Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος ΙΩΑΝΝΟΥ τοῦ κοινῶς λεγομένου Νάννου, τοῦ ἐκ Θεσσαλονίκης, ἀθλήσαντος ἐν Σμύρνῃ ἐν ἔτει ͵αωβ’ (1802).

Καὶ παρευθὺς ἀνεχώρησε καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸ ἐργαστήριον τοῦ ἀγᾶ του. Ὁ ἀγᾶς τὸν ἔστειλεν εἰς τὸν οἶκόν του μὲ τὸ συνηθισμένον ὀψώνιον, καὶ ὁ Ἰωάννης πηγαίνων εἰς τὸν κατηραμένον ἐκεῖνον οἶκον, ἐξεδύθη τὰ τουρκικὰ φορέματα, καὶ ἐνεδύθη τὰ πρότερα χριστιανικά, καὶ ἐν ταὐτῷ τρέχει ἀμέσως εἰς τὸ κριτήριον, καὶ παρρησιάζεται μὲ φορέματα χριστιανικά, καὶ σαρίκι τούρκικον εἰς τὴν κεφαλήν. Τί δὲ εἶπε, κατὰ τῆς ἀντιχρίστου θρησκείας, καὶ τί ὑπὲρ τῆς ἁγίας Πίστεως τοῦ Χριστοῦ, καὶ πῶς ἔκαμε τὴν Χριστιανικήν του ὁμολογίαν, δὲν εὑρέθη ἐκεῖ Χριστιανός τις νὰ ἀκούσῃ καὶ νὰ μᾶς τὰ φανερώσῃ· ἄλλο δὲν ἐκηρύχθη ἔξω ὑπὸ τῶν ἀσεβῶν, παρὰ μόνον ὅτι ἔλεγε· «Δὲν θέλω νὰ ὀνομάζωμαι Μεχμέτης, ἀλλὰ Ἰωάννης». Ἐκεῖθεν τὸν στέλλει ὁ κριτὴς εἰς τὴν φυλακὴν καὶ παρευθὺς διεδόθη ἡ φήμη πανταχοῦ, ὅτι ἓν παιδίον νέον μεταβαίνει νὰ μαρτυρήσῃ, καὶ τοὺς μὲν Χριστιανοὺς ἐχαροποίηοεν ἡ ὄντως χαροποιὸς αὕτὴ εἴδησις, τοὺς δὲ Αγαρηνοὺς ἐλύπησε καὶ ἐσύγχυσε.

Τὴν τρίτην ἔγινε συνέλευσις εἰς τὸ διοικητήριον καὶ συνήχθησαν ἐκεῖ ὅλοι, ὁ διοικητής, δύο ψευδομάρτυρες καὶ ὅλοι οἱ ἀγάδες καὶ ἐπίσημοι τῆς Σμύρνης, ὡσὰν νὰ ἦτο καμμία μεγάλη βασιλικὴ ὑπόθεσις. Ὁ Μάρτυς μανθάνει εἰς τὴν φυλακὴν τὸ παράνομον συνέδριον ἐκεῖνο, καὶ ἀφοῦ ἐζήτησε διὰ προσευχῆς τὴν ἐξ ὕψους βοήθειαν, διεμήνυσεν εἰς τὸν πατέρα του, μὲ τὸν ὑπηρέτην τῆς φυλακῆς, Χατζῆ Σταυρινὸν καλούμενον, νὰ ὑπάγῃ εἰς τὴν φυλακὴν καὶ νὰ τὸν εὐχηθῇ. Θέλει ὁ εὐλογημένος πατήρ· καταφλέγονται τὰ πατρικὰ σπλάγχνα του, νὰ ἀποχαιρετήσῃ τὸν υἱόν, καὶ νὰ τοῦ δώσῃ τὸν τελευταῖον ἀσπασμόν, ἀλλὰ φοβεῖται. Καὶ λοιπόν, μὲ κατανυκτικὰ δάκρυα εἰς τοὺς ὀφθαλμούς, τοῦ παρήγγειλε μὲ τὸν Χατζῆ Σταυρινὸν τὰ ἀκόλουθα· «Ἂς ἔχῃ τὴν εὐχὴν τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Παναγίας καὶ ἐμοῦ τοῦ ἁμαρτωλοῦ· ἡ Χάρις τοῦ Παναγίου Πνεύματος νὰ τὸν ἐνδυναμώσῃ νὰ λάβῃ ἐκεῖνο ὅπου ποθεῖ. Νὰ προσέχῃ ὅμως νὰ μὴ ἀναφέρῃ ἐξεταζόμενος οὔτε πατέρα οὔτε ἀδελφόν, οὔτε κανένα ἄλλον συγγενῆ, διὰ νὰ μὴ τοὺς ἀκολουθήσῃ κανεὶς πειρασμὸς ἢ ἄλλο κακόν».

