Οὕτως ὁ ἐν σπηλαίῳ γεννηθείς, ἐν σπηλαίοις ηὐδόκησε νὰ ἀποκαλύψῃ καὶ τὸν λόγον τῶν τῆς πίστεως μυστηρίων εἰς τοὺς δύο τούτους Ἀποστόλους καὶ κήρυκας τῆς θεότητος αὐτοῦ. Τότε δέ, συγγράφων ὁ ἱερὸς Λουκᾶς τὸ Εὐαγγέλιον, ἐμέλιζε καὶ τὸν θεῖον ἄρτον, κοινωνῶν καὶ μεταδίδων εἰς τοὺς μαθητὰς καὶ συνεργοὺς αὐτοῦ τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου. Πρὸς τὴν ἱερουργίαν ὅθεν τοῦ μυστηρίου εἶχεν αὐτοσχέδιόν τινα κόγχην τοῦ Σπηλαίου ὡς θείαν τράπεζαν ὁ ἱερουργὸς Εὐαγγελιστής, τὴν ὁποίαν πάλιν αὐτὸς οὗτος ἴσως ἐδήλωσε τότε πρὸς τοὺς θείους Πατέρας ἐν ὁράματι, καθὼς καὶ εἰς ἄλλας ὁράσεις ἐπιφανείς· ὅθεν καὶ μέχρι σήμερον ὀνομάζεται Ἱερουργικὴ Τράπεζα τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ. Τοῦτο λοιπὸν τότε τὸ μικρὸν θυσιαστήριον οἱ θεόληπτοι Πατέρες ἀνευρόντες εἰς τὸ σπήλαιον, καὶ ὅπως δήποτε μεγεθύναντες ὕστερον ἔκτισαν περὶ αὐτὸ Ναὸν μικρὸν καὶ αὐτοσχέδιον, ἐπὶ δὲ τῆς κογχοειδοῦς τραπέζης ἐναπέθηκαν οἱ τρισμακάριοι Πατέρες τὴν χαριτόβρυτον Εἰκόνα· ἐκεῖ δὲ πλησίον εὗρον αὐτὴν καὶ τὸ πρῶτον ἀποκειμένην ὑπεράνωθεν τῆς ἀναβλυζούσης πηγῆς μεταξὺ τῆς λόχμης τοῦ κισσοῦ καὶ ἐκεῖ παρέμενε φυλαττομένη μέχρι καιροῦ· ἀφ’ οὗ δὲ μετέπειτα κατεσκευάσθη ὁ καθολικὸς Ναὸς μετετέθη καὶ ἐτοποθετήθη εἰς αὐτὸν ὅπου καὶ σήμερον εὑρίσκεται.
Περὶ τῆς ἐν τῷ ἁγίῳ Σπηλαίῳ πρώτης καθιδρύσεως τοῦ Μοναστηρίου, καὶ τῆς μακαρίας τῶν Ὁσίων τελευτῆς.
ΕΥΡΕΘΕΙΣΗΣ δὲ ἤδη τῆς ἁγίας Εἰκόνος καὶ τοῦ μεγάλου Σπηλαίου εἰς Ναὸν Κυρίου διὰ τοῦ Κυρίου μεταβληθέντος, εὐθὺς ἡ πολύγλωττος φήμη καὶ μεγαλόφθογγος, ὅταν μάλιστα τύχη μηνύτρια θείων οἰκονομιῶν καὶ παραδόξων θαυμάτων διάγγελος, ὀξὺ πετάσασα πτερὸν διέτρεχε, διαλαλοῦσα τὰ κατὰ τὸ Μέγα Σπήλαιον οὐχὶ μόνον εἰς τοὺς ἐγγὺς κατοικοῦντας, ἀλλὰ καὶ εἰς πᾶσαν τὴν Πελοπόννησον· ὅθεν οἱ φιλόχριστοι, καὶ οἱ μακρὰν καὶ οἱ ἐγγὺς κατοικοῦντες, πᾶσα τάξις καὶ ἡλικία, καὶ νοσοῦντες καὶ ὑγιαίνοντες, συνέτρεχον μετὰ πολλῆς σπουδῆς· οἱ μὲν ὑγιαίνοντες, ὡς ἂν εἰς ἄλλην ἁγίαν Σιὼν καὶ νέαν τινὰ Βηθλεέμ, ἀντίτυπον ἐκείνου τοῦ θεοδόχου Σπηλαίου, ἵνα καὶ τὸν ἱερὸν τόπον ἱστορήσωσι καὶ τοὺς Ὁσίους τιμήσωσι, τῆς παρ’ αὐτῶν ἀξιούμενοι διδασκαλίας καὶ εὐλογίας, καὶ αὐτὴν δὲ πρώτιστα τὴν πάνσεπτον Εἰκόνα τῆς Θεοτόκου προσκυνήσωσιν, αὐτόπται γενόμενοι· οἱ δὲ πάλιν ἀσθενεῖς μετέβαινον ὡς εἰς ἄλλην κολυμβήθραν τοῦ Σιλωάμ, ὅπως ἀναλάβωσι τὴν ὑγείαν τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος ἅπαντες δὲ ἐπέστρεφον μετὰ χαρᾶς μεγάλης δοξάζοντες τὸν Θεὸν καὶ τὴν Μητροπάρθενον Θεοτόκον.