Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΑΡΣΕΝΙΟΥ τοῦ Μεγάλου.

Τότε ὁ Ἱερεὺς τοῦ εἶπεν· «Ἀλλ᾽ αὐτός, τὸν ὁποῖον βλέπεις, ἦτο πατὴρ τῶν βασιλέων καὶ εἶχε πλοῦτον ἄφθονον, πολλὴν εὐμάρειαν, μεταξωτὰ μαλακὰ ἐνδύματα καὶ πᾶσαν σωματικὴν ἀπόλαυσιν. Ταῦτα δὲ πάντα κατεφρόνησε καὶ τὸν κόσμον ἐμίσησε, διάγων τώρα εἰς τόσην στενοχωρίαν, διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ. Σὺ δὲ ἔχεις περισσοτέραν ἀνάπαυσιν καὶ ἀπόλαυσιν τώρα, παρὰ ὅταν ἦσο εἰς τὸν κόσμον ἀμέριμνος». Ταῦτα ἀκούσας ὁ γέρων ἠννόησε τὴν πλάνην αὐτοῦ καὶ ἀφοῦ ἐζήτησε συγχώρησιν ἀνεχώρησεν.

Εἶχεν ὁ Ὅσιος δύο μαθητὰς ἐναρέτους τοὺς ὁποίους ἐπεθύμει νὰ ἀφήσῃ κληρονόμους τῆς ἀρετῆς αὐτοῦ, ἐπειδὴ ἦσαν εὐγνώμονες. Οὗτοι ὠνομάζοντο Ἀλέξανδρος καὶ Ζώϊλος· νύκτα δέ τινα τοὺς ἐπρόσταξε νὰ παραμείνουν πλησίον του, ὁ εἷς πρὸς τὰ δεξιὰ καὶ ὁ ἄλλος πρὸς τὰ ἀριστερά του, διὰ νὰ ἴδωσι πόσην ὥραν ἐκοιμᾶτο, ἵνα ἔχουν αὐτὸν ὡς παράδειγμα. Ἔμειναν λοιπὸν ἀφ’ ἑσπέρας μέχρι πρωΐας οὕτως ἄγρυπνοι καὶ ὅταν ἐξημέρωσεν, ἔλεγον πρὸς τοὺς ἄλλους, ὅτι αὐτοὶ μὲν ἐνύσταξαν καὶ ἀπεκοιμήθησαν ὀλίγον, ὁ δὲ Ἀρσένιος οὐδόλως. Ὅλοι τότε ἐξεπλάγησαν.

Ἄλλοτε πάλιν ἦλθε γέρων τις, διὰ νὰ ὠφεληθῇ ἐκ τῶν λόγων τοῦ Ὁσίου. Ἐπειδὴ ὅμως εὗρε τὴν θύραν τοῦ κελλίου κεκλεισμένην, δὲν ἐκτύπησε, διὰ νὰ μὴ τὸν ἐνοχλήσῃ, ἀλλὰ παρετήρει ἐκ μιᾶς σχισμῆς. Εἶδε τότε τὸν Ὅσιον Ἀρσένιον εἰς πῦρ μεταβαλλόμενον καὶ ἔμεινεν ἀρκετὴν ὥραν ὅλως ἔμφοβος. Κατόπιν, ἀφοῦ ἔκρουσε τὴν θύραν, ἐξῆλθεν ὁ Ὅσιος, ὅστις ἰδὼν τοῦτον ἀκόμη θαυμάζοντα, τὸν ἠρώτησε πόση ὥρα ἦτο ἀφ’ ὅτου ἦλθε καὶ ἐὰν εἶδε κανὲν ὅραμα. Ὁ δὲ γέρων ἠρνήθη, διὰ νὰ μὴ δυσαρεστήσῃ τὸν Ὅσιον καὶ οὐδὲν ὡμολόγησεν. Ἀλλὰ διὰ νὰ ἐννοήσετε πόσον ἀπηρνήθη τὸν κόσμον καὶ τὰ τοῦ κόσμου καὶ πόσον ἐμίσησε τὰ ἐπίγεια καὶ ὅτι ὄντως ἐσταυρώθη τῷ κόσμῳ κατὰ τὸν Ἀπόστολον, ἀκούσατὲ καὶ τὰ ἑξῆς.

Ἀξιωματοῦχός τις ἦλθεν ἀπὸ τὴν Ρώμην κομίζων τὴν διαθήκην συγγενοῦς τινος τοῦ Ὁσίου, τὴν ὁποίαν ὁ Ὅσιος, λαβὼν εἰς τὰς χεῖρας, ἤθελε νὰ σχίσῃ. Ὁ δὲ ἀξιωματοῦχος ἔπεσεν εἰς τοὺς πόδας αὐτοῦ φωνάζων, ὅτι ἐὰν κατέστρεφεν αὐτήν, ἐκινδύνευεν ἐκεῖνος νὰ θανατωθῇ. Τότε ὁ Ὅσιος ἔδωκε τὴν διαθήκην εἰς τὸν Ρωμαῖον ἀξιωματοῦχον καὶ εἶπε πρὸς αὐτόν· «Ἐγὼ δὲν εἶμαι μετὰ τῶν ζώντων, διότι ἀπέθανον πρὸ πολλοῦ καὶ δὲν ἐνδιαφέρομαι διὰ πρόσκαιρα πράγματα». Τίς λοιπὸν ἤθελεν ἀκούσει τοιαύτας θαυμαστὰς ἀρετὰς καὶ δὲν θὰ ἐθαύμαζε τὸν μέγαν τοῦτον Ἀρσένιον;


