Τῇ ΚΗ’ (28ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Ὁμολογητοῦ καὶ Μάρτυρος ΣΤΕΦΑΝΟΥ τοῦ Νέου.

Ὁ δὲ Ἅγιος ἐσιώπα, κλίνων πρὸς τὴν γῆν τὸ πρόσωπον. Ὅθεν θυμωθεὶς ὁ τύραννος λέγει· «Μιαρὰ κεφαλή, διατί δὲν ἀποκρίνεσαι;». Τότε ὁ Ἅγιος εἶπεν· «Ἐὰν θέλῃς νὰ μὲ κατακρίνῃς χωρὶς ἐξέτασιν, θανάτωσέ με ταχέως, ὡς βούλεσαι· εἰ δὲ καὶ ὁρίζεις νὰ ἀποκρίνωμαι, συγκέρασον τὸν θυμόν σου μὲ τὴν πραότητα καὶ ἄκουσον μακροθύμως νὰ ἀποκρίνωμαι». Λέγει ὁ τύραννος· «Εἰπέ μου ποίους ὅρους τῶν Πατέρων παρέβημεν καὶ μᾶς ὀνομάζεις αἱρετικούς;». Ἀποκρίνεται ὁ Ἅγιος· «Διατί ἀφῃρέσατε παρανόμως τὰς ἁγίας Εἰκόνας ἀπὸ τὴν Ἐκκλησίαν, τὰς ὁποίας οἱ Ἅγιοι Πατέρες προσέταξαν νὰ προσκυνῶμεν, διὰ νὰ ἁγιαζώμεθα διὰ μέσου των;». Λέγει ὁ τύραννος· «Ποίαν σχέσιν ἔχουν οἱ Ἅγιοι μὲ τὰ εἴδωλα;». Ἀποκρίνεται ὁ Ἅγιος· «Ἡ πρὸς τὴν Εἰκόνα προσφερομένη τιμὴ διαβαίνει εἰς τὸ πρωτότυπον, καθὼς εἶπεν ὁ Μέγας Βασίλειος». Λέγει ὁ βασιλεύς· «Δίκαιον λοιπὸν εἶναι νὰ ἱστορῶμεν ἡμεῖς μὲ αἰσθητὰ χρώματα τὰ δυσθεώρητα, ἀκατάληπτα καὶ ἄρρητα ὕψη τῆς θεότητος, τὰ ὁποῖα δὲν δύναται νὰ ἐννοήσῃ τις, καθὼς λέγει ὁ Θεολόγος Γρηγόριος;». Ἀποκρίνεται ὁ Ἅγιος· «Δὲν ζωγραφίζεται ἡ ἄϋλος καὶ ἀκατάληπτος φύσις τῆς Θεότητος, τῆς ὁποίας τὸ εἶδος οὔτε κἂν δυνάμεθα νὰ ἐννοήσωμεν, ἀλλὰ τὸν Χριστὸν εἰκονίζομεν κατὰ τὴν ἀνθρωπίνην μορφήν, τὴν ὁποίαν κατεδέχθη νὰ ἐνδυθῇ διὰ τὴν σωτηρίαν μας καὶ τὴν ὁποίαν ἐψηλάφησαν οἱ Ἀπόστολοι· εἰς τί ἁμαρτάνομεν λοιπόν, προσκυνοῦντες τὴν Εἰκόνα τῆς μορφῆς του, διὰ τὴν πρὸς αὐτὸν εὐλάβειαν; Σεῖς δὲ ὅπου ἐτολμήσατε νὰ ὀνομάσητε τὴν Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ ἴσην πρὸς τὸ εἴδωλον τοῦ Ἀπόλλωνος καὶ τῆς Θεοτόκου, ἴσην πρὸς τὸν εἴδωλον τῆς Ἀρτέμιδος, οὐαί σας, διότι ἐφθάσατε καὶ νὰ πατήσετε καὶ νὰ καύσετε αὐτάς». Ὀργισθεὶς τότε ὁ τύραννος λέγει πρὸς τὸν Ἅγιον· «Τυφλὲ εἰς τὸν νοῦν καὶ ἀληθῶς ἀμνημόνευτε, τὸν Χριστὸν ἐπατήσαμεν ἡμεῖς ἢ σανίδας;».

