Τῇ αὐτῆ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Ἐπισκόπου τῆς Ἀκραγαντίνων Ἐκκλησίας.

Τὴν ἄλλην ἡμέραν ἦλθεν ὁ ἔξαρχος τοῦ Πάπα, εἰς τὸν ὁποῖον ἔδωκαν οἱ συκοφάνται τοῦ Ἁγίου τὴν κατηγορίαν ἔγγραφον. Οὗτος δὲ προσέταξε καὶ ἔφεραν αὐτὸν εἰς τὴν ἀγορὰν ὁμοῦ μετὰ τῆς Εὐοδίας, ἡ ὁποία τὸν ἐσυκοφάντησεν ὅτι ἥμαρτε. Λέγει τότε πρὸς αὐτὴν ὁ ἔξαρχος· «Ἀλήθεια εἶναι ὅτι ἐκοιμήθη μετὰ σοῦ ὁ Ἐπίσκοπος;». Ἐκείνη δὲ εἶπε· «Ναί, Δέσποτα». Εὐθὺς ὅμως ὡς εἶπε τὸ ψεῦμα ἐδαιμονίσθη ἡ τάλαινα. Ἰδόντες τοῦτο οἱ κατήγοροι τοῦ Ἁγίου ἔλεγον, ὅτι ἦτο μάγος καὶ γόης. Ὅθεν ὁ ἔξαρχος ἀπεφάσισε νὰ στείλῃ τὸν Ἅγιον εἰς τὸν Πάπαν. Τὸν ἔβαλε λοιπὸν τὴν νύκτα εἰς πλοῖον, παραδώσας αὐτὸν εἰς τὸν πλοίαρχον, ὅστις τὸν ἐπῆγεν εἰς τὸν Πάπαν καὶ τοῦ ἔδωκε τὴν ἀναφοράν, τὴν ὁποίαν ἀναγνώσας ἐθυμώθη ἐκεῖνος νομίζων ἀληθῆ τὰ γραφόμενα καὶ προστάσσει νὰ φυλακίσουν τὸν Ἅγιον δεδεμένον τοὺς πόδας μὲ σίδηρα. Περὶ δὲ τὸ μέσον τῆς νυκτὸς φῶς μέγα ἔλαμψεν εἰς τὸ δεσμωτήριον καὶ δύο φοβεροὶ ἄνδρες εἰς σχῆμα ἀποστολικὸν ἐφάνησαν λέγοντες· «Χαίροις, δοῦλε τοῦ Χριστοῦ ἠγαπημένε Γρηγόριε. Ὁ Κύριος μᾶς ἔστειλε νὰ λύσωμεν τὰς ἁλύσεις, τὰς ὁποίας ἔβαλαν εἰς σὲ ἀδίκως. Μὴ λυπεῖσαι λοιπόν, ὅτι εἰς τιμήν σου καὶ ἔπαινον θέλει μετατραπῆ ἡ ἀτιμία, τὴν ὁποίαν σοῦ ἔκαμαν». Ταῦτα λέγοντες, ἤγγισαν εἰς τὰ δεσμὰ καὶ ἐλύθησαν· ὁ δὲ Ἅγιος ἐγερθεὶς προσεκύνησεν αὐτοὺς λέγων· «Εὐχαριστῶ τὸν Θεὸν καὶ ὑμᾶς, Ἅγιοι Ἀπόστολοι, ὅτι ἤλθετε πρός με τὸν ἀνάξιον διὰ νὰ θεραπεύσητε τῆς ψυχῆς μου τὴν ἀσθένειαν».

