Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΑΡΣΕΝΙΟΥ τοῦ Μεγάλου.

Ὁ δὲ Ἅγιος ἤγειρεν αὐτὴν μὲ ὀργήν, εἰπών· «Ἐὰν ἦλθες ἵνα ἴδῃς τὸ πρόσωπόν μου, βλέπε το. Δὲν ἤκουσες τὰ ἔργα μου; Τίς λοιπὸν ἡ ἀνάγκη νὰ διακινδυνεύσῃς τόσον μακρινὸν ταξίδιον πρὸς χάριν μου; Ἢ διὰ νὰ διηγῆσαι, ὅταν ἐπιστρέψης εἰς τὴν πατρίδα σου, εἰς τὰς ἄλλας γυναῖκας, ὅτι εἶδες τὸν Ἀρσένιον καὶ νὰ κάμῃς ταύτας νὰ συναχθοῦν ἐδῶ;». Ἡ δὲ ἀρχόντισσα ἀπεκρίθη· «Ἀληθῶς, Ἅγιε Πάτερ, δὲν θέλω ἀφήσει ἄλλην νὰ ἔλθῃ. Μόνον ἐγώ, ὡς ἔχουσα πολλὴν εὐλάβειαν εἰς τὴν ἁγιωσύνην σου, ἦλθα διὰ νὰ μὲ εὐχηθῇς καὶ νὰ μὲ μνημονεύῃς πάντοτε». Ὁ δὲ Ἅγιος εἶπε· «Καὶ ἐγὼ παρακαλῶ τὸν Θεὸν νὰ ἐξαλείψῃ τὴν ἐνθύμησίν σου ἀπὸ τὴν καρδίαν μου». Ταῦτα ὡς ἤκουσεν ἐκείνη τόσον ἐλυπήθη, ὥστε τὴν κατέλαβε πυρετὸς καὶ ἠσθένησε. Ὁ δὲ Πατριάρχης τὴν παρηγόρησεν εἰπών· «Μὴ λυπεῖσαι, δέσποινα, διότι δὲν τὸ εἶπεν ἐκ μίσους ὁ Ἅγιος, ἀλλὰ διότι ὁ πονηρὸς ἐνοχλεῖ τοὺς Ἀσκητὰς μὲ τὴν ἐνθύμησιν τῶν γυναικῶν καὶ σκανδαλίζονται. Διὰ τοῦτο σοῦ ὡμίλησεν οὕτω. Γνώριζε ὅμως, ὅτι εἰς τὰς προσευχάς του θὰ σὲ ἐνθυμεῖται πάντοτε». Τότε ἡ γυνὴ ἐπαναπαυθεῖσα κατὰ τὸν λογισμὸν καὶ θεραπευθεῖσα ἐπέστρεψεν εἰς τὴν Ρώμην χαίρουσα.

Ἔλεγον δὲ καὶ τοῦτο ὁ Δανιὴλ καὶ οἱ ἄλλοι γείτονες διὰ τὸν Ἀρσένιον, ὅτι τόσον ἐνήστευεν, ὥστε ἐπήρκει εἰς αὐτὸν δι’ ὅλον τὸν χρόνον πολὺ ὀλίγος σῖτος. Ὅτι μόνον ὅταν ἤρχοντο ξένοι ἔτρωγε, διὰ νὰ μὴ τὸν δοξάζωσι. Τὰ ὀπωρικὰ ἔτρωγε μίαν μόνον φορὰν τὸν χρόνον πρὸς εὐχαριστίαν τοῦ Θεοῦ καὶ διὰ συγκατάβασιν. Ποτὲ δὲ, δὲν ἔμεινεν ἀργός, ἀλλὰ προσηύχετο, εἰργάζετο νήματα ἢ κατεσκεύαζε βάϊα, τὰ ὁποῖα εἶχεν ἐντὸς τοῦ ὕδατος διὰ νὰ μαλακώνουν καὶ νὰ πλέκωνται. Δὲν ἤλλαξε δὲ ποτὲ τὸ ὕδωρ, ἀλλὰ ἦτο πάντοτε δυσῶδες ἀπὸ τὴν πολυκαιρίαν. Τινὲς λοιπὸν τῶν Πατέρων ὠνείδισαν αὐτόν, νομίζοντες τὴν πρᾶξιν ταύτην ἀμέλειαν. Ὁ δὲ Ἅγιος ἀπεκρίθη· «Ὅταν ἤμην εἰς τὸν κόσμον ἀπήλαυσα εὐωδίας πολλῶν ἀρωμάτων. Ὅθεν, διὰ νὰ ἐξαλείψω τὴν ἁμαρτίαν ἐκείνην, ὑπομένω τώρα ταύτην τὴν βλαβερὰν δυσωδίαν». Εἶχε δὲ καὶ τοσαύτην ἀκτημοσύνην, ὥστε, ὅταν κάποτε ἠσθένησε, δὲν εἶχε λύχνον διὰ τὴν ἀνάγκην καὶ τὸν εὐσπλαγχνίσθησαν ἄλλοι.

