Τῇ Λ’ (30ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου καὶ πανευφήμου Ἀποστόλου ΑΝΔΡΕΟΥ τοῦ Πρωτοκλήτου.

ἰδὼν κατ’ ἐκείνην τὴν στιγμὴν γυναῖκα ἔχουσαν μονογενῆ υἱόν, τὸν ὁποῖον ἐχθρός τις ἐφόνευσε καὶ ἐγένετο ἄφαντος, ἡ δὲ μήτηρ τοῦ φονευθέντος μὴ ἔχουσα παρηγορίαν προσέπεσεν εἰς τὸν Ἅγιον καὶ ἐπίστευσεν ἐξ ὅλης Ψυχῆς καὶ καρδίας εἰς τὸν Χριστόν, καὶ εὐσπλαγχνισθεὶς ταύτην, καὶ διὰ νὰ ἀποδείξῃ εἰς τοὺς πιστεύσαντας τὸν ἀληθινὸν Θεόν, ἀνέστησεν ἐκ νεκρῶν τὸν υἱόν της, καὶ τὸ θαῦμα τοῦτο ἰδόντες οἱ κάτοικοι τῆς Σινώπης ἐπίστευσαν ἁπαξάπαντες σὺν γυναιξὶ καὶ τέκνοις αὐτῶν.

Μετὰ ταῦτα χειροτονήσας καὶ ἐκεῖ ὁ θεῖος Ἀπόστολος Ἱερεῖς ἀπῆλθε τὸ δεύτερον εἰς τὰς πόλεις τοῦ Πόντου Ἀμισὸν καὶ Τραπεζοῦντα, εἰς τὰς ὁποίας βαπτίσας τοὺς ὀλίγους ἐναπομείναντας εἰς τὴν πλάνην, μετέβη εἰς Νεοκαισάρειαν. Ἐκεῖθεν μετέβη εἰς Σαμόσατα [6] ἔνθα κατοικοῦσαν Ἕλληνες πολλοί, οἵτινες ἐνόμιζον ἑαυτοὺς ὡς τοὺς σοφωτέρους τῆς γῆς· ἀλλ’ ὁ θεῖος Ἀπόστολος διὰ τῶν σοφωτέρων κηρυγμάτων του διέλυσεν ὡς ἱστὸν ἀράχνης τὴν σοφίαν τῶν Ἑλλήνων καὶ τῶν ρητόρων, ἀποδείξας τὴν ρητορίαν καὶ σοφίαν των πλάνην καὶ πεισθέντες εἰς τὰ κηρύγματα καὶ τὰ θαύματα τοῦ Ἁγίου προσῆλθον εἰς μετάνοιαν καὶ ἐβαπτίσθησαν ἅπαντες. Ἀκολούθως μετέβη εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ πρὸς συνάντησιν τῶν Ἀποστόλων, προκειμένου νὰ συνέλθωσιν εἰς Σύνοδον καὶ νὰ κάμωσι τὸ Πάσχα. Ὅτι δὲ οἱ θεῖοι Ἀπόστολοι συνήγοντο εἰς Ἱεροσόλυμα εἰς Σύνοδον, ὁμολογεῖται ἐκ τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων, ἔνθα ὁ θεῖος Λουκᾶς ὁ Εὐαγγελιστὴς λέγει· «Συνήχθησαν δὲ οἱ Ἀπόστολοι καὶ οἱ Πρεσβύτεροι ἰδεῖν περὶ τοῦ λόγου τούτου» (Πράξ. ιε’ 6).

Μετὰ τὴν ἑορτὴν τοῦ Πάσχα, παραλαβὼν ὁ θεῖος Ἀνδρέας τοὺς Ἀποστόλους Ματθίαν καὶ Θαδδαῖον συνώδευσεν αὐτοὺς μέχρι τῶν συνόρων τῆς Μεσοποταμίας εἰς πόλιν Χορασσάν· ἐκεῖ διατρίψας ὁ Ἀνδρέας ὀλίγας ἡμέρας καὶ ἀφήσας αὐτοὺς νὰ διδάσκωσι τὰ μέρη ταῦτα, ἀνεχώρησεν εἰς τοὺς ἀνατολικοὺς τόπους τῆς Μαύρης Θαλάσσης, εἰς τοὺς Ἀλανούς, τοὺς Ἀβασγοὺς καὶ τὴν Σεβαστούπολιν, ἔνθα ἐκήρυξε τὸ Εὐαγγέλιον, καὶ προσείλκυσεν εἰς τὴν Χριστιανικὴν θρησκείαν ἅπαντας τοὺς κατοίκους τῶν πόλεων καὶ χωρῶν αὐτῶν. Κατόπιν διῆλθε τοὺς Ζικχούς, τοὺς Βοσποριανούς, τὸ στένωμα τοῦ Καφᾶ [7], εἰς τὸ ὁποῖον διέμεινεν ὁ Ἅγιος ἀρκετὸν καιρόν, κηρύξας καὶ εἰς τοὺς τόπους τούτους τὸν Χριστόν, διδάξας καὶ παραινέσας ἅπαντας τοὺς ἀνθρώπους, οἵτινες ἐπίστευσαν καὶ ἐβαπτίσθησαν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Βιθυνία ἦτο ἀρχαία χώρα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἐκτεινομένη μεταξὺ τῆς Μαύρης Θαλάσσης πρὸς Βορρᾶν, τοῦ Βοσπόρου, τῆς Προποντίδος καὶ τῆς Μυσίας πρὸς Δυσμάς, τῆς Γαλατίας καὶ Φρυγίας πρὸς Νότον καὶ τῆς Παφλαγονίας πρὸς Ἀνατολάς. Κυριώτεραι πόλεις αὐτῆς ἦσαν ἡ Νίκαια, ἡ Προῦσα, ἡ Χαλκηδών, ἡ Νικομήδεια, ἡ Κίος καὶ ἡ Χρυσόπολις, νῦν Σκούταρι, κειμένη ἐπὶ τῆς Ἀσιατικῆς ἀκτῆς τοῦ Βοσπόρου, ἔναντι ἀκριβῶς τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τῆς ὁποίας σήμερον εἶναι προάστιον (βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 707).

