Βασιλεία εἶναι προαιώνιος καὶ ἀτελεύτητος». Καὶ ὁ Παραβάτης ἀπήντησεν· «Ἀνόσιε καὶ τῆς τῶν θεῶν εὐμενείας ἀλλότριε, ἐφ’ ὅσον ὁ Χριστός σου εἶναι χθεσινὸς καὶ ἐφήμερος, γεννηθεὶς εἰς τοὺς χρόνους τοῦ Αὐγούστου Καίσαρος, πῶς σὺ τὸν ἀναγορεύεις σήμερον αἰώνιον;». Λέγει ὁ Μάρτυς· «Ναί, κατὰ μὲν τὸ ἀνθρώπινον οὕτως ἔχει, κατὰ δὲ τὴν θείαν αὐτοῦ καὶ προαιώνιον γέννησιν εἶναι ἄχρονος καὶ αἰώνιος». Ὁ δὲ Παραβάτης, νομίζων ὅτι ἦτο ὁ Μάρτυς ἀγροῖκος καὶ ἀπαίδευτος, εἶπε πρὸς αὐτὸν διὰ χλευασμόν· «Λοιπὸν δύο φορὰς ἐγεννήθη ὁ Χριστός σου, ταλαίπωρε; ἐπειδὴ εἰς αὐτὸ καυχᾶσαι, εἶναι καὶ τινὲς σοφώτατοι ἄνδρες τῶν Ἑλλήνων, οἵτινες ἐγεννήθησαν ὄχι μόνον δύο, ἀλλὰ καὶ τρεῖς φοράς· καὶ πρῶτον ὁ Ἑρμῆς, καθὼς τὰ θαυμάσια αὐτῶν βιβλία διαλαμβάνουσιν· ὅθεν καὶ τρισμέγιστος ὀνομάζεται, ὁμοίως καὶ ὁ Πυθαγόρας καὶ ἄλλοι τινές». Ὁ δὲ Μάρτυς γελάσας ὀλίγον εἰς τὰ φλυαρήματα τοῦ μωροῦ βασιλέως, εἶπε πρὸς αὐτὸν μὲ πολλὴν αὐστηρότητα καὶ γενναιότητα· «Ἐξ ἀρχῆς ἔπρεπε νὰ μὴ σοῦ ἀποκριθῶ τελείως, Παραβάτα, διότι δὲν εἶσαι ἄξιος ἀπολογίας τινός, ἀλλὰ διὰ τὸν ὄχλον ὅστις παραστέκεται, ὡμίλησα ὀλίγα τινά, καὶ θέλω εἴπει καὶ ἕτερα, διὰ νὰ ὠφελήσω αὐτοὺς πρὸς στερέωσιν τῆς ἀληθοῦς ἡμῶν Πίστεως».
Ταῦτα λέγων ὁ Μάρτυς ἐκήρυξε λαμπρᾷ τῇ φωνῇ ὅλην τὴν σωτήριον οἰκονομίαν τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, τῶν δὲ μιαρῶν θεῶν τὴν ἀδυναμίαν καὶ ἀθλιότητα μυκτηρίζων ἐπὶ ὥραν πολλὴν ὡς ἐπιστήμων καὶ σοφὸς διετραγῴδησεν. Ὁ δὲ βασιλεὺς ἐκέλευσε νὰ τοῦ δώσωσι πεντακοσίους ραβδισμούς· ἐτέλεσαν δὲ οἱ ὑπηρέται τὸ προστασσόμενον, δέροντες ἀνηλεῶς καὶ ἀπανθρώπως τὸν Μάρτυρα, ὅστις ἐνεκαρτέρει εἰς τοὺς ραβδισμοὺς σιωπῶν καὶ μηδὲν φθεγγόμενος. Ὁ δὲ Παραβάτης βλέπων τὸν Ἅγιον Μακάριον εἶπε πρὸς αὐτόν· «Καὶ σύ, δυστυχὲς ἀνθρωπάριον, τί λέγεις περὶ σεαυτοῦ;». Ὁ δὲ ἀπεκρίνατο· «Σὺ εἶσαι δυστυχὴς ἀληθέστατα, καὶ πάντων ἀνθρώπων ἀθλιώτερος. Ἐγὼ δέ, καθὼς ἔχω τὴν ἐπωνυμίαν, οὕτως εἶμαι καὶ ὄντως Μακάριος, ὅτι τὸν Χριστὸν προσκυνῶ καὶ σέβομαι σὺ δέ, ἐπειδὴ αὐτὸν τὸν ἀληθῆ Θεὸν ἀπηρνήθης, προσκολληθεὶς εἰς τοὺς δαίμονας, αὐτοὶ θέλουσι σὲ λάβει μεθ’ ἑαυτῶν εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον». Οὕτω λοιπὸν ἤλεγξε καὶ αὐτὸς ὁ Μακάριος τὸν τρισάθλιον βασιλέα, ὅστις προσέταξε νὰ δείρωσι καὶ αὐτὸν ὡς καὶ τὸν Εὐγένιον.
