Τῇ Α’ (1ῃ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου μνήμη τῶν Ἁγίων καὶ Θαυματουργῶν Ἀναργύρων ΚΟΣΜΑ καὶ ΔΑΜΙΑΝΟΥ.

Ἡ δὲ μήτηρ αὐτῶν, Θεοδότη ὀνόματι καὶ Χριστιανὴ παιδιόθεν, ἀφ’ οὗ ἀπέμεινε χήρα, ἐσπούδαζε νὰ ἀναθρέψῃ τοὺς υἱούς της ἔτι περισσότερον μὲ τὴν εὐσέβειαν· διότι καὶ αὐτὴ ἡ ἰδία ἦτο γυνὴ ἐνάρετος καὶ διὰ τὰ πολλὰ καὶ καλὰ προτερήματά της κατέστη τὸ παράδειγμα ὅλων τῶν τότε πλησίον της εὑρισκομένων γυναικῶν. Οἱ δὲ δύο υἱοί της ἐσπούδασαν καλῶς τὴν ἰατρικὴν τέχνην καὶ ἤρχισαν ἀμέσως τὸ φιλανθρωπότατον ἔργον των δὲν προσεπάθουν ὅμως νὰ θεραπεύωσι τόσον τὰ σώματα, ὅσον τὰς ψυχάς, κηρύττοντες πανταχοῦ καὶ πάντοτε τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ.

Οὕτω πολιτευόμενοι οἱ Ἅγιοι ἠξιώθησαν καὶ ἀποστολικῶν χαρισμάτων· διότι τὸ χάρισμα, τὸ ὁποῖον ἔδωκεν ὁ Χριστὸς εἰς τοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους, νὰ ἰατρεύωσι κάθε εἶδος ἀσθενείας, τὸ ἀπέκτησαν καὶ αὐτοί· καὶ διὰ τοῦτο ἄνευ βοτάνων, ἄνευ ἐμπλάστρων καὶ ἄλλων θεραπευτικῶν μέσων, ἀλλὰ μὲ τὴν Χάριν τοῦ Παναγίου Πνεύματος ἐθεράπευον τοὺς πάσχοντας. Τί δὲ νὰ διηγῶμαι τὴν ταπείνωσιν, τὴν ἀκτημοσύνην, τὴν φιλανθρωπίαν καὶ τὰς ἄλλας ἀρετάς, τὰς ὁποίας οἱ Ἀπόστολοι οὗτοι τοῦ Χριστοῦ εἶχον; Διότι τόσον ταπεινοὶ ἦσαν, ὥστε τὰς πληγὰς τῶν ἀσθενῶν μόνοι των τὰς περιεποιοῦντο· τοσαύτην δὲ ἀκτημοσύνην εἶχον, ὥστε οὐχὶ μόνον ἀργύρια οὐδέποτε ἀπέκτησαν, ἀλλ’ οὔτ’ δεύτερον ἔνδυμα δὲν ἐφόρεσάν ποτε, οὐδὲ σάκκον δὲν ἔφερον καθ’ ὁδόν· δι’ ὃ καὶ οἱ ἄνθρωποι δὲν τοὺς ἔκραζον ὀνομαστί, Κοσμᾶν δηλαδὴ καὶ Δαμιανόν, ἀλλὰ Ἀναργύρους, καὶ τὸ ἐπίθετον τοῦτο ἦτο δηλωτικὸν καὶ τοῦ γένους αὐτῶν. Ἐλεημοσύνην δὲ καὶ φιλανθρωπίαν τοσαύτην εἶχον, ὥστε ὄχι μόνον ἀσθενεῖς ἀνθρώπους ἐθεράπευον, ἀλλὰ καὶ τὰ ἄλογα ζῷα, ὁσάκις τὰ ἔβλεπον ἄρρωστα τὰ ἰάτρευον, ὡς τοῦτο θέλει γίνει φανερὸν εἰς τὴν συνέχειαν τοῦ λόγου μας. Ἐφέροντο δὲ ἴσως καὶ πρὸς τοὺς πλουσίους καὶ πρὸς τοὺς πτωχούς, παρέχοντες εἰς ὅλους τὴν θεραπείαν, ὁμοίως δὲ ἰάτρευον τοὺς ξένους ὡς καὶ τοὺς ἰδίους. Ἄλλη τις προβατικὴ κολυμβήθρα ἦτο ἡ οἰκία των, μᾶλλον δὲ ὑπερεῖχεν ἐκείνης· καθ’ ὅτι ἐκείνη μὲν ἕνα τινὰ τῶν ἀρρώστων ἐθεράπευε καθ’ ὅλον τὸ ἔτος, εἰς δὲ τὴν οἰκίαν τῶν Ἁγίων πολλοὺς καὶ διαφόρους ἔβλεπέ τις θεραπευομένους καθ’ ἑκάστην ἡμέραν.

Ἔχοντες δὲ οἱ Ἅγιοι τοσαύτην Χάριν Θεοῦ καὶ ἰατρεύοντες πᾶσαν ἀσθένειαν δὲν ἐνόμιζον ὅτι ἀπὸ τὴν τέχνην των ἐγίνετο τοῦτο, ἀλλὰ τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ ὠνόμαζον τὸ κατόρθωμα, ἐπειδὴ ἐγνώριζον μὲν τῶν παλαιῶν ἰατρῶν τὰ βιβλία, τοῦ Ἱπποκράτους, τοῦ Γαληνοῦ, τοῦ Διοσκορίδου καὶ ἄλλων,


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐπειδὴ τρεῖς εἶναι αἱ συζυγίαι τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων πρέπει οἱ ζωγράφοι οἱ ζωγραφίζοντες τὰς ἁγίας αὐτῶν Εἰκόνας, πρὸς ἀποφυγὴν συγχύσεως, νὰ γράφωσι κάτωθι τοῦ ὀνόματος αὐτῶν τὴν πατρίδα τῶν εἰκονιζομένων, ἤτοι: οἱ ἐκ τῆς Ἀσίας, ἢ οἱ Ρωμαῖοι ἢ οἱ ἐκ τῆς Ἀραβίας. Πρέπει ἐπίσης νὰ τοὺς ζωγραφίζωσι μὲ τὰς ἐθνικὰς ἑκάστης συζυγίας ἐνδυμασίας πρὸς διάκρισιν.

[2] Βλέπε εἰς τὴν αʹ (1ην) Ἰουλίου (Τόμος Ζʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Βλέπε εἰς τὴν ιζʹ (17ην) Ὀκτωβρίου (Τόμος Ιʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».