[2] Βλέπε περὶ τῆς Ἀμισοῦ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 487.

[3] Τὰ 900 στάδια ἀντιστοιχοῦν πρὸς 112,5 χλμ περίπου.

[4] Βλέπε περὶ Ἐφέσου ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[5] Νίκαια ἡ περίφημος Μητρόπολις τῆς Βιθυνίας εἰς τὴν ὁποίαν συνῆλθον ἡ Αʹ καὶ ἡ Ζʹ Ἅγιαι Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι, καὶ εἰς ἣν συνετάχθη καὶ τὸ σύμβολον τῆς Πίστεως. Μετὰ τὴν κατάληψιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὑπὸ τῶν Λατίνων ἐχρημάτισε πρωτεύουσα τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας. Τὸ 1330 περιῆλθεν εἰς τοὺς Ὀθωμανοὺς Τούρκους, οἵτινες καὶ ἐγκατέστησαν εἰς αὐτὴν τὴν πρωτεύουσαν τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας, βραδύτερον μετέφερον οὗτοι τὴν πρωτεύουσάν των εἰς τὴν Προῦσαν. Σήμερον εἶναι μικρὸν χωρίον καλούμενον ὑπὸ τῶν Τούρκων Ἰσνίκ.

[6] Περὶ μὲν τῆς Νεοκαισαρείας βλέπε ὑποσημείωσιν τῆς σελίδος 484, τὰ δὲ Σαμόσατα εἶναι πόλις τῆς Κομμαγηνῆς Συρίας, ἀνήκουσα νῦν εἰς τὴν Τουρκίαν καὶ ὀνομαζομένη τουρκιστὶ Σαμσάτ.

[7] Ζικχοὶ εἶναι οἱ σήμερον λεγόμενοι Τσερκέζοι Βοσποριανοὶ δὲ οἱ κάτοικοι τοῦ Κιμμερίου λεγομένου Βοσπόρου, ὅπως ὠνομάζετο τότε ὁ πορθμὸς τοῦ Κὲρτς ὁ συνδέων τὴν Ἀζοφικὴν θάλασσαν (Μαιώτιδα τῶν ἀρχαίων) μετὰ τοῦ Εὐξείνου Πόντου· τὸν Κιμμέριον Βόσπορον (Κέρτς) ὀνομάζει ἐδῶ στένωμα τοῦ Καφᾶ. Ἅπαντα τὰ μέρη ταῦτα ἦσαν εἰς τὴν Σκυθίαν, δηλαδὴ τὴν σημερινήν, περίπου, Οὐκρανικὴν Ρωσίαν.

[8] Μετὰ παρέλευσιν 500 περίπου ἐτῶν ἐπεστράφη εἰς Πάτρας ἡ πάντιμος κάρα τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ἀποσταλεῖσα ὑπὸ Βασιλείου Αʹ τοῦ Μακεδόνος (867-886), ἥτις καὶ παρέμενεν ἐν αὐτῇ ὡς κειμήλιον καὶ μέγα προπύργιον τῆς πόλεως Πατρῶν. Δυστυχῶς κατὰ τὰς ἀποφράδας τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἡμέρας, ἐν ἔτει 1460, ὁ Δεσπότης τοῦ Μωρέως Θωμᾶς ὁ Παλαιολόγος φεύγων Μωάμεθ τὸν Βʹ κυριεύσαντα τὴν Πελοπόννησον ἐπορεύθη εἰς τὸ Πάπαν τῆς Ρώμης Πίον Βʹ συμπαραλαβὼν μεθ’ ἑαυτοῦ καὶ τὴν χαριτόβρυτον κάραν τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ἥτις ἔκτοτε παρέμεινεν εἰς χεῖρας τῶν Λατίνων. Κατὰ τὸν Σεπτέμβριον τοῦ ἔτους 1964 ἀπεδόθη αὕτη ὑπὸ τοῦ Πάπα εἰς τοὺς Πατρεῖς. Τὸ ὑπόλοιπον ἱερὸν λείψανον τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, μετὰ τῶν ἱερῶν λειψάνων τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Θωμᾶ, Λουκᾶ καὶ Τιμοθέου καὶ πολλῶν ἄλλων ἱερῶν λειψάνων ἠρπάγησαν ὑπὸ τῶν Σταυροφόρων κατὰ τὴν ὑπ’ αὐτῶν ἅλωσιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ εὑρίσκονται νῦν εἰς Ρώμην. Εἰς τὴν ἐν Κεφαλληνίᾳ ὁμώνυμον Ἱερὰν Μονὴν τοῦ Ἁγίου ὑπάρχει τὸ δεξίον Πέλμα τοῦ Ἁγίου διάτρητον ἀπὸ τὸ καρφὶ πάνω στὸν χιαστὶ σταυρόν του, ἄρρητον εὐωδίαν ἀναδίδον καὶ πολλὰ ἐπιτελῶν θαύματα.