Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος ΙΩΑΝΝΟΥ τοῦ κοινῶς λεγομένου Νάννου, τοῦ ἐκ Θεσσαλονίκης, ἀθλήσαντος ἐν Σμύρνῃ ἐν ἔτει ͵αωβ’ (1802).

Αὐτὰ μηχανᾶται ὁ Ἰωάννης, καὶ ὁ Θεὸς μωραίνει ὅλους ἐκείνους, καὶ μετὰ χαρᾶς ἐδέχθησαν τὴν πρότασίν του καὶ τοῦ ἐχάρισαν δύο ἡμέρας διορίαν νὰ συλλογισθῇ, χωρὶς νὰ συλλογισθοῦν, οἱ ἀνόητοι, ὅτι καλά, τοῦ δίδομεν διορίαν, ὅμως τὸ καράβι φεύγει τώρα· ἐὰν μένῃ εἰς τὴν αὐτὴν γνώμην καὶ μετὰ τὴν διορίαν τῶν δύο ἡμερῶν, τί θὰ κάμωμεν ὕστερον; ἡ θαυμαστὴ συμβουλὴ τοῦ Σουλεϊμὰν ἀγᾶ μένει ματαία. Ὁ Θεός, ὁ μωραίνων τοὺς σοφοὺς ἐν τῇ πανουργίᾳ αὐτῶν, ἐμώρανε καὶ ἐκείνους, καθὼς εἶπον, καὶ οὐδόλως ἐσυλλογίσθησαν τοῦτο, ἀλλὰ τὸν ἔστειλαν εἰς τὴν φυλακήν, χωρὶς νὰ ἔχῃ ἐκεῖ τὴν παραμικρὰν ἐνόχλησιν.

Εἰσελθὼν εἰς τὴν φυλακὴν ὁ Μάρτυς, λέγει μετ’ ὀλίγην ὥραν εἰς καλόν τινα Χριστιανόν, δοῦλον τοῦ κονακίου· «Ἀδελφέ, παρακαλῶ σε κάμε μου τὴν χάριν, καὶ ὕπαγε ἐξέτασον καλῶς καὶ μάθε, πότε φεύγει τὸ καράβι, ὅπου ἔχει τοὺς Μπαρμπαρέσους;». Τοῦ λέγει ό Χριστιανός, ἀγνοῶν τὸν σκοπὸν τοῦ Μάρτυρος· «Δὲν βλέπεις τὴν δυστυχίαν σου, μόνον θέλεις νὰ ἠξεύρῃς πότε φεύγουν οἱ Μπαρμπαρέσοι;». Τοῦ λέγει πάλιν ὁ Μάρτυς· «Ἀδελφέ, εἶσαι Χριστιανός; κάμε μου αὐτὴν τὴν εὐεργεσίαν διὰ τὸν Χριστόν, ἐπειδὴ ἐγὼ φοβηθεὶς νὰ μὴ μὲ βάλουν μέσα εἰς τὸ καράβι αὐτὸ καὶ μὲ στείλουν εἰς τοὺς τόπους τῆς ἀσεβείας, καὶ χάσω τὴν ἐλπίδα μου, ἐζήτησα διορίαν, δῆθεν διὰ νὰ συλλογισθῶ τί νὰ κάμω· διὰ τοῦτο ὕπαγε, μάθε άκριβῶς, καὶ εἰπέ μοι, διότι ἐὰν μείνῃ ἐδῶ ἕως αὔριον, θὰ ζητήσω πάλιν νέαν διορίαν, ἕως ὅτου φύγη». Τὴν ἑσπέραν ἐκείνην ἐπέστρεψεν ὁ Χριστιανός, καὶ τοῦ ἔφερε τὴν εὐχάριστον εἴδησιν ὅτι ἔφυγε τὸ καράβι. Καὶ τοῦτο ἀκούσας ἐχάρη πολὺ ὁ Ἰωάννης, καὶ δοξάσας τὸν Θεόν, ηὐχαρίστησε τὸν Χριστιανόν.

