Τῇ Κ’ (20ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος ΑΡΤΕΜΙΟΥ.

Τότε λοιπὸν λέγει πρὸς τοὺς στρατιώτας· «Ἐκβάλετε τὴν ζώνην, τὴν ὁποίαν φορεῖ ὁ ἀνάξιος, καὶ αὔριον θέλω ποιήσει τοῦ ἀδελφοῦ μου φοβερὰν ἐκδίκησιν καὶ θέλω δώσει εἰς αὐτὸν μυρίους θανάτους, ἐπειδὴ δὲν ἐφόνευσε κοινὸν ἄνθρωπον, ἀλλὰ βασιλέα, ὅστις δὲν τὸν ἠδίκησεν εἰς τίποτε».

Εὐθὺς λοιπὸν ἥρπασαν τὸν Ἅγιον οἱ δορυφόροι, καὶ γυμνώσαντες αὐτόν, τὸν παρέδωκαν εἰς τὰς χεῖρας τῶν δημίων, οἵτινες ἔδεσαν τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας αὐτοῦ καὶ τανύσαντες εἰς τέσσαρα, τὸν ἔδερον μὲ βούνευρα εἰς τὴν κοιλίαν καὶ εἰς τὴν ράχιν τοσοῦτον, ἕως οὗ ἀπηύδησαν καὶ ἀντικατεστάθησαν τετράκις ἐκεῖνοι οἵτινες ἔδερον. Ἀλλ’ εἶχε τοσαύτην ὑπομονὴν ὁ τρισμακάριος, ὥστε οὔτε στεναγμόν, οὔτε φωνὴν ἢ ἁπλοῦν λόγον ἐλάλησεν, ἀλλ’ ἐφαίνετο εἰς τὴν ὄψιν ἄτρεπτός τε καὶ ἀναλλοίωτος. Ἡ δὲ γῆ ἐκοκκίνισεν ἀπὸ τὸ πλῆθος τοῦ αἵματος, ὥστε ὄχι μόνον ὅλοι οἱ περιεστῶτες, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς ὁ Παραβάτης ἐθαύμασε καὶ προσέταξε νὰ ὁδηγήσωσι καὶ τοὺς τρεῖς, ἤτοι τὸν Ἀρτέμιον, τὸν Εὐγένιον καὶ τὸν Μακάριον εἰς τὴν φυλακήν, οὗτοι δὲ ὁδηγούμενοι ἔψαλλον· «Ἐδοκίμασας ἡμᾶς ὁ Θεός, ἐπύρωσας ἡμᾶς ὡς πυροῦται τὸ ἀργύριον…» (Ψαλμ. ξε’ 10) καὶ τὰ λοιπὰ τοῦ ψαλμοῦ. «Ὑπολείπεται, ὅθεν, ἔλεγον, τὸ νὰ διέλθωμεν διὰ πυρὸς καὶ ὕδατος, ὅπως εἰς ἀναψυχὴν ἐξαγάγῃς ἡμᾶς». Πληρωθείσης δὲ τῆς εὐχῆς, εἶπεν ὁ Ἅγιος πρὸς ἑαυτόν· «Ἀρτέμιε, ἰδοὺ τὰ στίγματα τοῦ Χριστοῦ ἐχαράχθησαν εἰς τὸ σῶμά σου· εἰς σὲ πρέπει λοιπὸν δι’ αὐτὸν νὰ δώσῃς καὶ τὴν ψυχήν σου εἰς θάνατον». Ἔπειτα ἔλεγεν· «Εὐχαριστῶ σοι, Κύριε, διότι μὲ ἠξίωσας νὰ βασανισθῶ δι’ ἀγάπην σου καὶ μὲ συνηρίθμησας μὲ τὸν χορὸν τῶν Ἁγίων σου ἀλλά, φιλάνθρωπε Δέσποτα, τελείωσόν μου τὸν δρόμον εἰς τὴν ὁμολογίαν σου, καὶ μὴ μὲ κρίνῃς ἀνάξιον τούτου τοῦ ἐγχειρήματος, ὅτι εἰς τοὺς οἰκτιρμούς σου κατέφυγον». Ἐνῷ ταῦτα πρὸς ἑαυτὸν προσευχόμενος διελογίζετο, ἔφθασαν εἰς τὴν φυλακὴν καὶ παρέδωκαν αὐτοὺς νὰ τοὺς φυλάττῃ ὁ δεσμοφύλαξ, καὶ οὕτως ἔμειναν, δοξάζοντες τὸν Θεόν.

