Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΑΡΣΕΝΙΟΥ τοῦ Μεγάλου.

Οὗτοι εἶναι οἱ ἀγῶνες τοῦ μεγάλου Ἀρσενίου, καθὼς οὗτοι εὑρίκονται κατεσπαρμένοι εἰς διάφορα βιβλία καὶ σῴζονται μέχρι τῆς σήμερον. Νομίζω δὲ ὅτι καὶ τοῦτο ὀφείλεται εἰς προσταγὴν τοῦ Ὁσίου, προστάξαντος τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ νὰ μὴ γράψωσι τὸν Βίον του. Διότι καθὼς εἰς ὅλην τὴν ζωήν του ἐφρόντιζε νὰ κρύπτῃ τὰς ἀρετάς του, διὰ νὰ ἀποφεύγῃ τὴν ματαίαν δόξαν τοῦ κόσμου καὶ τῶν ἀνθρώπων τὸν ἔπαινον, οὕτως ἠθέλησε νὰ ἀποφύγῃ ταῦτα καὶ μετὰ θάνατον. Ἐπειδὴ τόσον ἦτο ταπεινόφρων, ὥστε ἐνόμιζεν, ὅτι δὲν ἦτο ἄξιος οὐδὲ κἂν νὰ τὸν θάψωσιν, ὡς περὶ τούτου γράφομεν ἐν συνεχείᾳ.

Ὅταν ὁ μακάριος Ἀρσένιος ἐγνώρισεν, ὅτι ἐπλησίασεν ὁ καιρὸς τῆς μακαρίας τελειώσεως καὶ μεταστάσεως αὐτοῦ, ἀπεκάλυψε τοῦτο εἰς τοὺς μαθητάς του, οἵτινες ἀκούσαντες ἐθρήνουν ἀπαρηγόρητα. Ἀλλ’ ὁ θεῖος Ἀρσένιος παρηγόρει τούτους, λέγων· «Μὴ λυπεῖσθε, ἀδελφοί, ὡς νὰ εἶσθε μικρόψυχοι, μήτε προώρως ὀδύρεσθε, διότι ἀκόμη δὲν ἔφθασεν ὁ καιρός. Ὅμως τοῦτο σᾶς παραγγέλλω καὶ προστάσσω μὲ κανόνα ἀσυγχωρησίας βαρύτατον. Νὰ μὴ τολμήσῃ κανεὶς ἐξ ὑμῶν, μετὰ τὸν θάνατόν μου, νὰ δώσῃ εἰς οὐδένα οὐδὲ τὸ ἐλάχιστον μέρος ἀπὸ τὸ λείψανόν μου. Ἂν δὲ παραβῆτε τὴν ἐντολήν μου, νὰ γνωρίζετε, ὅτι θέλω σᾶς ἐγκαλέσει εἰς τὸν φοβερὸν θρόνον τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, καὶ θέλω ζητήτει φοβερὰν τιμωρίαν διὰ τὴν ψυχήν σας». Οἱ μαθηταί του ἠρώτησαν αὐτόν· «Τὶ νὰ κάμωμεν λοιπὸν τότε τὸ λείψανον;». Ὁ δὲ Ὅσιος εἶπε πρὸς αὐτούς· «Δέσατε μὲ σχοινίον τοὺς πόδας μου καὶ σύροντές με μετὰ προσοχῆς ἀνέλθετε εἰς τὸ ὄρος καὶ ρίψατέ με ἀπὸ τόπου ὑψηλοῦ εἰς κρημνόν, διὰ νὰ μὴ ἠμπορῇ ἄνθρωπος νὰ πλησιάσῃ ἐκεῖ». Οὕτως ἐκεῖνος ὁ κατὰ τὴν ἀρετὴν περιβόητος ἐφοβεῖτο καὶ τὸν μετὰ θάνατον ἔπαινον, ἵνα μὴ ἡ πρόσκαιρος τιμὴ γίνῃ ἐμπόδιον εἰς αὐτὸν διὰ τὴν αἰώνιον, σμικρυνθῇ δὲ καὶ ἡ πρὸς Θεὸν παρρησία του καὶ ἐλαττωθῇ τὸ βραβεῖον.

Ὅταν δὲ ἦλθεν ἡ ὥρα τῆς μεταστάσεως αὐτοῦ, ὤ τῆς φρικτῆς διηγήσεως! ἐφοβήθη πολὺ τὸν θάνατον, ὁ τῶν Ἀγγέλων ἐφάμιλλος καὶ ἔχυνε θερμότατα δάκρυα. Οἱ μαθηταὶ λοιπὸν αὐτοῦ ἐθαύμασαν καὶ τὸν ἠρώτησαν λέγοντες· «Οὐαὶ ἡμῖν, Πάτερ, καὶ σὺ φοβεῖσαι τὸν θάνατον;». Ὁ δὲ Ἅγιος ἀπεκρίθη· «Ὁ φόβος οὗτος δὲν ἔλειψεν ἀπὸ ἐμὲ οὐδὲ στιγμήν, ἀφ’ ὅτου ἔγινα Μοναχός». Ταῦτα εἰπὼν καὶ ἀποχαιρετήσας τοὺς ἀδελφούς, ὡς ἠδύνατο, παρέδωκε τὴν μακαρίαν αὐτοῦ ψυχὴν εἰς χεῖρας τῶν Ἀγγέλων, ζήσας εἰς τὴν ἄσκησιν χρόνους πεντήκοντα πέντε (55).