Τότε ὁ τῆς ἀληθείας Ὁμολογητὴς Ἅγιος Στέφανος, διὰ νὰ κάμῃ τὸν βασιλέα νὰ ἐννοήσῃ τὴν μωρίαν του, ἠθέλησε νὰ τὸν πληγώσῃ μὲ τὸ ξίφος του καὶ λαμβάνων εἰς τὴν χεῖρα τὸ νόμισμα, ὅπερ εἶχε κεκρυμμένον εἰς τὸ κουκούλιον, τὸ ἔδειξεν εἰς αὐτὸν λέγων· «Τίνος εἶναι ἡ εἰκὼν αὕτη;». Λέγει ὁ τύραννος· «Ἰδική μου». Ἐρωτᾷ τότε ὁ Ἅγιος· «Ἐὰν πατήσῃ τις τὴν εἰκόνα σου ταύτην, πρέπει νὰ παιδεύεται;». Τότε οἱ παρεστῶτες ἀπεκρίθησαν· «Ναὶ πρέπον εἶναι νὰ τιμωρηθῇ ὁ τοιοῦτος, ἐπειδὴ τὸν βασιλικὸν χαρακτῆρα κατεπάτησεν».


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος εἶναι ὁ Πατριάρχης Γερμανὸς Αʹ πατριαρχεύσας τὸ 714-730. Ἐξωρίσθη ὑπὸ τοῦ Ἰσαύρου, δι’ ὃ καὶ Ὁμολογητὴς ἀπεκλήθη. Ἡ μνήμη του τιμᾶται τὴν ιβʹ (12ην) Μαΐου (βλέπε Τόμον Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[2] Βλέπε περὶ τοῦ θαύματος τούτου καὶ ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Γερμανοῦ (βλέπε Τόμον Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[3] Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» Τόμ. ΙΓʹ «Συναξαριστὴς Τριῳδίου».

[4] Ὁ Ὅσιος οὗτος Αὐξέντιος ἤκμασε κατὰ τοὺς χρόνους Θεοδοσίου τοῦ Μικροῦ (408-450), ἡ δὲ μνήμη αὐτοῦ τιμᾶται τὴν ιδʹ (14ην) Φεβρουαρίου (βλέπε εἰς Τόμον Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[5] Οὕτως ἴσως ὠνομάζει τὴν νοτίως τῆς Μ. Ἀσίας θάλασσαν.

[6] Κωνσταντῖνος Εʹ ὁ Κοπρώνυμος (741-775) καὶ ὁ τούτου υἱὸς Λέων Δʹ ὁ Χάζαρος (775-780). Τοῦτον ὁ πατήρ του Κωνσταντῖνος Εʹ εἶχεν ἀνακηρύξει συμβασιλέα ἀπὸ τοῦ πρώτου ἔτους τῆς ἡλικίας του (751) διὸ καὶ ὁ χαιρετισμὸς ἀπευθύνεται ἀπὸ μέρους τῶν δύο συμβασιλέων. Τοῦ Λέοντος Δʹ σύζυγος ὑπῆρξεν ἡ Εἰρήνη ἡ μετὰ τὸν θάνατον αὐτοῦ συγκαλέσασα τὴν Ἁγίαν Ζʹ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον ἐν ἔτει 787 καὶ ἀναστηλώσασα τὴν Ὀρθοδοξίαν. Περὶ τῶν συμβάντων κατὰ τὴν περίοδον τῆς Εἰκονομαχίας βλέπε γενικώτερον εἰς τὴν Κυριακὴν τῆς Ὀρθοδοξίας, ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» Τόμ. ΙΓʹ «Συναξαριστὴς Τριῳδίου».

[7] Συρογενής· γεννηθεὶς ἐκ Σύρων, δηλαδὴ ἀλλόφυλος. Βιτάλιος· ζωντανός, ζωώδης.

[8] «Καὶ εἶπεν Ἠλιού· οὐ διαστρέφω τὸν Ἰσραήλ ὅτι ἀλλ’ ἢ σὺ καὶ ὁ οἶκος τοῦ πατρός σου» (Γʹ Βασιλ. ιηʹ 18).

[9] «Ἵνα τί ἐφρύαξαν ἔθνη καὶ λαοὶ ἐμελέτησαν κενά; Παρέστησαν οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς, καὶ οἱ ἄρχοντες συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ κατὰ τοῦ Κυρίου καὶ καὶ κατὰ τοῦ Χριστοῦ αὐτοῦ» (Ψαλμ. βʹ 1-2).