Τῇ Λ’ (30ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου καὶ πανευφήμου Ἀποστόλου ΑΝΔΡΕΟΥ τοῦ Πρωτοκλήτου.

Περιπατῶν ὁ Ἅγιος Ἀνδρέας ἀπὸ τόπου εἰς τόπον, μετέβη καὶ εἴς τινα πόλιν πρὸς τὰ δεξιὰ τῆς Μαύρης Θαλάσσης, ὀνομαζομένην Ἀμισόν [2], ἀπέχουσαν δὲ ἀπὸ τῆς Σινώπης στάδια ἐννεακόσια [3], ἤτοι μίλια ἑβδομήκοντα ἕξ. Ἐκεῖ εὗρεν ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος πλῆθος ἀνθρώπων πεπλανημένων καὶ ἀσεβῶν, ὧν οἱ μὲν εἰς τὴν Ἑλληνικήν, οἱ δὲ εἰς τὴν Ἰουδαϊκὴν πλάνην ἦσαν βεβυθισμένοι. Ἐκτὸς ὅμως τῶν πολλῶν κακῶν, τὰ ὁποῖα εἶχον οἱ Ἀμισηνοί, εἶχον καὶ ἓν καλόν, τὴν φιλοξενίαν, καὶ ἐδέχοντο εἰς τὴν πόλιν καὶ τὰς οἰκίας των πάντα ξένον διαβάτην καὶ τὸν ἐπεριποιοῦντο κατὰ τὰς δυνάμεις του ἕκαστος· οὕτως ἐχόντων τῶν Ἀμισηνῶν, εἰσῆλθεν ὁ Ἅγιος εἰς τὴν πόλιν καὶ ἐφιλοξενήθη εἰς τὴν οἰκίαν Ἰουδαίου τινός, ἐσυλλογίζετο δὲ διὰ τίνος τρόπου νὰ καταπείσῃ τοσοῦτον πλῆθος ἀνθρώπων πεπλανημένων καὶ νὰ τοὺς φέρῃ εἰς τὴν παραδοχὴν τῶν διδαχῶν του.

Τὴν ἑπομένην ἡμέραν μετέβη ὁ Ἅγιος τὸ πρωῒ εἰς τὴν συναγωγὴν τῶν Ἰουδαίων, ἔνθα ἦσαν συνηθροισμένοι ἅπαντες οἱ Ἰουδαῖοι καὶ ἠρώτησαν τὸν Ἅγιον πολλοί, τὶς εἶναι, πόθεν ἔρχεται καὶ ποῖον εἶναι τὸ κήρυγμα αὐτοῦ. Ὁ δὲ Ἅγιος Ἀνδρέας, ἀρξάμενος τῆς διδαχῆς περὶ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ καὶ διδάξας ἐκ τῶν Μωσαϊκῶν καὶ λοιπῶν Προφητικῶν βιβλίων, τοὺς ἀπέδειξεν ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ Χριστός, περὶ τοῦ ὁποίου προανήγγειλαν οἱ Προφῆται ὅτι θὰ ἔλθῃ εἰς τὸν κόσμον διὰ τὴν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων. Τότε, ὤ τοῦ θαύματος! ἐπληρώθη ἀμέσως ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ, τὸν ὁποῖον εἶπεν: «Ἐλθὲ νὰ γίνῃς ἁλιεὺς (ψαρᾶς) ἀνθρώπων». Ἀκούοντες οἱ Ἰουδαῖοι ἐκεῖνοι τὴν διδαχὴν καὶ τοὺς λόγους τοῦ Ἀποστόλου, ἀμέσως μετενόησαν, ἐπίστευσαν, ἐβαπτίσθησαν καὶ ἀπὸ Ἰουδαῖοι ἐγένοντο Χριστιανοί, δοῦλοι Χριστοῦ, οἵτινες ἔφερον ἔμπροσθεν τοῦ Ἀποστόλου ἅπαντας τοὺς ἀσθενεῖς αὐτῶν καὶ ἕκαστος ἐθεραπεύθη κατὰ τὸ εἶδος τῆς ἀσθενείας του καὶ ἐγένετο ὁ Ἀπόστολος οὐχὶ μόνον ἰατρὸς τῆς ψυχῆς, ἀλλὰ καὶ τοῦ σώματος. Ἔκτισε δὲ ἐκεῖ Ἐκκλησίας καὶ ἐχειροτόνησεν Ἱερεῖς ἀπὸ τοὺς πιστεύσαντας ἐκείνους Ἰουδαίους.

Ἐκεῖθεν ἀναχωρήσας ἐπορεύθη εἰς τὴν Τραπεζοῦντα, ὅπου ὁμοίως διδάξας καὶ βαπτίσας πολλοὺς καὶ ἄλλους Ἱερεῖς χειροτονήσας, ἀπῆλθεν εἰς τὴν Λαζικήν, καὶ ἐκεῖ ποιήσας τὰ αὐτά, πλῆθος ἄπειρον Ἑλλήνων τε καὶ Ἰουδαίων ἐπίστευσαν εἰς τὸν Χριστόν, ἀμέσως δὲ ἀπεφάσισεν ὁ Ἅγιος νὰ μεταβῇ εἰς Ἱερουσαλήμ, πρῶτον μὲν νὰ παρευρεθῇ ἐκεῖ εἰς τὴν ἑορτὴν τοῦ Πάσχα, ἥτις ἤγγιζε, δεύτερον δὲ νὰ ἴδῃ καὶ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ Πέτρον καὶ μάλιστα ἐπεθύμει νὰ ἴδῃ καὶ τὸν Ἀπόστολον Παῦλον,


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Βιθυνία ἦτο ἀρχαία χώρα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἐκτεινομένη μεταξὺ τῆς Μαύρης Θαλάσσης πρὸς Βορρᾶν, τοῦ Βοσπόρου, τῆς Προποντίδος καὶ τῆς Μυσίας πρὸς Δυσμάς, τῆς Γαλατίας καὶ Φρυγίας πρὸς Νότον καὶ τῆς Παφλαγονίας πρὸς Ἀνατολάς. Κυριώτεραι πόλεις αὐτῆς ἦσαν ἡ Νίκαια, ἡ Προῦσα, ἡ Χαλκηδών, ἡ Νικομήδεια, ἡ Κίος καὶ ἡ Χρυσόπολις, νῦν Σκούταρι, κειμένη ἐπὶ τῆς Ἀσιατικῆς ἀκτῆς τοῦ Βοσπόρου, ἔναντι ἀκριβῶς τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τῆς ὁποίας σήμερον εἶναι προάστιον (βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 707).