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἀξιόλογα εἶναι τρία ψυχωφελέστατα ἀποφθέγματα, τὰ ὁποῖα ἀφῆκεν εἰς ἡμᾶς ὁ μέγας οὗτος Πατήρ. Πρῶτον τό· «Ἀρσένιε, δι’ ὃ ἐξῆλθες», τὸ ὁποῖον συνείθιζε νὰ λέγῃ καθ’ ἑκάστην ὁ ἀοίδιμος, ἀνακαινίζων τὸν πρῶτον ἐκεῖνον σκοπόν, διὰ τὸν ὁποῖον ἀνεχώρησεν ἐκ τοῦ κόσμου καὶ μετέβη εἰς τὴν ἔρημον, περὶ οὗ γράφομεν ἐν σελίδι 203. Δεύτερον τό· «Ὁ Θεός μου μὴ ἐγκαταλείπῃς με, ὅτι οὐδὲν ἐποίησα ἐνώπιόν Σου ἀγαθόν, ἀλλὰ δός μοι διὰ τὴν ἀγαθότητα σου βαλεῖν ἀρχήν», περὶ οὗ βλέπε ἐν σελ. 195 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου καὶ ἐν τῇ «Φιλοκαλίᾳ», εἰς τὸ τέλος τοῦ ρʹ (100) κεφαλαίου τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Θεοδώρου τοῦ μεγάλου Ἀσκητοῦ καὶ Ἐπισκόπου Ἐδέσσης. Τρίτον συμβουλευτικὸν ἀπόφθεγμα ἀφῆκεν εἰς ἡμᾶς ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος, τὸ λέγον· «Πᾶσαν σου τὴν σπουδὴν ποίησον, ἵνα ἡ ἔνδον σου ἐργασία κατὰ Θεὸν ᾗ καὶ νικήσεις τὰ ἔξω πάθη», ὅπερ βλέπε ἐν σελ. 196 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

Τοῦτο τὸ τελευταῖον ἀναφέρει πολλάκις εἰς τοὺς λόγους του ὁ Θεσσαλονίκης θεῖος Γρηγόριος ὡς ἀναγκαῖον εἰς πάντα θέλοντα νὰ σωθῇ. Διότι δι’ αὐτοῦ διδασκόμεθα, ὅτι πρέπει νὰ καταβάλλωμεν πᾶσαν σπουδὴν ἵνα γένηται ἡ ἐσωτερικὴ ἐργασία τῆς ἱερᾶς προσευχῆς καὶ νήψεως καθαρὰ καὶ μόνον διὰ τὸν Θεόν, ἐπειδὴ ἐὰν αὕτη ἐνεργῆται καθαρά, εὐκόλως θέλομεν νικήσει τὰ ἐξωτερικὰ πάθη τοῦ σώματος. Εἶχε δὲ ὁ Ἅγιος οὗτος γράψει καὶ κεφάλαια ἢ λόγους νηπτικούς, ὡς ἀναφέρει τούτους ἐν τῷ προοιμίῳ τῆς βίβλου του ὁ Ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός, ἀλλὰ ταῦτα δὲν διεσώθησαν. Βλέπε περὶ τούτων καὶ ἐν τῷ τέλει τῆς ὑποσημειώσεως τῆς σελ. 190.

[2] Βλέπε περὶ τούτου καὶ ἐν τῷ «Εὐεργετινῷ», ἡμετέρα ἔκδοσις, βιβλ. Δʹ, ὑπόθ. Εʹ, ἀπόφθ. Αʹ.

[3] Ἐπειδή, ὡς σημειοῦμεν καὶ ἐν τῇ σελίδι 188, ὁ Βίος τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Ἀρσενίου δὲν ἐγράφη ὑπό τινος τῶν ἀμέσων αὐτοῦ μαθητῶν, ἀλλὰ περισυνελέγη ἐκ διαφόρων πηγῶν, τούτου ἕνεκεν συναντᾶται διαφορά τις ὡς πρὸς τὰ συνολικὰ ἔτη τῆς ζωῆς αὐτοῦ, ἅτινα ποικίλλουν ἐν ταῖς πηγαῖς μεταξὺ τῶν 90 καὶ 120 ἐτῶν. Ἐκ τῶν νεωτέρων ἁγιολόγων, ὁ Σωφρόνιος Εὐστρατιάδης («Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοθόξου Ἐκκλησίας», σελ. 58), λέγει ὅτι εἰς ἡλικίαν 105 ἐτῶν ἀπῆλθε πρὸς Κύριον ὁ Ἅγιος, ἐν δὲ τῇ «Θρησκευτικῇ καὶ Ἠθικῇ Ἐγκυκλοπαιδείᾳ», τόμ. 3ος, στ. 229-230, γράφεται ὅτι ὁ Ὅσιος ἐγεννήθη τὸ 354 καὶ ἐκοιμήθη τὸ 445.