Τῇ Α’ (1ῃ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου μνήμη τῶν Ἁγίων καὶ Θαυματουργῶν Ἀναργύρων ΚΟΣΜΑ καὶ ΔΑΜΙΑΝΟΥ.

Μετά τινας ἡμέρας ἀνέφερεν ὁ μακάριος Δαμιανὸς τὴν ὑπόθεσιν ταύτην εἰς τὸν ἀδελφόν του, τὸν Ἅγιον Κοσμᾶν, ὅτι δηλαδὴ τὸν συνήντησεν ἡ ἰατρευθεῖσα ἐκείνη γυνή, ὅτι τὸν παρεκάλεσε, τὸν ὥρκισε καὶ ὅτι αὐτὸς τὴν ἐλυπήθη καὶ τέλος ἔλαβε τὴν δωρεάν της. Τοῦτο ὡς ἤκουσεν ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς πολὺ ἠγανάκτησεν, ἐστέναξε καὶ ἔκλαιε τὸν ἀδελφόν του, ὡς ὑποπεσόντα εἰς μέγα ἁμάρτημα, εἰς τὸ πάθος τῆς φιλαργυρίας, περισσότερον δὲ τὸν ἐπέπληττεν, ὅτι παρέβη τὴν ρητὴν συμφωνίαν των, νὰ μὴ λαμβάνωσι δηλαδὴ ποτὲ δῶρα διὰ τὰς ἰατρείας. Οὐχὶ δὲ τόσον μόνον τὸν ὠνείδισεν ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς, ἀλλ’ εἶπε καὶ τοῦτο, ὅτι μετὰ τὸν θάνατόν του νὰ μὴ θάψωσι τὸ σῶμά του ἐκεῖ ὅπου θὰ θάψωσι καὶ τὸ τοῦ Δαμιανοῦ. Τόσον βαρὺ ἐφάνη τοῦτο εἰς τὸν Ἅγιον καὶ τόσον ἐπικράνθη, μὴ γνωρίζων τὸν σκοπὸν τοῦ Ἁγίου Δαμιανοῦ, ὅτι δηλαδὴ ἔλαβε τὴν δωρεὰν διὰ τὸν ὅρκον τῆς γυναικός, ἀλλὰ νομίζων ὅτι διὰ μισθὸν ἰατρείας ἔλαβε ταύτην.

Ἐν τούτοις ὅμως ὁ καρδιογνώστης Θεός, ὅστις ἐγνώριζε καθαρῶς τὸν σκοπὸν τοῦ Ἁγίου Δαμιανοῦ, δὲν ἄφησε τὸν Ἅγιον Κοσμᾶν νὰ εἶναι οὕτω καταβεβλημένος ὑπὸ τῆς λύπης κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ του, ἀλλὰ δι’ ἀποκαλύψεως φανεὶς ἐν ὁράματι εἰρήνευσε τὴν καρδίαν του, φανερώσας εἰς αὐτὸν τὸν σκοπὸν τοῦ ἀδελφοῦ του. Καὶ αὐτὸς μὲν ὁ θεῖος Κοσμᾶς, ἰδὼν τὴν τοιαύτην ὀπτασίαν, συνεφιλιώθη μετὰ τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ, πρὸς δὲ τοὺς ἀνθρώπους δὲν εἶπε τὴν ὀπτασίαν, τὴν ὁποίαν εἶδε. Διὰ τοῦτο καὶ ὅταν ἀνεπαύθη ἐν Κυρίῳ ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς, δὲν ἤθελον οἱ Χριστιανοὶ νὰ θέσωσι τὸ τίμιόν του λείψανον ἐκεῖ ὅπου ἔθεσαν καὶ τὸ τοῦ Ἁγίου Δαμιανοῦ, κατὰ τὴν παραγγελίαν του. Ἀκούσατε ὅμως τὶ ὁ Θεὸς παράδοξον θαῦμα ᾠκονόμησεν ἐπ’ αὐτοῦ· ἀλλ’ ἐν τούτοις ἀναμείνατε νὰ μάθητε πρότερον περὶ τῆς κοιμήσεως αὐτῶν καὶ μετὰ ταῦτα ἀκούσατε καὶ τὰ περὶ τοῦ θαύματος τούτου. Περιπατοῦντες οἱ Ἅγιοι, ὡς προεῖπον, καὶ παρέχοντες ἀφθόνους εὐεργεσίας εἰς τοὺς ἀνθρώπους, ἔφθασαν καὶ εἴς τινα χώραν τῆς Ἀσίας Φερεμὰν λεγομένην. Ἐκεῖ λοιπὸν ἠσθένησεν ὁ Ἅγιος Δαμιανός, ὁ νεώτερος ἀδελφός, ἐπειδὴ δὲ ἦτο θέλημα Θεοῦ νὰ ἀναπαυθῇ ἀπὸ τὰ φθαρτὰ καὶ νὰ πορευθῇ εἰς τὰ ἄφθαρτα κάλλη τοῦ Παραδείσου, ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ καὶ τὴν μὲν ἁγίαν αὐτοῦ ψυχὴν παρέλαβον Ἄγγελοι φωτεινοί, τὸ δὲ τίμιον λείψανον κατετέθη ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ καὶ ἄλλων πολλῶν Χριστιανῶν ἐκεῖ εἰς τὴν προρρηθεῖσαν χώραν. Δὲν παρῆλθον δὲ πολλαὶ ἡμέραι, ὅτε ἐκοιμήθη καὶ ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐπειδὴ τρεῖς εἶναι αἱ συζυγίαι τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων πρέπει οἱ ζωγράφοι οἱ ζωγραφίζοντες τὰς ἁγίας αὐτῶν Εἰκόνας, πρὸς ἀποφυγὴν συγχύσεως, νὰ γράφωσι κάτωθι τοῦ ὀνόματος αὐτῶν τὴν πατρίδα τῶν εἰκονιζομένων, ἤτοι: οἱ ἐκ τῆς Ἀσίας, ἢ οἱ Ρωμαῖοι ἢ οἱ ἐκ τῆς Ἀραβίας. Πρέπει ἐπίσης νὰ τοὺς ζωγραφίζωσι μὲ τὰς ἐθνικὰς ἑκάστης συζυγίας ἐνδυμασίας πρὸς διάκρισιν.

[2] Βλέπε εἰς τὴν αʹ (1ην) Ἰουλίου (Τόμος Ζʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Βλέπε εἰς τὴν ιζʹ (17ην) Ὀκτωβρίου (Τόμος Ιʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».