Τοῦτον τὸν Ὅσιον ἠρώτησεν ἐνάρετός τις Μοναχός, Μάρκος ὀνόματι, λέγων· «Ἆρά γε εἶναι καλὸν νὰ μὴ ἔχῃ τις εἰς τὸ κελλίον του καμμίαν ἀπόλαυσιν; Διότι εἶδα τινά, ὅστις εἶχε μερικὰ λάχανα καὶ τὰ ἐξερρίζωσεν». Ὁ δὲ Ὀσιος ἀπεκρίθη· «Καλὸν εἶναι τοῦτο, ἀλλὰ εἶναι ἀνάγκη ὁ τοιοῦτος νὰ ἔχῃ πρὸς τὴν ἕξιν καὶ τὴν συνήθειαν τῆς ἀρετῆς. Ἐὰν δὲ δὲν ἔχῃ τὴν ἕξιν τελειοτέραν καὶ ἐὰν τὰ πρῶτα ἀνέσπασε, φυτεύει πάλιν ἕτερα».


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἀξιόλογα εἶναι τρία ψυχωφελέστατα ἀποφθέγματα, τὰ ὁποῖα ἀφῆκεν εἰς ἡμᾶς ὁ μέγας οὗτος Πατήρ. Πρῶτον τό· «Ἀρσένιε, δι’ ὃ ἐξῆλθες», τὸ ὁποῖον συνείθιζε νὰ λέγῃ καθ’ ἑκάστην ὁ ἀοίδιμος, ἀνακαινίζων τὸν πρῶτον ἐκεῖνον σκοπόν, διὰ τὸν ὁποῖον ἀνεχώρησεν ἐκ τοῦ κόσμου καὶ μετέβη εἰς τὴν ἔρημον, περὶ οὗ γράφομεν ἐν σελίδι 203. Δεύτερον τό· «Ὁ Θεός μου μὴ ἐγκαταλείπῃς με, ὅτι οὐδὲν ἐποίησα ἐνώπιόν Σου ἀγαθόν, ἀλλὰ δός μοι διὰ τὴν ἀγαθότητα σου βαλεῖν ἀρχήν», περὶ οὗ βλέπε ἐν σελ. 195 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου καὶ ἐν τῇ «Φιλοκαλίᾳ», εἰς τὸ τέλος τοῦ ρʹ (100) κεφαλαίου τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Θεοδώρου τοῦ μεγάλου Ἀσκητοῦ καὶ Ἐπισκόπου Ἐδέσσης. Τρίτον συμβουλευτικὸν ἀπόφθεγμα ἀφῆκεν εἰς ἡμᾶς ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος, τὸ λέγον· «Πᾶσαν σου τὴν σπουδὴν ποίησον, ἵνα ἡ ἔνδον σου ἐργασία κατὰ Θεὸν ᾗ καὶ νικήσεις τὰ ἔξω πάθη», ὅπερ βλέπε ἐν σελ. 196 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

Τοῦτο τὸ τελευταῖον ἀναφέρει πολλάκις εἰς τοὺς λόγους του ὁ Θεσσαλονίκης θεῖος Γρηγόριος ὡς ἀναγκαῖον εἰς πάντα θέλοντα νὰ σωθῇ. Διότι δι’ αὐτοῦ διδασκόμεθα, ὅτι πρέπει νὰ καταβάλλωμεν πᾶσαν σπουδὴν ἵνα γένηται ἡ ἐσωτερικὴ ἐργασία τῆς ἱερᾶς προσευχῆς καὶ νήψεως καθαρὰ καὶ μόνον διὰ τὸν Θεόν, ἐπειδὴ ἐὰν αὕτη ἐνεργῆται καθαρά, εὐκόλως θέλομεν νικήσει τὰ ἐξωτερικὰ πάθη τοῦ σώματος. Εἶχε δὲ ὁ Ἅγιος οὗτος γράψει καὶ κεφάλαια ἢ λόγους νηπτικούς, ὡς ἀναφέρει τούτους ἐν τῷ προοιμίῳ τῆς βίβλου του ὁ Ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός, ἀλλὰ ταῦτα δὲν διεσώθησαν. Βλέπε περὶ τούτων καὶ ἐν τῷ τέλει τῆς ὑποσημειώσεως τῆς σελ. 190.

[2] Βλέπε περὶ τούτου καὶ ἐν τῷ «Εὐεργετινῷ», ἡμετέρα ἔκδοσις, βιβλ. Δʹ, ὑπόθ. Εʹ, ἀπόφθ. Αʹ.

[3] Ἐπειδή, ὡς σημειοῦμεν καὶ ἐν τῇ σελίδι 188, ὁ Βίος τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Ἀρσενίου δὲν ἐγράφη ὑπό τινος τῶν ἀμέσων αὐτοῦ μαθητῶν, ἀλλὰ περισυνελέγη ἐκ διαφόρων πηγῶν, τούτου ἕνεκεν συναντᾶται διαφορά τις ὡς πρὸς τὰ συνολικὰ ἔτη τῆς ζωῆς αὐτοῦ, ἅτινα ποικίλλουν ἐν ταῖς πηγαῖς μεταξὺ τῶν 90 καὶ 120 ἐτῶν. Ἐκ τῶν νεωτέρων ἁγιολόγων, ὁ Σωφρόνιος Εὐστρατιάδης («Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοθόξου Ἐκκλησίας», σελ. 58), λέγει ὅτι εἰς ἡλικίαν 105 ἐτῶν ἀπῆλθε πρὸς Κύριον ὁ Ἅγιος, ἐν δὲ τῇ «Θρησκευτικῇ καὶ Ἠθικῇ Ἐγκυκλοπαιδείᾳ», τόμ. 3ος, στ. 229-230, γράφεται ὅτι ὁ Ὅσιος ἐγεννήθη τὸ 354 καὶ ἐκοιμήθη τὸ 445.