Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΑΡΣΕΝΙΟΥ τοῦ Μεγάλου.

Ἀδελφός τις ἐπεθύμησε νὰ ἴδῃ τὸν μέγαν Ἀρσένιον καί, ἀπελθὼν εἰς τὸ Κυριακόν, παρεκάλει τοὺς Πατέρας νὰ τοῦ δείξωσι τοῦτον. Τοῦ εἶπον τότε ἐκεῖνοι νὰ ἀναμείνῃ ἕως τὴν ἄλλην ἡμέραν, ὁπότε θὰ ἤρχετο εἰς τὴν σύναξιν. Ἐκεῖνος ὅμως δὲν εἰχεν ὑπομονήν, ἀλλ’ ἔλεγεν, ὅτι δὲν θὰ ἔτρωγεν, οὔτε θὰ ἐκοιμᾶτο, ἐὰν δὲν ἰδῇ τὸν Ἅγιον πρότερον. Συνόδευσε λοιπὸν αὐτὸν εἷς ἀδελφὸς καὶ ἀφοῦ ἔκρουσαν τὴν θύραν, ἐξῆλθεν ὁ Ὅσιος, ὑπεδέχθη τούτους καὶ τοὺς ἐχαιρέτησεν. Ἔπειτα ἐκάθισαν σιωπῶντες καὶ οὐδεὶς ὡμίλησεν. Ὅταν δὲ παρῆλθεν ὥρα πολλή, εἶπεν ὁ Μοναχὸς πρὸς τὸν ξένον· «Ἐγὼ μὲν ἐπιστρέφω εἰς τὸ κελλίον μου καὶ σὺ μεῖνε ἐδῶ, ἂν ἔχῃς ἀνάγκην τινά». Ὡς δὲ ἠγέρθη πρὸς ἀναχώρησιν, τὸν ἠκολούθησε καὶ ὁ ἀδελφὸς καὶ ἀμφότεροι μετέβησαν εἰς τὸν Μωϋσῆν τὸν Αἰθίοπα, ὅστις ἦτο πρότερον λῃστής. Οὗτος ὑπεδέχθη τούτους πολὺ ἱλαρῶς· τοὺς ἐφίλευσε καὶ προσέφερεν εἰς αὐτοὺς τόπον, ἵνα ἀναπαυθῶσιν.

Ὅταν λοιπὸν ἀνεχώρησαν, ἠρώτησεν ὁ Μοναχὸς τὸν ξένον, τὶς ἐκ τῶν δύο ἐφάνη εἰς αὐτὸν ἐναρετώτερος. Ὁ δὲ ἀπεκρίθη· «Ἐκεῖνος ὅστις μᾶς ἐφίλευσεν». Ἀκούσας δὲ τοῦτο Γέρων τις ἐνάρετος, παρεκάλεσε τὸν Κύριον νὰ ἀποκαλύψῃ εἰς αὐτόν, τίς ἐκ τῶν δύο ἔπραξε καλλίτερον. Εἶδε λοιπὸν ἐν ἐκστάσει δύο λέμβους, αἵτινες ἔτρεχον εἰς τὸν ποταμόν. Εἰς τὴν μίαν ἦτο ὁ Ἀρσένιος καὶ ἔπλεε μόνος ἠρέμως, ὑπὸ τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ προστατευόμενος καὶ καθοδηγούμενος. Εἰς τὴν ἄλλην ἦτο ὁ Μωϋσῆς, τὸν ὁποῖον ἔτρεφον μὲ μέλι οἱ Ἅγιοι Ἄγγελοι. Ταῦτα ἰδὼν ὁ Γέρων ἐγνώρισεν, ὅτι καὶ οἱ δύο ἦσαν ἀξιώτατοι ἐργάται τοῦ Θεοῦ, ἀλλ’ ἡ σιωπὴ τοῦ Ἀρσενίου ἦτο προτιμοτέρα τῆς φιλοξενίας τοῦ Αἰθίοπος. Ἐπειδὴ μετὰ τοῦ Ἀρσενίου ἦτο τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, μετὰ δὲ τοῦ Μωϋσέως οἱ Ἅγιοι Ἄγγελοι, οἵτινες ἔτρεφον τοῦτον διὰ μέλιτος [2], ἕνεκα τῆς ἀγάπης καὶ τῆς φιλοξενίας του. Ὅμως καὶ αἱ δύο αὗται ἀρεταὶ εἶναι καλαὶ καὶ θεάρεστοι.

Ἠσθένησέ ποτε ὁ θαυμάσιος οὗτος Ἀρσένιος καὶ ὁ Ἱερεὺς τῆς Ἐκκλησίας ἔφερεν είς αὐτὸν ἓν πενιχρὸν στρῶμα καὶ ἓν προσκεφάλαιον, ἵνα μή, ἀσθενῶν, ταλαιπωρῆται. Ἐλθὼν δέ, ἵνα ἴδῃ τὸν Ἅγιον, γέρων τις καὶ ἰδὼν τὴν κλίνην, ἐσκανδαλίσθη. Ὁ δὲ Ἱερεύς, ἐννοήσας τοῦτο, ἠρώτησε κρυφίως τὸν γέροντα· «Πῶς διῆγες εἰς τὸν κόσμον προτοῦ γίνης Μοναχός;». Ὁ δὲ γέρων ἀπεκρίθη· «Μὲ πολλὴν στενοχωρίαν καὶ κακοπάθειαν, ἕνεκα τῆς πτωχείας μου».