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἀξιόλογα εἶναι τρία ψυχωφελέστατα ἀποφθέγματα, τὰ ὁποῖα ἀφῆκεν εἰς ἡμᾶς ὁ μέγας οὗτος Πατήρ. Πρῶτον τό· «Ἀρσένιε, δι’ ὃ ἐξῆλθες», τὸ ὁποῖον συνείθιζε νὰ λέγῃ καθ’ ἑκάστην ὁ ἀοίδιμος, ἀνακαινίζων τὸν πρῶτον ἐκεῖνον σκοπόν, διὰ τὸν ὁποῖον ἀνεχώρησεν ἐκ τοῦ κόσμου καὶ μετέβη εἰς τὴν ἔρημον, περὶ οὗ γράφομεν ἐν σελίδι 203. Δεύτερον τό· «Ὁ Θεός μου μὴ ἐγκαταλείπῃς με, ὅτι οὐδὲν ἐποίησα ἐνώπιόν Σου ἀγαθόν, ἀλλὰ δός μοι διὰ τὴν ἀγαθότητα σου βαλεῖν ἀρχήν», περὶ οὗ βλέπε ἐν σελ. 195 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου καὶ ἐν τῇ «Φιλοκαλίᾳ», εἰς τὸ τέλος τοῦ ρʹ (100) κεφαλαίου τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Θεοδώρου τοῦ μεγάλου Ἀσκητοῦ καὶ Ἐπισκόπου Ἐδέσσης. Τρίτον συμβουλευτικὸν ἀπόφθεγμα ἀφῆκεν εἰς ἡμᾶς ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος, τὸ λέγον· «Πᾶσαν σου τὴν σπουδὴν ποίησον, ἵνα ἡ ἔνδον σου ἐργασία κατὰ Θεὸν ᾗ καὶ νικήσεις τὰ ἔξω πάθη», ὅπερ βλέπε ἐν σελ. 196 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

Τοῦτο τὸ τελευταῖον ἀναφέρει πολλάκις εἰς τοὺς λόγους του ὁ Θεσσαλονίκης θεῖος Γρηγόριος ὡς ἀναγκαῖον εἰς πάντα θέλοντα νὰ σωθῇ. Διότι δι’ αὐτοῦ διδασκόμεθα, ὅτι πρέπει νὰ καταβάλλωμεν πᾶσαν σπουδὴν ἵνα γένηται ἡ ἐσωτερικὴ ἐργασία τῆς ἱερᾶς προσευχῆς καὶ νήψεως καθαρὰ καὶ μόνον διὰ τὸν Θεόν, ἐπειδὴ ἐὰν αὕτη ἐνεργῆται καθαρά, εὐκόλως θέλομεν νικήσει τὰ ἐξωτερικὰ πάθη τοῦ σώματος. Εἶχε δὲ ὁ Ἅγιος οὗτος γράψει καὶ κεφάλαια ἢ λόγους νηπτικούς, ὡς ἀναφέρει τούτους ἐν τῷ προοιμίῳ τῆς βίβλου του ὁ Ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός, ἀλλὰ ταῦτα δὲν διεσώθησαν. Βλέπε περὶ τούτων καὶ ἐν τῷ τέλει τῆς ὑποσημειώσεως τῆς σελ. 190.

[2] Βλέπε περὶ τούτου καὶ ἐν τῷ «Εὐεργετινῷ», ἡμετέρα ἔκδοσις, βιβλ. Δʹ, ὑπόθ. Εʹ, ἀπόφθ. Αʹ.

[3] Ἐπειδή, ὡς σημειοῦμεν καὶ ἐν τῇ σελίδι 188, ὁ Βίος τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Ἀρσενίου δὲν ἐγράφη ὑπό τινος τῶν ἀμέσων αὐτοῦ μαθητῶν, ἀλλὰ περισυνελέγη ἐκ διαφόρων πηγῶν, τούτου ἕνεκεν συναντᾶται διαφορά τις ὡς πρὸς τὰ συνολικὰ ἔτη τῆς ζωῆς αὐτοῦ, ἅτινα ποικίλλουν ἐν ταῖς πηγαῖς μεταξὺ τῶν 90 καὶ 120 ἐτῶν. Ἐκ τῶν νεωτέρων ἁγιολόγων, ὁ Σωφρόνιος Εὐστρατιάδης («Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοθόξου Ἐκκλησίας», σελ. 58), λέγει ὅτι εἰς ἡλικίαν 105 ἐτῶν ἀπῆλθε πρὸς Κύριον ὁ Ἅγιος, ἐν δὲ τῇ «Θρησκευτικῇ καὶ Ἠθικῇ Ἐγκυκλοπαιδείᾳ», τόμ. 3ος, στ. 229-230, γράφεται ὅτι ὁ Ὅσιος ἐγεννήθη τὸ 354 καὶ ἐκοιμήθη τὸ 445.