Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νέου Ὁσιομάρτυρος ΙΑΚΩΒΟΥ καὶ τῶν δύο μαθητῶν αὐτοῦ ΙΑΚΩΒΟΥ Διακόνου καὶ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Μοναχοῦ τῶν δι’ ἀγχόνης τελειωθέντων κατὰ τὸ ͵αφκ’ (1520) ἔτος.

ἀλλὰ καὶ ἐκεῖ εὑρισκόμενος ὁ Ὅσιος ἐδίδασκεν εἰς τοὺς Χριστιανούς, οἵτινες ἐπήγαινον νὰ τοὺς ἴδουν εἰς τὴν φυλακήν, τὸν λόγον τοῦ Εὐαγγελίου τὸν ἠρώτησαν δὲ οἱ δύο μαθηταί του, ὁ Ἱερεὺς Θεωνᾶς καὶ ὁ Μαρκιανός, οἵτινες μετέβησαν ἐκεῖ πρὸς ἐπίσκεψίν του· «Εἰπέ μας, Πάτερ, μετὰ τὴν τελευτήν σου, τί θὰ γίνῃ τὸ Κοινόβιον καὶ οἱ ἀδελφοί; θὰ μείνουν ἢ θὰ σκορπισθοῦν;». Ὁ δὲ Ὅσιος τοὺς εἶπε μὲ νόημα· «Ὅταν, Θεοῦ εὐδοκοῦντος, ἐλευθερωθῶμεν ἀπὸ τὰς χεῖρας τοῦ βασιλέως, θὰ ὑπάγωμεν πρῶτον εἰς τὸν Πατριάρχην καὶ ὕστερον εἰς τὴν Μεγάλην Βλαχίαν· ὅταν δὲ ὑπάγωμεν ἐκεῖ, πειρασμοὺς δὲν φοβούμεθα· καὶ ἔτσι ἡμεῖς θὰ ἔλθωμεν ἀπὸ τὰ ἐπάνω μέρη, σεῖς δὲ ἀπὸ τὰ κάτω, καὶ πλησίον εἰς τὴν Θεσσαλονίκην θὰ συναθροισθῶμεν· Θεοῦ δὲ συνεργοῦντος θὰ εὑρεθῇ Μοναστήριον νὰ κατοικήσωμεν καὶ θὰ γίνωμεν ἀχώριστοι καὶ εἰς τοῦτον τὸν κόσμον καὶ εἰς τὸν ἄλλον». Ἡ δὲ ἐξήγησις τούτου τοῦ αἰνίγματος εἶναι αὕτη· Πατριάρχην εἶπε τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, Μεγάλην Βλαχίαν τὸν Παράδεισον ὅπου εὑρίσκονται αἱ ψυχαὶ τῶν δικαίων· τὸ δὲ νὰ ἔλθουν αὐτοὶ ἀπὸ τὰ ἐπάνω μέρη φανερώνει τὰ λείψανά των· εἶπε δὲ θὰ ἔλθωμεν, διότι εἶχε καὶ τοὺς δύο ἄλλους συμμάρτυράς του, διὰ τοῦτο δὲν ἐψεύσθη ὁ Ἅγιος, ἀλλὰ ἔμεινεν ἀχώριστος κατὰ τὸ πνεῦμα μὲ τοὺς μαθητάς του, καθὼς προβαίνων ὁ λόγος θὰ τὸ φανερώσῃ.

Εὑρισκόμενος ὁ Ὅσιος εἰς τὴν φυλακήν, ἔστειλεν εἰς τοὺς μαθητάς του ἐπιστολὴν λέγουσαν· «Ἰάκωβος δοῦλος Χριστοῦ, τοῖς ἀδελφοῖς μου τοῖς ἐν Δερβεκίστᾳ τοῖς κατοικοῦσιν ἐν τῇ Μονῇ τοῦ Τιμίου Προδρόμου, Χάρις εἴη ὑμῖν καὶ εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ Κυρίου Παντοκράτορος. Τοῦτο γινώσκετε, ἀδελφοί μου, ὅτι ὁ κόσμος ἐπονηρεύθη, καὶ οἱ λύκοι ὅπου γράφει ὁ Ἀπόστολος ἐπλήθυναν εἰς τὸν κόσμον, καὶ σεῖς, τέκνα μου ἠγαπημένα, ἠξεύρετε πόσην ἀγάπην εἶχα πρὸς σᾶς. Καὶ ἐγὼ Χάριτι Χριστοῦ καθ’ ἡμέραν σᾶς συνεβούλευον εἰς τὸ καλόν, τώρα ὅμως ἀπόφασις ἦλθεν εἰς ἡμᾶς νὰ ὑπάγωμεν εἰς τὸν σουλτάνον καὶ τὸ τέλος ὁ Θεὸς τὸ ἠξεύρει· ὅμως ὅταν μάθητε τὴν τελευτήν μου, μὴ ταραχθῆτε, ἀλλ’ ὑπομείνατε ἀνδρείως, ἀδελφοί μου εὐλογημένοι, καὶ ποιήσατε εἰς ἡμᾶς τὰς παραδεδομένας ἀκολουθίας, ἤτοι ἕκαστος ἐξ ὑμῶν τὰς τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ καθ’ ἑκάστην ἡμέραν ποιεῖτε μετανοίας πεντήκοντα· τὰς δὲ τεσσαράκοντα Λειτουργίας ποιήσατε ἀπαραιτήτως· ἡμεῖς δὲ ἐὰν εὕρωμεν παρρησίαν εἰς τὸν Θεόν, θέλομεν δεηθῆ διὰ σᾶς, ὅπως σᾶς στηρίξῃ ἐν ὁμονοίᾳ καὶ ἀγάπῃ πνευματικῇ, κατὰ δὲ τὸν μέλλοντα αἰῶνα νὰ τύχητε τῆς μερίδος τῶν Δικαίων.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ὁ Ἅγιος Νήφων ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιαʹ (11ην) Αὐγούστου. Βλέπε τὸν Βίον αὐτοῦ εἰς τὸν τόμον Ηʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Ἔνθα νῦν ἡ τῶν Ἰβήρων καλουμένη Σκήτη τοῦ Τιμίου Προδρόμου.

[3] Ἡ οὐγγία ἀντιστοιχεῖ πρὸς 25 περίπου γραμμάρια.

[4] Τὸ χωρίον Δερβέκιστα ἔχει μετονομασθῆ σήμερον εἰς Ἀνάληψιν. Τὸ δὲ Ἀπόκουρον ἦτο μία ἀπὸ τὰς δέκα ἐπαρχίας, εἰς τὰς ὁποίας εἶχε διαιρεθῆ ἡ Αἰτωλοακαρνανία ἐπὶ Καποδιστρίου (1831-1833). Ἐπὶ Τουρκοκρατίας ἦτο τὸ ἕνα ἀπὸ τὰ δύο ἀρματολίκια εἰς τὰ ὁποῖα ἦτο διῃρημένη τότε ἡ σημερινὴ Τριχωνία.

[5] Περὶ τοῦ Ἀρχιερέως τούτου Ἄρτης Ἀκακίου βλέπε καὶ εἰς τὴν ὑποσημείωσιν τῆς σελίδος 70 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

[6] Βλέπε εἰς τὴν δʹ (4ιν) Ἀπριλίου (Τόμος Δʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ὅτε ὁ Ὅσιος οὗτος Θεωνᾶς ἑορτάζεται.