Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νέου Ὁσιομάρτυρος ΙΑΚΩΒΟΥ καὶ τῶν δύο μαθητῶν αὐτοῦ ΙΑΚΩΒΟΥ Διακόνου καὶ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Μοναχοῦ τῶν δι’ ἀγχόνης τελειωθέντων κατὰ τὸ ͵αφκ’ (1520) ἔτος.

Ἀκούσαντες αὐτὰ οἱ ἀγάδες ἐταράχθησαν καὶ εὐθὺς γράφουν εἰς τὸν μπέην τῶν Τρικκάλων ὅσα ἤκουσαν ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Ἄρτης. Λαβὼν ὁ διοικητὴς τῶν Τρικκάλων τὴν ἐπιστολὴν καὶ μαθὼν τὰ ἀδίκως κατὰ τοῦ Ὁσίου καταγγελθέντα, ἐθυμώθη σφόδρα καὶ ἔστειλεν εὐθὺς δέκα ὀκτὼ στρατιώτας ὡπλισμένους νὰ συλλάβουν τὸν Ὅσιον καὶ νὰ τὸν φέρουν δεδεμένον κατὰ τὴν τυραννικήν των συνήθειαν.

Ὁ δὲ τοῦ Κυρίου μαθητὴς περισσότερον ἢ μιμητής, προϊδὼν τὰ κατ’ αὐτόν, καὶ ὅτι ἐκεῖνοι, οἵτινες ἔρχονται νὰ τὸν συλλάβουν, εἶναι πλησίον, προσεκάλεσε τοὺς μαθητάς του καὶ τοὺς εἶπεν ὅσα θὰ γίνουν καὶ ὅσα μέλλει νὰ πάθῃ, καθὼς καὶ ὁ Χριστὸς εἶπεν εἰς τοὺς μαθητάς του διὰ τὰ Πάθη του πάντα ταῦτα ἐφανέρωσεν ὁ Ὅσιος, καθὼς καὶ ἄλλα περὶ τῶν ὁποίων προείπομεν. Διὰ τοῦτο λέγει εἰς τοὺς μαθητάς του· «Ὅστις δὲν ἔχει μαχαίριον, ἂς ἀγοράσῃ τώρα!». Εἷς δὲ ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ τοῦ εἶπε· «Πάτερ, καὶ τί φανερώνει τὸ μαχαίριον;». Ὁ δὲ Ὅσιος τοῦ ἀπεκρίθη· «Θλίψεις, πειρασμούς, φυλακάς, πληγάς καὶ τέλος τὸν θάνατον, ὅστις μᾶς ἀναμένει». Ταῦτα ἀκούσαντες οἱ μαθηταὶ ἐλυπήθησαν πολύ, ὁ δὲ Ὅσιος τοὺς συνεβούλευσε καὶ τοὺς ἐστερέωσεν ὅλην ἐκείνην τὴν νύκτα, καὶ κατὰ τὸ πρέπον τοὺς ἀπέλυσε. Πρωΐας δὲ γενομένης εἶπεν εἰς τὸν Ἐφημέριον τοῦ Μοναστηρίου. «Σήμερον, ἀδελφέ, νὰ λειτουργήσῃς ἐνωρίτερον». Ἦτο δὲ ἡμέρα Κυριακὴ καὶ ὁ μὲν Ἐφημέριος ἔκαμεν ὡς ἐπροστάχθη, ὅταν δὲ ἡ Λειτουργία εὑρίσκετο περὶ τὸ τέλος ἔφθασαν οἱ Ἀγαρηνοὶ ὡς ἄγρια θηρία, οἵτινες φοβούμενοι μήπως καὶ δὲν τοὺς ἀφήσουν τὸ πλῆθος τῶν ἀνθρώπων νὰ δέσουν τὸν Ὅσιον, ἐφάνησαν ἐν ἀρχῇ ὡς ἄγρια θηρία.

Ὡς εἶδον οἱ μαθηταὶ τοῦ Ὁσίου ὅτι αἴφνης οἱ Τοῦρκοι περιεκύκλωσαν τὸ Μοναστήριον, ἐπάγωσαν ἀπὸ τὸν φόβον των! Ὁ δὲ Ὅσιος χαρούμενος τοὺς λέγει· «Ποῖον ζητεῖτε;». Καὶ ἐκεῖνοι τοῦ εἶπον «Τὸν Ἀββᾶν». Τότε τοὺς λέγει· «Ἐγὼ εἶμαι». Βλέποντες ἐκεῖνοι τὸ θάρρος του δὲν ἐπίστευον, μαθόντες ὅμως ὅτι αὐτὸς εἶναι, τὸν ηὐλαβήθησαν καὶ μὲ εἰρηνικοὺς λόγους εἶπον τὴν προσταγὴν τοῦ διοικητοῦ καὶ τοῦ Ἄρτης τὴν ἐπιβουλήν, διότι τοὺς ἐναρέτους καὶ οἱ πολέμιοι τοὺς εὐλαβοῦνται καθὼς αἱ θεῖαι Γραφαὶ λέγουσι. Τότε ἐπρόσταξεν ὁ Ὅσιος καὶ ἔβαλαν τράπεζαν, φιλεύσαντες αὐτοὺς φιλοφρόνως, καὶ ὡς ἔφαγον εἶπον νὰ φέρουν ἄλογον νὰ ἱππεύσῃ ὁ Ὅσιος διὰ νὰ τὸν ὑπάγουν εἰς τὸν μπέην· καὶ αὐτὸς δὲν ἠθέλησεν ἄλογον, ἀλλ’ εἶπε καὶ τοῦ ἔφερον ἡμίονον, καθὼς φαίνεται τὸν Χριστὸν μιμούμενος καὶ εἰς τοῦτο, καὶ ἱππεύσας ἀνεχώρησεν ὁμοῦ μὲ αὐτούς.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ὁ Ἅγιος Νήφων ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιαʹ (11ην) Αὐγούστου. Βλέπε τὸν Βίον αὐτοῦ εἰς τὸν τόμον Ηʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Ἔνθα νῦν ἡ τῶν Ἰβήρων καλουμένη Σκήτη τοῦ Τιμίου Προδρόμου.

[3] Ἡ οὐγγία ἀντιστοιχεῖ πρὸς 25 περίπου γραμμάρια.

[4] Τὸ χωρίον Δερβέκιστα ἔχει μετονομασθῆ σήμερον εἰς Ἀνάληψιν. Τὸ δὲ Ἀπόκουρον ἦτο μία ἀπὸ τὰς δέκα ἐπαρχίας, εἰς τὰς ὁποίας εἶχε διαιρεθῆ ἡ Αἰτωλοακαρνανία ἐπὶ Καποδιστρίου (1831-1833). Ἐπὶ Τουρκοκρατίας ἦτο τὸ ἕνα ἀπὸ τὰ δύο ἀρματολίκια εἰς τὰ ὁποῖα ἦτο διῃρημένη τότε ἡ σημερινὴ Τριχωνία.

[5] Περὶ τοῦ Ἀρχιερέως τούτου Ἄρτης Ἀκακίου βλέπε καὶ εἰς τὴν ὑποσημείωσιν τῆς σελίδος 70 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

[6] Βλέπε εἰς τὴν δʹ (4ιν) Ἀπριλίου (Τόμος Δʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ὅτε ὁ Ὅσιος οὗτος Θεωνᾶς ἑορτάζεται.