Πρωΐας δὲ γενομένης ἐξώρισεν ὁ βασιλεὺς τοὺς δύο Ἁγίους εἰς τόπον τινὰ τῆς Ἀραβίας, ὅστις ἦτο νοσηρὸς καὶ θανατηφόρος, ὅσοι δὲ ἐπέμφθησαν ἐκεῖ δὲν ἔζησαν ὁλόκληρον ἔτος, ἀλλὰ βασανιζόμενοι ἀπὸ χαλεπὰς ἀσθενείας ἀπέθανον τὸ ταχύτερον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὰ περὶ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, τοῦ θανάτου τῆς Φαύστας, τοῦ Κρίσπου καὶ λοιπὰ βλέπε ἐν τῷ Βίῳ αὐτοῦ, ὃν διωρθωμένον ἔχομεν καταχωρίσει τῇ καʹ (21ῃ) τοῦ μηνὸς Μαΐου, ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Μάλιστα βλέπε ἐν ταῖς ὑποσημειώσεσι ἐν αἷς λεπτομέστερον διασαφηνίζομεν τὰ γεγονότα ταῦτα. Σημειοῦμεν δὲ ἐνταῦθα ὅτι τὰ περὶ θανατώσεως τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ Ἰουλιανοῦ Γάλλου καὶ τοῦ πατρὸς αὐτῶν Κωνσταντίου ὑπὸ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου δὲν ἔχονται ἀληθείας, διότι οὗτοι ἐθανατώθησαν ὑπὸ τοῦ Κωνσταντίου υἱοῦ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου μετὰ τὸν θάνατον αὐτοῦ. Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἀπέθανεν ἐν ἔτει 337. Εὐθὺς ἀμέσως ὁ Κωνστάντιος ἐθανάτωσε τὸν πατέρα τοῦ Ἰουλιανοῦ Κωνστάντιον μεθ’ ὅλων τῶν ἄλλων συγγενῶν αὐτοῦ πλὴν τοῦ Γάλλου καὶ τοῦ Ἰουλιανοῦ, ἐπὶ τῇ κατηγορίᾳ ὅτι αὐτοὶ ἐδηλητηρίασαν τὸν πατέρα του Μέγαν Κωνσταντῖνον, τὸν δὲ Γάλλον ἐθανάτωσεν ὁ αὐτὸς Κωνστάντιος ἐν ἔτει 354, διότι παρὰ τὴν προστασίαν ποὺ τοῦ παρέσχεν ἐσκευώρει ἐπαναστάσεις κατ’ αὐτοῦ.

[2] Βλέπε περὶ τῆς Δάφνης καὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 361.

[3] Βλέπε περὶ αὐτῆς εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Ἰουλίου, ὅτε ἑορτάζεται ὑπὸ τὸ ὄνομα Ἁγία Βερονίκη ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Εἰς τὴν ἐκεῖ ὑποσημείωσιν βλέπε καὶ περὶ τοῦ ἀνδριάντος τοῦ Χριστοῦ, τὸν ὁποῖον αὕτη ἐτεχνούργησε, ἡ δὲ πόλις τῆς Πανεάδος εἶναι ἡ κατόπιν κληθεῖσα Καισάρεια Φιλίππου (βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 241).

[4] «Ἀπώλετο τὸ μνημόσυνον αὐτῶν μετ’ ἤχου» (Ψαλμ. θʹ 7).

[5] «Δεῦτε καὶ ἐξολοθρεύσωμεν αὐτοὺς ἐξ ἔθνους καὶ οὐ μὴ μνησθῇ τὸ ὄνομα Ἰσραὴλ ἔτι» (Ψαλμ. πβʹ 5).

[6] «Καὶ εἶπεν Ἠλιού· ζηλῶν ἐζήλωκα τῷ Κυρίῳ… τὰ θυσιαστήρια σου κατέσκαψαν…» (Γʹ Βασ. ιθʹ 10).

[7] Εἰς πολλὰ καὶ διάφορα μέρη εὑρίσκονται τὰ πνεύματα καὶ αἱ ψυχαὶ τῶν Ἁγίων, διὰ τοῦτο καὶ ἐνεργοῦσιν εἰς τὸν αὐτὸν καιρὸν διαφόρους ἐνεργείας καὶ χάριτας, εἴτε ἀμέσως αἱ ψυχαὶ αὐτῶν, ὡς θέλουσί τινες, εἴτε ἐμμέσως διὰ τῶν Ἀγγέλων, ὡς θέλουσιν ἄλλοι, ἢ μᾶλλον καὶ ἀληθέστερον εἰπεῖν, διὰ τῆς θείας Χάριτος. Τί λέγω; Αἱ τῶν Ἁγίων ψυχαὶ πανταχοῦ ὁρῶσι καὶ ἐνεργοῦσιν, ὡς λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος· «Τὰ τῶν Ἀγγέλων ἀναρίθμητα πλήθη. Καὶ μετὰ τούτων τὰ τῶν Πατέρων ἅγια πνεύματα (αἰδεσθήσεται ἡ Παρθένος)· οὐδεὶς γὰρ τούτων ἐστὶν ὃς οὐχὶ πανταχοῦ καθορᾷ»· (Λογ. περὶ παρθεν). Πῶς δὲ τοῦτο γίνεται; ἄκουσον. Ὁ Θεὸς καὶ ἡ τοῦ Θεοῦ Χάρις ὑπάρχει πανταχοῦ ὡς φύσει ἀπεριόριστος. Ἐπειδὴ δὲ αἱ ψυχαὶ τῶν Ἁγίων εἶναι ἡνωμέναι μετὰ τοῦ πανταχοῦ ὑπάρχοντος Θεοῦ καὶ τῆς πανταχοῦ ἐνεργούσης Χάριτος τοῦ Θεοῦ, διὰ τοῦτο καὶ αὐταὶ διὰ τῆς πανταχοῦ οὔσης Χάριτος τοῦ Θεοῦ, μετὰ τῆς ὁποίας εἰναι ἡνωμέναι, πανταχοῦ προφθάνουσιν ὄχι κατὰ φύσιν καὶ οὐσίαν· διότι περιγραπταὶ καὶ περιορισταὶ εἶναι αὗται λόγῳ τῆς οὐσίας αὐτῶν, ἀλλὰ κατὰ Χάριν καὶ μέθεξιν θείαν.