Ἐν τῷ μεταξὺ αὐτὸ συνεσκέφθη καὶ συνεβουλεύσατο καὶ τὸ πονηρὸν τῶν Ἀγαρηνῶν συνέδριον· καὶ ἐκβαλόντες τὸν Μάρτυρα ἐκ τῆς φυλακῆς, τὸν παρέστησαν εἰς δευτέραν ἐξέτασιν. Ἠρωτήθη ἐκεῖ ὁ Μάρτυς, ἐξητάσθη ἐνώπιον πάντων, ὡμολόγησε παρρησίᾳ τὴν ἁγίαν Πίστιν τοῦ Χριστοῦ, ἠρνήθη ἀφόβως τὴν ἐναντίαν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τοῦ Ἁγίου τούτου Αὐξιβίου βλέπε εἰς τὴν ιζʹ (17ην) Φεβρουαρίου, ἐν τόμῳ Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Σ.Ε. Κατὰ τὴν παροῦσαν ἡμέραν κθʹ (29ην) Μαΐου τοῦ ἔτους 1453, ἡμέραν τῆς Ἑβδομάδος Τρίτην, ἡ θρυλικὴ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΣ, ἡ βασιλὶς τῶν πόλεων, περιῆλθεν εἰς χεῖρας τῶν ἀντιχρίστων Ἀγαρηνῶν. Ὁ Ἑλληνισμὸς ἐπλήρωνε βαρύτατον τὸν φόρον τῆς μετὰ τῶν Λατίνων ἐπιχειρηθείσης ψευδοενώσεως. Μία μόνη παρήγορος πληροφορία διεσώθη μέχρις ἡμῶν δυναμένῃ νὰ ἀνακουφίσῃ τὴν ὀδύνην καὶ τὴν θλῖψιν τὴν συνέχουσαν πᾶσαν ψυχὴν Ὀρθοδόξων Ἑλλήνων καὶ ξένων ἀνὰ τοὺς διαρρεύσαντας ἔκτοτε αἰῶνας. Εἶναι δὲ αὕτη ἡ ἑξῆς:

Κατὰ τὴν τελευταίαν ἐκείνην νύκτα εἰς τὸν περιλάλητον Ναὸν τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας ὁ τελευταῖος τῶν Ἑλλήνων αὐτοκρατόρων Κωνσταντῖνος ὁ ΙΑʹ, μεθ’ ὅλων τῶν ἀρχόντων καὶ τῶν ὑπευθύνων τῆς μετὰ τῶν Λατίνων ἐπιχειρηθείσης τέως ψευδοενώσεως ἐξ ἧς ἤλπιζον νὰ τύχουν βοηθείας, γονυπετεῖς καὶ δακρύοντες ἐζήτησαν παρὰ Θεοῦ συγχώρησιν ἐνώπιον πάντων, διὰ τὸ ἀποτολμηθὲν ἐκεῖνο ἀνοσιούργημα. Μετ’ ὀλίγην ὥραν αὐτοκράτωρ, στρατὸς καὶ λαὸς ἔπιπτον νεκροὶ ὑπὸ τὴν σπάθην τῶν βαρβάρων. Ἡ γῆ ἐκάλυψε τὰ ἱερὰ λείψανα τῶν ἐθνομαρτύρων αὐτῶν, ἡ Ὀρθόδοξος ὅμως ψυχή των ἐπτερύγισε νικήτρια εἰς τοὺς οὐρανούς. Ἀπέθανον ἐν τῇ Ὁμολογίᾳ τῆς Ὀρθοδοξίας, ἥτις ἐπέζησε

αὐτῶν καὶ θὰ ζῇ εἰς τοὺς αἰῶνας. Ὁ διαπρεπής, μακαριστὸς ἤδη, ἁγιογράφος μας Φώτιος Κόντογλου, ἐπὶ τῇ πεντακοσιετηρίδι ἀπὸ τῆς Ἁλώσεως, συνέθεσε καὶ «Θρηνητικὸν Συναξάριον Κωνσταντίνου τοῦ Παλαιολόγου», τὸ ἰδιόχειρον τοῦ ὁποίου ἐδημοσιεύθη φωτοτυπικῶς ἐν ἔτει 1953, εἰς ἔκτακτον ἔκδοσιν τῆς «Κιβωτοῦ» (φύλ. 17-18) τοῦ ἐκδοτικοῦ οἴκου «Ἀστή», Ἀλ. καὶ Ε. Παπαδημητρίου. Ἀπόσπασμα τούτου παραθέτομεν ἐν ταῖς σελίσιν 686-687.