Τὴν αὐτὴν ἑσπέραν ὁ στρατιωτικὸς διοικητὴς ἔβαλεν εἰς τὴν φυλακὴν ναυτικόν τινα ξένον καὶ πτωχόν, διότι ἐφόρει κόκκινα ὑποδήματα. Ἐρωτᾷ ὁ Μάρτυς τὸν ναυτικόν, διὰ ποίαν αἰτίαν τὸν ἔβαλαν εἰς τὴν φυλακήν. Καὶ ἐκεῖνος μὲ ἀστειότητα τοῦ ἀποκρίνεται· “Ὁ διοικητὴς ἐλπίζει νὰ πάρῃ ἀπὸ ἐμὲ κανὲν φιλοδώρημα καὶ διὰ τοῦτο μὲ ἐφυλάκισεν, ἐπειδὴ ἐφόρουν κόκκινα ὑποδήματα, καὶ δὲν γνωρίζει ὁ δυστυχής, ὅτι ὄχι μόνον φιλοδώρημα δὲν παίρνει, ἀλλὰ καὶ θὰ μὲ τρέφῃ ἐν ὅσῳ μὲ κρατεῖ ἐδῶ, ἐπειδὴ ἐγὼ εἶμαι πάντοτε μὲ τὰ καράβια καὶ φορῶ κόκκινα ὑποδήματα. Ἐὰν δὲ εἶχον χρήματα, θὰ ἠγόραζον ἓν ζεῦγος καινούργια». Ταῦτα εἰπὼν ὁ ναυτικός, ἠρώτησε τὸν Μάρτυρα· «Ἀλλὰ σύ, ἀδελφέ, πῶς εἶσαι φυλακισμένος;».


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τοῦ Ἁγίου τούτου Αὐξιβίου βλέπε εἰς τὴν ιζʹ (17ην) Φεβρουαρίου, ἐν τόμῳ Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Σ.Ε. Κατὰ τὴν παροῦσαν ἡμέραν κθʹ (29ην) Μαΐου τοῦ ἔτους 1453, ἡμέραν τῆς Ἑβδομάδος Τρίτην, ἡ θρυλικὴ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΣ, ἡ βασιλὶς τῶν πόλεων, περιῆλθεν εἰς χεῖρας τῶν ἀντιχρίστων Ἀγαρηνῶν. Ὁ Ἑλληνισμὸς ἐπλήρωνε βαρύτατον τὸν φόρον τῆς μετὰ τῶν Λατίνων ἐπιχειρηθείσης ψευδοενώσεως. Μία μόνη παρήγορος πληροφορία διεσώθη μέχρις ἡμῶν δυναμένῃ νὰ ἀνακουφίσῃ τὴν ὀδύνην καὶ τὴν θλῖψιν τὴν συνέχουσαν πᾶσαν ψυχὴν Ὀρθοδόξων Ἑλλήνων καὶ ξένων ἀνὰ τοὺς διαρρεύσαντας ἔκτοτε αἰῶνας. Εἶναι δὲ αὕτη ἡ ἑξῆς:

Κατὰ τὴν τελευταίαν ἐκείνην νύκτα εἰς τὸν περιλάλητον Ναὸν τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας ὁ τελευταῖος τῶν Ἑλλήνων αὐτοκρατόρων Κωνσταντῖνος ὁ ΙΑʹ, μεθ’ ὅλων τῶν ἀρχόντων καὶ τῶν ὑπευθύνων τῆς μετὰ τῶν Λατίνων ἐπιχειρηθείσης τέως ψευδοενώσεως ἐξ ἧς ἤλπιζον νὰ τύχουν βοηθείας, γονυπετεῖς καὶ δακρύοντες ἐζήτησαν παρὰ Θεοῦ συγχώρησιν ἐνώπιον πάντων, διὰ τὸ ἀποτολμηθὲν ἐκεῖνο ἀνοσιούργημα. Μετ’ ὀλίγην ὥραν αὐτοκράτωρ, στρατὸς καὶ λαὸς ἔπιπτον νεκροὶ ὑπὸ τὴν σπάθην τῶν βαρβάρων. Ἡ γῆ ἐκάλυψε τὰ ἱερὰ λείψανα τῶν ἐθνομαρτύρων αὐτῶν, ἡ Ὀρθόδοξος ὅμως ψυχή των ἐπτερύγισε νικήτρια εἰς τοὺς οὐρανούς. Ἀπέθανον ἐν τῇ Ὁμολογίᾳ τῆς Ὀρθοδοξίας, ἥτις ἐπέζησε

αὐτῶν καὶ θὰ ζῇ εἰς τοὺς αἰῶνας. Ὁ διαπρεπής, μακαριστὸς ἤδη, ἁγιογράφος μας Φώτιος Κόντογλου, ἐπὶ τῇ πεντακοσιετηρίδι ἀπὸ τῆς Ἁλώσεως, συνέθεσε καὶ «Θρηνητικὸν Συναξάριον Κωνσταντίνου τοῦ Παλαιολόγου», τὸ ἰδιόχειρον τοῦ ὁποίου ἐδημοσιεύθη φωτοτυπικῶς ἐν ἔτει 1953, εἰς ἔκτακτον ἔκδοσιν τῆς «Κιβωτοῦ» (φύλ. 17-18) τοῦ ἐκδοτικοῦ οἴκου «Ἀστή», Ἀλ. καὶ Ε. Παπαδημητρίου. Ἀπόσπασμα τούτου παραθέτομεν ἐν ταῖς σελίσιν 686-687.