Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΑΡΣΕΝΙΟΥ τοῦ Μεγάλου.

«Ἀπὸ αὐτὰ λοιπὸν τὰ κρύφια πάθη ἂς σπεύσωμεν νὰ καθαρισθῶμεν. Ἔχετε δὲ πάντοτε ὑπ’ ὄψει σας καὶ τὴν πλάνην εἰς τὴν ὁποίαν προσπαθεῖ νὰ ρίψῃ τὸν ἄνθρωπον ὁ δαίμων, διὰ νὰ μὴ πλανᾶσθε. Οὗτος, πολλάκις, μὲ τὴν πρόφασιν τοῦ καλοῦ, μᾶς κάμνει καὶ ἁμαρτάνομεν ὁ δόλιος. Ὅταν δηλαδὴ ἔλθῃ ξένος εἰς τὸ κελλίον μας, μὲ τὴν πρόφασιν τῆς φιλοξενίας, καταλύομεν τὴν νηστείαν καὶ σπαταλῶμεν, πίνοντες καὶ γαστριμαργοῦντες οἱ ἄφρονες. Ἄλλους παρακινεῖ εἰς τὴν φιλαργυρίαν ὁ μισόκαλος, διὰ νὰ ἐλεοῦν δῆθεν τοὺς πένητας. Ἄλλους πάλιν συμβουλεύει νὰ ἀφήσουν τὴν ἡσυχίαν, διὰ νὰ ὠφελήσουν τὸν λαὸν μὲ διδασκαλίαν. Οἱ τοιοῦτοι, νομίζοντες ὅτι ἔφθασαν εἰς τὴν ἀπάθειαν, συνομιλοῦν ἀμερίμνως καὶ μὲ γυναῖκας, πίπτοντες οὕτω οἱ δυστυχεῖς μετὰ πάθους εἰς τὴν ἡδονήν. Ἄλλους πάλιν ἀφήνει ὁ πολυμήχανος ἐχθρὸς ἐπὶ χρόνους πολλοὺς ἀπειράκτους καὶ ἀνενοχλήτους. Πάντες οὗτοι, νομίζοντες ὅτι ἔφθασαν εἰς τὸ ἄκρον τῆς ἀρετῆς, κενοδοξοῦν οἱ ἀσύνετοι καὶ κολάζονται. Ἑτέρους πάλιν καταπείθει νὰ δέχωνται λογισμοὺς καὶ νὰ ἐξομολογοῦν τὰς ἁμαρτάνοντας, ἐπειδὴ δῆθεν ἔφθασαν εἰς ἀπάθειαν καὶ εἶναι ἄξιοι νὰ κυβερνῶσι τοὺς ἐμπαθεῖς ὡς ἀπαθεῖς, τοὺς ὁποίους ὅμως εἰς τὸ τέλος βυθίζει εἰς τὴν ἀπώλειαν, διὰ τὴν δοκοφροσύνην καὶ αὐθάδειάν των. Πίπτοντες δὲ εἰς τὴν ἁμαρτίαν τῆς σαρκός, καταντοῦν περίγελως τῶν ἀνθρώπων καὶ παίγνιον τῶν δαιμόνων. Ἐπειδὴ λοιπὸν αἱ προσβολαὶ τοῦ ἐνοχλοῦντος εἶναι διάφοροι καὶ πολυμήχανοι, εἶναι ἀνάγκη νὰ φυλαττώμεθα καὶ ἡμεῖς μὲ πολλὴν ἐπιμέλειαν, προσέχοντες ἀκριβῶς καὶ προσευχόμενοι εἰς τὸν Θεόν, μὲ ταπείνωσιν, ἵνα μᾶς δίδῃ φώτισιν καὶ σύνεσιν, νὰ διακρίνωμεν καλῶς καὶ νὰ προτιμῶμεν τὰ ψυχωφελῆ καὶ συμφέροντα».

Αὐτὰ καὶ ἄλλα ὅμοια ἔλεγεν εἰς τοὺς Συνασκητάς του ὁ Ἀρσένιος, ὅστις ἐγνώριζε κάλλιστα τὰς προσβολὰς καὶ τὰ τεχνάσματα τῶν δαιμόνων. Διότι πολλάκις τοὺς εἶδεν ἐρχομένους εἰς τὸ κελλίον του, ὡς μᾶς εἶπεν ὁ Μοναχὸς Δανιήλ, ὅστις ἦτο ὑποτακτικὸς τοῦ Ὁσίου, καὶ ἔδιδον εἰς αὐτὸν μεγάλην ἐνόχλησιν. Ὁ δὲ Ἀρσένιος, ὑπομένων τοὺς πειρασμοὺς τῶν δαιμόνων, ἐδείκνυεν ὅτι δὲν τοὺς φοβεῖται. Μόνον πρὸς τὸν Δεσπότην προσηύχετο ταπεινῶς καὶ ἔλεγεν· «Ὁ Θεός μου, μὴ ἐγκαταλείπῃς με, ὅτι οὐδὲν ἐποίησα ἐνώπιόν Σου ἀγαθόν· ἀλλὰ δός μοι διὰ τὴν ἀγαθότητά Σου βαλεῖν ἀρχήν».