Ὑποσημειώσεις
[1] Τὰ περὶ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, τοῦ θανάτου τῆς Φαύστας, τοῦ Κρίσπου καὶ λοιπὰ βλέπε ἐν τῷ Βίῳ αὐτοῦ, ὃν διωρθωμένον ἔχομεν καταχωρίσει τῇ καʹ (21ῃ) τοῦ μηνὸς Μαΐου, ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Μάλιστα βλέπε ἐν ταῖς ὑποσημειώσεσι ἐν αἷς λεπτομέστερον διασαφηνίζομεν τὰ γεγονότα ταῦτα. Σημειοῦμεν δὲ ἐνταῦθα ὅτι τὰ περὶ θανατώσεως τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ Ἰουλιανοῦ Γάλλου καὶ τοῦ πατρὸς αὐτῶν Κωνσταντίου ὑπὸ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου δὲν ἔχονται ἀληθείας, διότι οὗτοι ἐθανατώθησαν ὑπὸ τοῦ Κωνσταντίου υἱοῦ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου μετὰ τὸν θάνατον αὐτοῦ. Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἀπέθανεν ἐν ἔτει 337. Εὐθὺς ἀμέσως ὁ Κωνστάντιος ἐθανάτωσε τὸν πατέρα τοῦ Ἰουλιανοῦ Κωνστάντιον μεθ’ ὅλων τῶν ἄλλων συγγενῶν αὐτοῦ πλὴν τοῦ Γάλλου καὶ τοῦ Ἰουλιανοῦ, ἐπὶ τῇ κατηγορίᾳ ὅτι αὐτοὶ ἐδηλητηρίασαν τὸν πατέρα του Μέγαν Κωνσταντῖνον, τὸν δὲ Γάλλον ἐθανάτωσεν ὁ αὐτὸς Κωνστάντιος ἐν ἔτει 354, διότι παρὰ τὴν προστασίαν ποὺ τοῦ παρέσχεν ἐσκευώρει ἐπαναστάσεις κατ’ αὐτοῦ.
[2] Βλέπε περὶ τῆς Δάφνης καὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 361.
[3] Βλέπε περὶ αὐτῆς εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Ἰουλίου, ὅτε ἑορτάζεται ὑπὸ τὸ ὄνομα Ἁγία Βερονίκη ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Εἰς τὴν ἐκεῖ ὑποσημείωσιν βλέπε καὶ περὶ τοῦ ἀνδριάντος τοῦ Χριστοῦ, τὸν ὁποῖον αὕτη ἐτεχνούργησε, ἡ δὲ πόλις τῆς Πανεάδος εἶναι ἡ κατόπιν κληθεῖσα Καισάρεια Φιλίππου (βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 241).
[4] «Ἀπώλετο τὸ μνημόσυνον αὐτῶν μετ’ ἤχου» (Ψαλμ. θʹ 7).
[5] «Δεῦτε καὶ ἐξολοθρεύσωμεν αὐτοὺς ἐξ ἔθνους καὶ οὐ μὴ μνησθῇ τὸ ὄνομα Ἰσραὴλ ἔτι» (Ψαλμ. πβʹ 5).
[6] «Καὶ εἶπεν Ἠλιού· ζηλῶν ἐζήλωκα τῷ Κυρίῳ… τὰ θυσιαστήρια σου κατέσκαψαν…» (Γʹ Βασ. ιθʹ 10).
[7] Εἰς πολλὰ καὶ διάφορα μέρη εὑρίσκονται τὰ πνεύματα καὶ αἱ ψυχαὶ τῶν Ἁγίων, διὰ τοῦτο καὶ ἐνεργοῦσιν εἰς τὸν αὐτὸν καιρὸν διαφόρους ἐνεργείας καὶ χάριτας, εἴτε ἀμέσως αἱ ψυχαὶ αὐτῶν, ὡς θέλουσί τινες, εἴτε ἐμμέσως διὰ τῶν Ἀγγέλων, ὡς θέλουσιν ἄλλοι, ἢ μᾶλλον καὶ ἀληθέστερον εἰπεῖν, διὰ τῆς θείας Χάριτος. Τί λέγω; Αἱ τῶν Ἁγίων ψυχαὶ πανταχοῦ ὁρῶσι καὶ ἐνεργοῦσιν, ὡς λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος· «Τὰ τῶν Ἀγγέλων ἀναρίθμητα πλήθη. Καὶ μετὰ τούτων τὰ τῶν Πατέρων ἅγια πνεύματα (αἰδεσθήσεται ἡ Παρθένος)· οὐδεὶς γὰρ τούτων ἐστὶν ὃς οὐχὶ πανταχοῦ καθορᾷ»· (Λογ. περὶ παρθεν). Πῶς δὲ τοῦτο γίνεται; ἄκουσον. Ὁ Θεὸς καὶ ἡ τοῦ Θεοῦ Χάρις ὑπάρχει πανταχοῦ ὡς φύσει ἀπεριόριστος. Ἐπειδὴ δὲ αἱ ψυχαὶ τῶν Ἁγίων εἶναι ἡνωμέναι μετὰ τοῦ πανταχοῦ ὑπάρχοντος Θεοῦ καὶ τῆς πανταχοῦ ἐνεργούσης Χάριτος τοῦ Θεοῦ, διὰ τοῦτο καὶ αὐταὶ διὰ τῆς πανταχοῦ οὔσης Χάριτος τοῦ Θεοῦ, μετὰ τῆς ὁποίας εἰναι ἡνωμέναι, πανταχοῦ προφθάνουσιν ὄχι κατὰ φύσιν καὶ οὐσίαν· διότι περιγραπταὶ καὶ περιορισταὶ εἶναι αὗται λόγῳ τῆς οὐσίας αὐτῶν, ἀλλὰ κατὰ Χάριν καὶ μέθεξιν θείαν.
