Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΑΡΣΕΝΙΟΥ τοῦ Μεγάλου.

Ἄλλοτε πάλιν, ἐρωτώμενος ὑπὸ Μοναχῶν, οἵτινες μετέβαινον εἰς ξένην πόλιν ἢ χώραν, πῶς νὰ πορεύωνται, ἀπεκρίνετο οὕτως· «Ὅταν ὁ Μοναχὸς μεταβῇ εἰς πόλιν, ἂς μὴ ἀποκτήσῃ ἐκεῖ κανένα γνώριμον οὔτε παρρησίαν ἢ οἰκείωσιν μετά τινος, διὰ νὰ φυλάξῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἀβλαβῆ».

Ἕτερος Μοναχὸς ἠρώτησε τὸν Ὅσιον· «Διατί μισεῖς τοὺς ἀνθρώπους καὶ μᾶς ἀποφεύγεις;». Ἀπεκρίθη ὁ Ὅσιος· «Ὅσιε Μάρκε (οὕτως ὠνομάζετο ὁ Μοναχὸς ἐκεῖνος), ὁ Θεὸς γνωρίζει ὅτι πολὺ σᾶς ἀγαπῶ· ἀλλὰ δὲν ἠμπορῶ νὰ χωρισθῶ εἰς δύο. Νὰ εἶμαι ἀφ’ ἑνὸς μὲ τὸν Θεὸν καὶ ἀφ’ ἑτέρου μαζί σας. Ὅθεν προτιμῶ νὰ ἀρέσκω εἰς τὸν Θεὸν μᾶλλον ἢ εἰς τοὺς ἀνθρώπους. Διότι ὅλαι αἱ μυριάδες τῶν Ἀγγέλων ἕνα σκοπὸν καὶ μίαν βουλὴν ἔχουν. Νὰ ὑμνοῦν ἀκαταπαύστως τὸν Θεὸν καὶ νὰ τελοῦν τὰ προστάγματα Αὐτοῦ αὐστηρῶς. Οἱ δὲ ἄνθρωποι ἔχουν ἄλλας ἐπιθυμίας. Ἀλλ’ ἐὰν ζητήσωμεν τὸν Θεόν, μὲ καθαράν, καθὼς πρέπει, πολιτείαν καὶ ἄμεμπτον, θέλει κατοικήσει ἐντὸς ἡμῶν».

Ἦτο δὲ ὁ Ὅσιος τοσοῦτον ἀνώτερος τῶν ἀνθρωπίνων παθῶν καὶ τῶν ἀναγκῶν ἰσχυρότερος, ὥστε ὄχι μόνον τὴν δίψαν καὶ τὴν πεῖναν ὑπέμενεν, ἀλλὰ καὶ εἰς τὸν ὕπνον ἦτο λίαν ἐγκρατής. Διότι τίποτε ἄλλο δὲν εἶναι δραστικώτερον τούτου, εἰς τὸ νὰ καταθλίβῃ τὴν σάρκα. Οὗτος δὲ ὁ τρισόλβιος διήρχετο πολλὰς νύκτας ἄϋπνος, προσευχόμενος ἀκαταπαύστως καὶ μόνον τὸ πρωΐ, διὰ νὰ μὴ ἀσθενήσῃ τὸ σῶμα του καὶ δὲν δύναται νὰ ἀγωνίζεται, ἐκοιμᾶτο μίαν ὥραν λέγων πρὸς τὸν ὕπνον· «Ἐλθέ, δοῦλε κάκιστε». Καὶ πάλιν ὅταν ἐκοιμᾶτο ὀλίγον, ἠγείρετο καὶ προσηύχετο. Πρὸς δὲ τοὺς παρόντας ἔλεγε· «Φθάνει εἰς τὸν Μοναχὸν νὰ κοιμηθῇ μίαν ὥραν, ἐὰν εἶναι ἀγωνιστὴς καὶ δόκιμος».