Εἶχε δὲ ὁ δεσμοφύλαξ υἱὸν μονογενῆ, ἐτῶν εἴκοσιν, ὅστις ἐδαιμονίζετο καὶ ἦτο δεδεμένος εἰς ὅλον τὸ σῶμα με ἁλύσεις. Τὴν νύκτα λοιπὸν ἐκείνην ἔκοψε τὰ δεσμὰ καὶ τρέχων ἔπεσεν ἔμπροσθεν τοῦ Ἁγίου κυλιόμενος καὶ ἀφρίζων. Ὁ δὲ Ἅγιος, εὐξάμενος δι’ αὐτὸν πρὸς Κύριον, ἐξῆλθεν εὐθὺς τὸ δαιμόνιον καὶ ἔμεινεν ὁ νέος σωφρονισμένος δοξάζων τὸν Θεόν. Τὸ πρωΐ, ὅταν ἠγέρθη ὁ δεσμοφύλαξ καὶ εἶδε τὰς θύρας ἀνεῳγμένας, ἐφοβήθη θαρρῶν ὅτι ἔφυγεν ὁ δέσμιος καὶ εἰσελθὼν εἶδεν αὐτὸν ψάλλοντα καὶ τὸν υἱόν του μετ’ εὐλαβείας ἱστάμενον. Ὅθεν προσκυνήσας τὸν Ἅγιον, ἔκλαιεν ἀπὸ τὴν χαρὰν λέγων· «Ἐλέησόν με, δοῦλε τοῦ Θεοῦ, καὶ συγχώρησόν μοι, ὅτι δὲν σὲ ἐτίμησα ὡς ἔπρεπε». Ἔκτοτε ὑπηρέτει τὸν Ἅγιον ἐπιμελῶς καὶ εὐλαβῶς εἰς ὅλα τὰ χρειαζόμενα. Ἦτο δὲ ἐκεῖ εἰς τὴν Ρώμην χήρα τις, ἥτις εἶχε μονογενὲς θυγάτριον, τὸ ὁποῖον δὲν ἠδύνατο νὰ ἐγείρῃ ἐπάνω τὴν κεφαλήν, ἀλλὰ ἔκυπτε πρὸς τὴν γῆν καὶ εἶχε λύπην δι’ αὐτὸ καὶ πόνον ἀμέτρητον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Ἰουστινιανὸς Βʹ ἐβασίλευσε δίς, ἤτοι τὸ πρῶτον ἐν ἔτει 685-695 καὶ τὸ δεύτερον ἐν ἔτει 705-711. Ὑφίσταται ὅμως διαφωνία ὡς πρὸς τὸν χρόνον καθ’ ὃν ἔζησεν ὁ Ἅγιος, ὑποστηριζόντων τινῶν ὅτι ἔζησεν ἐπὶ τῆς βασιλείας Ἰουστίνου Βʹ (565-578).

[2] Καρθαγένη εἶναι ἡ ἀρχαία Καρχηδών, ἡ ὁποία εὑρίσκετο εἰς τὴν σημερινὴν Τύνιδα. Βλέπε περὶ αὐτῆς ἐκτενὴ ὑποσημείωσιν εἰς τὸν Βίον τῶν Ἁγίων Κυπριανοῦ καὶ Ἰουστίνης, τῇ βʹ (2ᾳ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Δὲν διασαφίζεται ἐνταῦθα ὑπὸ τοῦ Βιογράφου περὶ ποίας Συνόδου πρόκειται. Ὑπό τινων ὑποστηρίζεται ὅτι πρόκειται περὶ Συνόδου συνελθούσης ἐπὶ Ἰουστίνου Βʹ (565-578), ἐὰν ὅμως τοῦτο ἦτο ἀληθὲς δὲν θὰ κατεδίκαζε ἡ Σύνοδος αὕτη τοὺς ἀναφερομένους ἐνταῦθα Μονοθελήτας Πατριάρχας, οἵτινες ὅλοι σχεδὸν ἐτελεύτησαν μεσοῦντος τοῦ Εʹ αἰῶνος. Ὡς ἐκ τούτου φαίνεται ὅτι πρόκειται περὶ μεταγενεστέρας Συνόδου συνελθούσης πάντως πρὸ τοῦ ἔτους 680. Πιθανολογεῖται καὶ ἡ Ἁγία Ϛʹ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος ἡ συνελθοῦσα ἐν ἔτει 680, ἥτις κατεδίκασε τοὺς ἐνταῦθα ἀναφερομένους Μονοθελήτας, τοῦτο ὅμως δὲν φαίνεται νὰ εὐσταθῇ, δεδομένου ὅτι ὁ συγγραφεὺς τοῦ ἀρχικοῦ Βίου Ἡγούμενος Λεόντιος ἀπέθανεν ἐν ἔτει 688 καὶ δὲν φαίνεται πιθανὴ ἡ ἐξέλιξις τῶν ἐπακολουθησάντων γεγονότων τἰς τόσον σύντομον χρόνον.

[4] Βλέπε περὶ Πανόρμου ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελίδων 107-108 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

[5] Ἱλλούστριος· ἐπίθετον λατινικὸν σημαῖνον σπουδαῖος, ἐπιφανής, ἀξιωματοῦχος, ἄρχων.

[6] Οἱ Βάσκονες ἦσαν φυλὴ Ἱσπανικῆς καταγωγῆς, οἵτινες διαβάντες τὰ Πυρηναῖα κατὰ τὸν Ζʹ μ.Χ. αἰῶνα, ἐγκατεστάθησαν εἰς τὴν ἐκ παραφθορᾶς τοῦ ὀνόματός των ἀποκληθεῖσαν Γασκωνίαν, ἤτοι τὴν μεταξὺ Ἀτλαντικοῦ, ποταμοῦ Γαρούνα καὶ δυτικῶν Πυρηναίων περιοχήν. Περὶ Ραβέννης βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελίδος 430, τὰ δὲ Θράκωνα δὲν ἀναφέρονται ὑπὸ τῶν γνωστῶν Γεωγράφων.