[2] Βλέπε περὶ τῆς Ἀμισοῦ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 487.

[3] Τὰ 900 στάδια ἀντιστοιχοῦν πρὸς 112,5 χλμ περίπου.

[4] Βλέπε περὶ Ἐφέσου ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[5] Νίκαια ἡ περίφημος Μητρόπολις τῆς Βιθυνίας εἰς τὴν ὁποίαν συνῆλθον ἡ Αʹ καὶ ἡ Ζʹ Ἅγιαι Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι, καὶ εἰς ἣν συνετάχθη καὶ τὸ σύμβολον τῆς Πίστεως. Μετὰ τὴν κατάληψιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὑπὸ τῶν Λατίνων ἐχρημάτισε πρωτεύουσα τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας. Τὸ 1330 περιῆλθεν εἰς τοὺς Ὀθωμανοὺς Τούρκους, οἵτινες καὶ ἐγκατέστησαν εἰς αὐτὴν τὴν πρωτεύουσαν τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας, βραδύτερον μετέφερον οὗτοι τὴν πρωτεύουσάν των εἰς τὴν Προῦσαν. Σήμερον εἶναι μικρὸν χωρίον καλούμενον ὑπὸ τῶν Τούρκων Ἰσνίκ.

[6] Περὶ μὲν τῆς Νεοκαισαρείας βλέπε ὑποσημείωσιν τῆς σελίδος 484, τὰ δὲ Σαμόσατα εἶναι πόλις τῆς Κομμαγηνῆς Συρίας, ἀνήκουσα νῦν εἰς τὴν Τουρκίαν καὶ ὀνομαζομένη τουρκιστὶ Σαμσάτ.

[7] Ζικχοὶ εἶναι οἱ σήμερον λεγόμενοι Τσερκέζοι Βοσποριανοὶ δὲ οἱ κάτοικοι τοῦ Κιμμερίου λεγομένου Βοσπόρου, ὅπως ὠνομάζετο τότε ὁ πορθμὸς τοῦ Κὲρτς ὁ συνδέων τὴν Ἀζοφικὴν θάλασσαν (Μαιώτιδα τῶν ἀρχαίων) μετὰ τοῦ Εὐξείνου Πόντου· τὸν Κιμμέριον Βόσπορον (Κέρτς) ὀνομάζει ἐδῶ στένωμα τοῦ Καφᾶ. Ἅπαντα τὰ μέρη ταῦτα ἦσαν εἰς τὴν Σκυθίαν, δηλαδὴ τὴν σημερινήν, περίπου, Οὐκρανικὴν Ρωσίαν.

[8] Μετὰ παρέλευσιν 500 περίπου ἐτῶν ἐπεστράφη εἰς Πάτρας ἡ πάντιμος κάρα τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ἀποσταλεῖσα ὑπὸ Βασιλείου Αʹ τοῦ Μακεδόνος (867-886), ἥτις καὶ παρέμενεν ἐν αὐτῇ ὡς κειμήλιον καὶ μέγα προπύργιον τῆς πόλεως Πατρῶν. Δυστυχῶς κατὰ τὰς ἀποφράδας τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἡμέρας, ἐν ἔτει 1460, ὁ Δεσπότης τοῦ Μωρέως Θωμᾶς ὁ Παλαιολόγος φεύγων Μωάμεθ τὸν Βʹ κυριεύσαντα τὴν Πελοπόννησον ἐπορεύθη εἰς τὸ Πάπαν τῆς Ρώμης Πίον Βʹ συμπαραλαβὼν μεθ’ ἑαυτοῦ καὶ τὴν χαριτόβρυτον κάραν τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ἥτις ἔκτοτε παρέμεινεν εἰς χεῖρας τῶν Λατίνων. Κατὰ τὸν Σεπτέμβριον τοῦ ἔτους 1964 ἀπεδόθη αὕτη ὑπὸ τοῦ Πάπα εἰς τοὺς Πατρεῖς. Τὸ ὑπόλοιπον ἱερὸν λείψανον τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, μετὰ τῶν ἱερῶν λειψάνων τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Θωμᾶ, Λουκᾶ καὶ Τιμοθέου καὶ πολλῶν ἄλλων ἱερῶν λειψάνων ἠρπάγησαν ὑπὸ τῶν Σταυροφόρων κατὰ τὴν ὑπ’ αὐτῶν ἅλωσιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ εὑρίσκονται νῦν εἰς Ρώμην. Εἰς τὴν ἐν Κεφαλληνίᾳ ὁμώνυμον Ἱερὰν Μονὴν τοῦ Ἁγίου ὑπάρχει τὸ δεξίον Πέλμα τοῦ Ἁγίου διάτρητον ἀπὸ τὸ καρφὶ πάνω στὸν χιαστὶ σταυρόν του, ἄρρητον εὐωδίαν ἀναδίδον καὶ πολλὰ ἐπιτελῶν θαύματα.