Συνήθειαν εἶχεν ὁ θαυμαστὸς οὗτος Ἀρσένιος νὰ ὠφελῇ τοὺς Πατέρας μὲ πράξεις ἁγίας καὶ διηγήματα καὶ ἐνίοτε ὑπεκρίνετο ἄλλο πρόσωπον, ὅταν ἤθελε νὰ διηγηθῇ ὀπτασίαν τινά, τὴν ὁποίαν εἶδε, λέγων, ὅτι ἄλλος ἦτο ὁ ἰδὼν ταύτην Πατήρ, διὰ νὰ ἀποφύγῃ ὁ πάνσοφος τὴν κενοδοξίαν. Διηγήθη λοιπὸν ποτὲ εἰς αὐτοὺς τὴν ἑξῆς ὀπτασίαν· «Γηραιός τις Μοναχός, ἐνῷ ἐκάθητο εἰς τὸ κελλίον του, ἤκουσέ ποτε φωνήν, οὕτω λέγουσαν· «Ἔξελθε ἵνα σοῦ δείξω πῶς ἔχουν τὰ ἔργα τῶν ἀνθρώπων». Ὅθεν ἐξελθὼν ἠκολούθησε τὸν Ἄγγελον καὶ ἀφοῦ ἔφθασαν εἰς τόπον τινά, τοῦ ἔδειξε ἄνθρωπον, ὅστις ἔκοπτε ξύλα.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἀξιόλογα εἶναι τρία ψυχωφελέστατα ἀποφθέγματα, τὰ ὁποῖα ἀφῆκεν εἰς ἡμᾶς ὁ μέγας οὗτος Πατήρ. Πρῶτον τό· «Ἀρσένιε, δι’ ὃ ἐξῆλθες», τὸ ὁποῖον συνείθιζε νὰ λέγῃ καθ’ ἑκάστην ὁ ἀοίδιμος, ἀνακαινίζων τὸν πρῶτον ἐκεῖνον σκοπόν, διὰ τὸν ὁποῖον ἀνεχώρησεν ἐκ τοῦ κόσμου καὶ μετέβη εἰς τὴν ἔρημον, περὶ οὗ γράφομεν ἐν σελίδι 203. Δεύτερον τό· «Ὁ Θεός μου μὴ ἐγκαταλείπῃς με, ὅτι οὐδὲν ἐποίησα ἐνώπιόν Σου ἀγαθόν, ἀλλὰ δός μοι διὰ τὴν ἀγαθότητα σου βαλεῖν ἀρχήν», περὶ οὗ βλέπε ἐν σελ. 195 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου καὶ ἐν τῇ «Φιλοκαλίᾳ», εἰς τὸ τέλος τοῦ ρʹ (100) κεφαλαίου τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Θεοδώρου τοῦ μεγάλου Ἀσκητοῦ καὶ Ἐπισκόπου Ἐδέσσης. Τρίτον συμβουλευτικὸν ἀπόφθεγμα ἀφῆκεν εἰς ἡμᾶς ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος, τὸ λέγον· «Πᾶσαν σου τὴν σπουδὴν ποίησον, ἵνα ἡ ἔνδον σου ἐργασία κατὰ Θεὸν ᾗ καὶ νικήσεις τὰ ἔξω πάθη», ὅπερ βλέπε ἐν σελ. 196 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

Τοῦτο τὸ τελευταῖον ἀναφέρει πολλάκις εἰς τοὺς λόγους του ὁ Θεσσαλονίκης θεῖος Γρηγόριος ὡς ἀναγκαῖον εἰς πάντα θέλοντα νὰ σωθῇ. Διότι δι’ αὐτοῦ διδασκόμεθα, ὅτι πρέπει νὰ καταβάλλωμεν πᾶσαν σπουδὴν ἵνα γένηται ἡ ἐσωτερικὴ ἐργασία τῆς ἱερᾶς προσευχῆς καὶ νήψεως καθαρὰ καὶ μόνον διὰ τὸν Θεόν, ἐπειδὴ ἐὰν αὕτη ἐνεργῆται καθαρά, εὐκόλως θέλομεν νικήσει τὰ ἐξωτερικὰ πάθη τοῦ σώματος. Εἶχε δὲ ὁ Ἅγιος οὗτος γράψει καὶ κεφάλαια ἢ λόγους νηπτικούς, ὡς ἀναφέρει τούτους ἐν τῷ προοιμίῳ τῆς βίβλου του ὁ Ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός, ἀλλὰ ταῦτα δὲν διεσώθησαν. Βλέπε περὶ τούτων καὶ ἐν τῷ τέλει τῆς ὑποσημειώσεως τῆς σελ. 190.

[2] Βλέπε περὶ τούτου καὶ ἐν τῷ «Εὐεργετινῷ», ἡμετέρα ἔκδοσις, βιβλ. Δʹ, ὑπόθ. Εʹ, ἀπόφθ. Αʹ.

[3] Ἐπειδή, ὡς σημειοῦμεν καὶ ἐν τῇ σελίδι 188, ὁ Βίος τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Ἀρσενίου δὲν ἐγράφη ὑπό τινος τῶν ἀμέσων αὐτοῦ μαθητῶν, ἀλλὰ περισυνελέγη ἐκ διαφόρων πηγῶν, τούτου ἕνεκεν συναντᾶται διαφορά τις ὡς πρὸς τὰ συνολικὰ ἔτη τῆς ζωῆς αὐτοῦ, ἅτινα ποικίλλουν ἐν ταῖς πηγαῖς μεταξὺ τῶν 90 καὶ 120 ἐτῶν. Ἐκ τῶν νεωτέρων ἁγιολόγων, ὁ Σωφρόνιος Εὐστρατιάδης («Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοθόξου Ἐκκλησίας», σελ. 58), λέγει ὅτι εἰς ἡλικίαν 105 ἐτῶν ἀπῆλθε πρὸς Κύριον ὁ Ἅγιος, ἐν δὲ τῇ «Θρησκευτικῇ καὶ Ἠθικῇ Ἐγκυκλοπαιδείᾳ», τόμ. 3ος, στ. 229-230, γράφεται ὅτι ὁ Ὅσιος ἐγεννήθη τὸ 354 καὶ ἐκοιμήθη τὸ 445.