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἀξιόλογα εἶναι τρία ψυχωφελέστατα ἀποφθέγματα, τὰ ὁποῖα ἀφῆκεν εἰς ἡμᾶς ὁ μέγας οὗτος Πατήρ. Πρῶτον τό· «Ἀρσένιε, δι’ ὃ ἐξῆλθες», τὸ ὁποῖον συνείθιζε νὰ λέγῃ καθ’ ἑκάστην ὁ ἀοίδιμος, ἀνακαινίζων τὸν πρῶτον ἐκεῖνον σκοπόν, διὰ τὸν ὁποῖον ἀνεχώρησεν ἐκ τοῦ κόσμου καὶ μετέβη εἰς τὴν ἔρημον, περὶ οὗ γράφομεν ἐν σελίδι 203. Δεύτερον τό· «Ὁ Θεός μου μὴ ἐγκαταλείπῃς με, ὅτι οὐδὲν ἐποίησα ἐνώπιόν Σου ἀγαθόν, ἀλλὰ δός μοι διὰ τὴν ἀγαθότητα σου βαλεῖν ἀρχήν», περὶ οὗ βλέπε ἐν σελ. 195 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου καὶ ἐν τῇ «Φιλοκαλίᾳ», εἰς τὸ τέλος τοῦ ρʹ (100) κεφαλαίου τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Θεοδώρου τοῦ μεγάλου Ἀσκητοῦ καὶ Ἐπισκόπου Ἐδέσσης. Τρίτον συμβουλευτικὸν ἀπόφθεγμα ἀφῆκεν εἰς ἡμᾶς ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος, τὸ λέγον· «Πᾶσαν σου τὴν σπουδὴν ποίησον, ἵνα ἡ ἔνδον σου ἐργασία κατὰ Θεὸν ᾗ καὶ νικήσεις τὰ ἔξω πάθη», ὅπερ βλέπε ἐν σελ. 196 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

Τοῦτο τὸ τελευταῖον ἀναφέρει πολλάκις εἰς τοὺς λόγους του ὁ Θεσσαλονίκης θεῖος Γρηγόριος ὡς ἀναγκαῖον εἰς πάντα θέλοντα νὰ σωθῇ. Διότι δι’ αὐτοῦ διδασκόμεθα, ὅτι πρέπει νὰ καταβάλλωμεν πᾶσαν σπουδὴν ἵνα γένηται ἡ ἐσωτερικὴ ἐργασία τῆς ἱερᾶς προσευχῆς καὶ νήψεως καθαρὰ καὶ μόνον διὰ τὸν Θεόν, ἐπειδὴ ἐὰν αὕτη ἐνεργῆται καθαρά, εὐκόλως θέλομεν νικήσει τὰ ἐξωτερικὰ πάθη τοῦ σώματος. Εἶχε δὲ ὁ Ἅγιος οὗτος γράψει καὶ κεφάλαια ἢ λόγους νηπτικούς, ὡς ἀναφέρει τούτους ἐν τῷ προοιμίῳ τῆς βίβλου του ὁ Ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός, ἀλλὰ ταῦτα δὲν διεσώθησαν. Βλέπε περὶ τούτων καὶ ἐν τῷ τέλει τῆς ὑποσημειώσεως τῆς σελ. 190.

[2] Βλέπε περὶ τούτου καὶ ἐν τῷ «Εὐεργετινῷ», ἡμετέρα ἔκδοσις, βιβλ. Δʹ, ὑπόθ. Εʹ, ἀπόφθ. Αʹ.

[3] Ἐπειδή, ὡς σημειοῦμεν καὶ ἐν τῇ σελίδι 188, ὁ Βίος τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Ἀρσενίου δὲν ἐγράφη ὑπό τινος τῶν ἀμέσων αὐτοῦ μαθητῶν, ἀλλὰ περισυνελέγη ἐκ διαφόρων πηγῶν, τούτου ἕνεκεν συναντᾶται διαφορά τις ὡς πρὸς τὰ συνολικὰ ἔτη τῆς ζωῆς αὐτοῦ, ἅτινα ποικίλλουν ἐν ταῖς πηγαῖς μεταξὺ τῶν 90 καὶ 120 ἐτῶν. Ἐκ τῶν νεωτέρων ἁγιολόγων, ὁ Σωφρόνιος Εὐστρατιάδης («Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοθόξου Ἐκκλησίας», σελ. 58), λέγει ὅτι εἰς ἡλικίαν 105 ἐτῶν ἀπῆλθε πρὸς Κύριον ὁ Ἅγιος, ἐν δὲ τῇ «Θρησκευτικῇ καὶ Ἠθικῇ Ἐγκυκλοπαιδείᾳ», τόμ. 3ος, στ. 229-230, γράφεται ὅτι ὁ Ὅσιος ἐγεννήθη τὸ 354 καὶ ἐκοιμήθη τὸ 445.