Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νέου Ὁσιομάρτυρος ΙΑΚΩΒΟΥ καὶ τῶν δύο μαθητῶν αὐτοῦ ΙΑΚΩΒΟΥ Διακόνου καὶ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Μοναχοῦ τῶν δι’ ἀγχόνης τελειωθέντων κατὰ τὸ ͵αφκ’ (1520) ἔτος.

Μὴ εὑρόντες ὅμως τόπον κατάλληλον κατὰ τὴν θέλησίν των (θέλημα Θεοῦ θὰ ἦτο τοῦτο), ἐπέστρεφον εἰς τὸ ἴδιον Μοναστήριον. Εἰς τὸ μέσον δὲ τῆς ὁδοῦ λέγει πρὸς αὐτοὺς ὁ Ὅσιος· «Σπεύσατε, ἀδελφοί, νὰ φθάσωμεν γρήγορα εἰς τὸ Μοναστήριον, διότι ἀδελφός τις ἀποδημεῖ πρὸς Κύριον». Ὅθεν βιασθέντες εὗρον τὸν ἀδελφὸν ὑγιᾶ, ὅστις μετὰ δύο ἡμέρας ἀπῆλθε πρὸς Κύριον, καθὼς εἰς τὴν ὁδὸν τοὺς εἶπεν ὁ Ὅσιος· ἐδόξασαν ὅθεν τὸν Θεὸν καὶ τὸν Ὅσιον ἐθαύμασαν!

Ἱερομόναχος δέ τις ἀπὸ τὴν συνοδείαν τοῦ Ὁσίου, τὸν ὁποῖον ἔπαυσε τῆς ἱερωσύνης ὁ Ὅσιος ὡς ἀνάξιον, εἶχεν ἀδελφὸν κατὰ σάρκα, ὅστις ἦτο Μοναχὸς εἰς τὸ Μοναστήριον· συνεβούλευσε δὲ οὗτος τὸν Ἱερομόναχον νὰ μὴ κάμῃ τελείαν παραίτησιν τῆς Ἱερωσύνης. Ὁ δὲ Ὅσιος, γνωρίσας μὲ τὸ διορατικόν του χάρισμα τὰς κακὰς αὐτὰς συμβουλάς, ἡμέραν τινά, ὅτε ἐκάθηντο εἰς τὴν τράπεζαν, λέγει πρὸς αὐτοὺς παραβολικῶς ὁ Ὅσιος· «Δύο ἀδελφοὶ σαρκικοὶ ἦσαν εἰς τόπον τινά, καὶ ἐπειδὴ ὁ εἷς ἠγάπα τὸν ἄλλον, τοῦ ἔδιδε ποτήριον πλῆρες δηλητηρίου μεμιγμένου μετὰ μέλιτος. Ποίας τιμωρίας εἶναι ἄξιος ὁ ἀδελφὸς ἐκεῖνος, ὅστις ἠθέλησε νὰ θανατώσῃ τὸν ἀδελφόν του;». Τινὲς δὲ ἐξ ἐκείνων, οἵτινες ἦσαν εἰς τὴν τράπεζαν, εἶπον· «Οὗτος εἶναι ἄξιος θανάτου!». Καὶ ὁ Ὅσιος, βλέπων πρὸς ἐκεῖνον, διὰ τὸν ὁποῖον εἶπε τὴν παραβολήν, ἐμειδίασεν, ἔπειτα δὲ ἐσιώπησε, καὶ οὐδεὶς τῶν ἀδελφῶν ἠννόησε τίποτε περὶ ἐκείνης τῆς ὑποθέσεως, εἰμὴ μόνον ὁ Μοναχὸς διὰ τὸν ὁποῖον εἶπε τοῦτο· ὅθεν θαυμάσας αὐτὸς ἐδόξασε τὸν Θεόν.

Καὶ Πνευματικός τις συνεβούλευσε τὸν Ἐφημέριον τῆς Μονῆς νὰ ἐκδιώξῃ τὸν Ὅσιον ἀπὸ τὸ Κοινόβιον διὰ νὰ κατοικήσουν ἐκεῖνοι ὁμοῦ, ἐπειδὴ ἦσαν συμπατριῶται· ὁ δὲ Ὅσιος, γνωρίσας τὸν δόλον, ἐνῷ ἐκάθησεν εἰς τὴν τράπεζαν, λέγει παραβολικῶς πρὸς τὸν πνευματικὸν ἐκεῖνον· «Ἄνθρωπός τις ἔχων πρόβατα, ἔχει καὶ κύνας διὰ νὰ διώκουν τοὺς λύκους, εἷς δὲ ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς κύνας, ὅταν ἐπιστρέφῃ ἀπὸ τὸ κυνήγι τῶν λύκων, ἁρπάζῃ κρυφὰ ἀνὰ ἓν ἀρνίον καὶ τὸ τρώγει· ὅταν λοιπὸν τὸ μάθῃ ὁ κύριός του τί πρέπει νὰ κάμη;». Καὶ ὁ αἴτιος εἶπε· «Πρέπει νὰ τὸν θανατώσῃ». Καὶ ὁ Ἅγιος τοῦ εἶπε· «Σὺ εἶσαι, ὅστις κάμνεις τοῦτο». Καὶ ἐννοήσαντες ὁ Πνευματικὸς καὶ ὁ Ἐφημέριος τὴν αἰτίαν, διὰ τὴν ὁποίαν ἔλεγε τοῦτο καὶ ὅτι ἐγνώρισε τὸν δόλον, μετενόησαν καὶ ἐδόξασαν τὸν Θεόν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ὁ Ἅγιος Νήφων ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιαʹ (11ην) Αὐγούστου. Βλέπε τὸν Βίον αὐτοῦ εἰς τὸν τόμον Ηʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Ἔνθα νῦν ἡ τῶν Ἰβήρων καλουμένη Σκήτη τοῦ Τιμίου Προδρόμου.

[3] Ἡ οὐγγία ἀντιστοιχεῖ πρὸς 25 περίπου γραμμάρια.

[4] Τὸ χωρίον Δερβέκιστα ἔχει μετονομασθῆ σήμερον εἰς Ἀνάληψιν. Τὸ δὲ Ἀπόκουρον ἦτο μία ἀπὸ τὰς δέκα ἐπαρχίας, εἰς τὰς ὁποίας εἶχε διαιρεθῆ ἡ Αἰτωλοακαρνανία ἐπὶ Καποδιστρίου (1831-1833). Ἐπὶ Τουρκοκρατίας ἦτο τὸ ἕνα ἀπὸ τὰ δύο ἀρματολίκια εἰς τὰ ὁποῖα ἦτο διῃρημένη τότε ἡ σημερινὴ Τριχωνία.

[5] Περὶ τοῦ Ἀρχιερέως τούτου Ἄρτης Ἀκακίου βλέπε καὶ εἰς τὴν ὑποσημείωσιν τῆς σελίδος 70 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

[6] Βλέπε εἰς τὴν δʹ (4ιν) Ἀπριλίου (Τόμος Δʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ὅτε ὁ Ὅσιος οὗτος Θεωνᾶς ἑορτάζεται.