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἀξιόλογα εἶναι τρία ψυχωφελέστατα ἀποφθέγματα, τὰ ὁποῖα ἀφῆκεν εἰς ἡμᾶς ὁ μέγας οὗτος Πατήρ. Πρῶτον τό· «Ἀρσένιε, δι’ ὃ ἐξῆλθες», τὸ ὁποῖον συνείθιζε νὰ λέγῃ καθ’ ἑκάστην ὁ ἀοίδιμος, ἀνακαινίζων τὸν πρῶτον ἐκεῖνον σκοπόν, διὰ τὸν ὁποῖον ἀνεχώρησεν ἐκ τοῦ κόσμου καὶ μετέβη εἰς τὴν ἔρημον, περὶ οὗ γράφομεν ἐν σελίδι 203. Δεύτερον τό· «Ὁ Θεός μου μὴ ἐγκαταλείπῃς με, ὅτι οὐδὲν ἐποίησα ἐνώπιόν Σου ἀγαθόν, ἀλλὰ δός μοι διὰ τὴν ἀγαθότητα σου βαλεῖν ἀρχήν», περὶ οὗ βλέπε ἐν σελ. 195 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου καὶ ἐν τῇ «Φιλοκαλίᾳ», εἰς τὸ τέλος τοῦ ρʹ (100) κεφαλαίου τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Θεοδώρου τοῦ μεγάλου Ἀσκητοῦ καὶ Ἐπισκόπου Ἐδέσσης. Τρίτον συμβουλευτικὸν ἀπόφθεγμα ἀφῆκεν εἰς ἡμᾶς ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος, τὸ λέγον· «Πᾶσαν σου τὴν σπουδὴν ποίησον, ἵνα ἡ ἔνδον σου ἐργασία κατὰ Θεὸν ᾗ καὶ νικήσεις τὰ ἔξω πάθη», ὅπερ βλέπε ἐν σελ. 196 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

Τοῦτο τὸ τελευταῖον ἀναφέρει πολλάκις εἰς τοὺς λόγους του ὁ Θεσσαλονίκης θεῖος Γρηγόριος ὡς ἀναγκαῖον εἰς πάντα θέλοντα νὰ σωθῇ. Διότι δι’ αὐτοῦ διδασκόμεθα, ὅτι πρέπει νὰ καταβάλλωμεν πᾶσαν σπουδὴν ἵνα γένηται ἡ ἐσωτερικὴ ἐργασία τῆς ἱερᾶς προσευχῆς καὶ νήψεως καθαρὰ καὶ μόνον διὰ τὸν Θεόν, ἐπειδὴ ἐὰν αὕτη ἐνεργῆται καθαρά, εὐκόλως θέλομεν νικήσει τὰ ἐξωτερικὰ πάθη τοῦ σώματος. Εἶχε δὲ ὁ Ἅγιος οὗτος γράψει καὶ κεφάλαια ἢ λόγους νηπτικούς, ὡς ἀναφέρει τούτους ἐν τῷ προοιμίῳ τῆς βίβλου του ὁ Ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός, ἀλλὰ ταῦτα δὲν διεσώθησαν. Βλέπε περὶ τούτων καὶ ἐν τῷ τέλει τῆς ὑποσημειώσεως τῆς σελ. 190.

[2] Βλέπε περὶ τούτου καὶ ἐν τῷ «Εὐεργετινῷ», ἡμετέρα ἔκδοσις, βιβλ. Δʹ, ὑπόθ. Εʹ, ἀπόφθ. Αʹ.

[3] Ἐπειδή, ὡς σημειοῦμεν καὶ ἐν τῇ σελίδι 188, ὁ Βίος τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Ἀρσενίου δὲν ἐγράφη ὑπό τινος τῶν ἀμέσων αὐτοῦ μαθητῶν, ἀλλὰ περισυνελέγη ἐκ διαφόρων πηγῶν, τούτου ἕνεκεν συναντᾶται διαφορά τις ὡς πρὸς τὰ συνολικὰ ἔτη τῆς ζωῆς αὐτοῦ, ἅτινα ποικίλλουν ἐν ταῖς πηγαῖς μεταξὺ τῶν 90 καὶ 120 ἐτῶν. Ἐκ τῶν νεωτέρων ἁγιολόγων, ὁ Σωφρόνιος Εὐστρατιάδης («Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοθόξου Ἐκκλησίας», σελ. 58), λέγει ὅτι εἰς ἡλικίαν 105 ἐτῶν ἀπῆλθε πρὸς Κύριον ὁ Ἅγιος, ἐν δὲ τῇ «Θρησκευτικῇ καὶ Ἠθικῇ Ἐγκυκλοπαιδείᾳ», τόμ. 3ος, στ. 229-230, γράφεται ὅτι ὁ Ὅσιος ἐγεννήθη τὸ 354 καὶ ἐκοιμήθη τὸ 445.