Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος ΙΩΑΝΝΟΥ τοῦ κοινῶς λεγομένου Νάννου, τοῦ ἐκ Θεσσαλονίκης, ἀθλήσαντος ἐν Σμύρνῃ ἐν ἔτει ͵αωβ’ (1802).

Ἡ εἴδησις ἐπλήγωσε τὴν καρδίαν τῶν συγγενῶν του, οἱ ὁποῖοι ἤρχισαν νὰ ὀδύρωνται διὰ τὴν μεγάλην καὶ ἀνέλπιστον συμφοράν των. Ὀδύρεται ὁ πατὴρ διὰ τὸν υἱόν· θρηνεῖ ὁ ἀδελφὸς τὸν ἀδελφόν· κλαίουν οἱ ἐξάδελφοι τὸν ἐξάδελφον καὶ πάντες οἱ γνωστοὶ καὶ φίλοι συλλυποῦνται καὶ συμπάσχουσιν, ἀλλὰ δὲν ἀπελπίζονται παντελῶς.

Δὲν πείθονται ὅμως εὔκολα ὅτι ἐκεῖνος ὁ φιλόθεος νέος, ὁ καλοήθης, ὁ θερμὸς τῶν καλῶν ἐραστής, ὁ διάπυρος ζηλωτὴς τῆς εὐσεβείας καὶ θανάσιμος ἐχθρὸς τῆς ἀσεβείας τῶν Ἀγαρηνῶν, ἐγκατελείφθη ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, ὥστε νὰ πέσῃ τόσον αἰφνιδίως εἰς τὸ βάραθρον τῆς ἀπωλείας. Τρέχουν εἰς τὸ τουρκικὸν ἐργαστήριον, ὅπου ἔμαθον ὅτι εὑρίσκεται. Καὶ πράγματι τὸν βλέπουν ἐκεῖ, ἀλλ’ οὔτε κἂν νὰ πλησιάσουν δὲν τοὺς ἀφήνουν οἱ ἐχθροὶ τῆς Πίστεως, καὶ μὲ ὕβρεις πολλὰς καὶ μὲ ξύλα εἰς τὰς χεῖρας τοὺς ἐξεδίωκον λέγοντες, ὅτι εἶναι ἰδικός των, καὶ ὅτι καμμίαν σχέσιν δὲν εἶχον πλέον μὲ ἐκεῖνον. Δὲν ἠμπόρεσεν ὁ δυστυχὴς πατὴρ νὰ εἴπῃ ἄλλο εἰς τὸν ἀρνητὴν υἱόν, παρὰ μόνον μίαν ἐρώτησιν, «Τί ἔκαμε τὰ ὑποδήματα ποὺ τοῦ εἶχε δώσει». Καὶ ἀφοῦ ἔμαθε ποῦ τὰ ἄφησεν, ἀνεχώρησε μὲ δάκρυα εἰς τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ ἀναστεναγμοὺς εἰς τὰ χείλη, καὶ πόνον ἀνείκαστον εἰς τὴν καρδίαν. Χριστιανοὶ ἀδελφοί, δὲν λυπεῖσθε τοῦτον τὸν δυστυχῆ πατέρα; Δὲν συμπονεῖτε τὴν συμφοράν του; Δὲν θρηνεῖτε τὴν ἀπώλειαν τοῦ υἱοῦ; Ποῦ τώρα τὰ θεῖα ἐκεῖνα νοήματα τῶν καθημερινῶν ἀναγνώσεων, τὰς ὁποίας ἐμελέτα ἀδιαλείπτως; Ποῦ ὁ ζῆλος τῆς Πίστεως; Ποῦ ἡ πρὸς τὸν Χριστὸν ἀγάπη; Δὲν ἀπορεῖτε διὰ τὴν ἀνέλπιστον καὶ ἐξαφνικήν του μεταβολήν;

Ἀλλὰ θαρσεῖτε, θαρσεῖτε· ἄς μὴ περᾴσῃ ἀπὸ τὸν νοῦν σας κανεὶς ἄτοπος λογισμὸς περὶ τοῦ Ἰωάννου· ὁ Ἰωάννης ἐξακολουθεῖ νὰ εἶναι Ἰωάννης, δηλαδὴ κεχαριτωμένος, διότι ἡ θεία Χάρις ἐνοικεῖ εἰς αὐτόν, καὶ οὐδόλως ἀπεχωρίσθη ἀπ’ αὐτοῦ. Ἰδοὺ ὁ καρπὸς τῶν θείων νοημάτων· ἰδοὺ ἡ πρὸς τὸν Χριστὸν ἀγάπη· ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ ἤναψεν εἰς τὴν καρδίαν του, καὶ θέλει νὰ τοῦ προσφέρῃ τὸν ἑαυτόν του θυσίαν, μὲ τὸν μαρτυρικὸν θάνατόν του. Καὶ ἐπειδὴ μὲ ἄλλον τρόπον δὲν ἠδύνατο νὰ κάμῃ τοῦτο, προσεποιήθη, ὅτι τουρκεύει, διὰ νὰ εὕρῃ ἀφορμήν· καὶ καθὼς λέγει ὁ θεῖος Παῦλος· «Ἐγενόμην τοῖς Ἰουδαίοις ὡς Ἰουδαῖος, ἵνα Ἰουδαίους κερδήσω» (Α’ Κορ. θ’ 20). Οὕτω καὶ αὐτὸς ὁ εὐλογημένος· ἐγένετο τοῖς Ἀγαρηνοῖς ὡς Ἀγαρηνός, ὄχι ἵνα Ἀγαρηνοὺς κερδήσῃ, ἀλλ’ ἵνα τὸν Χριστὸν κερδήσῃ.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τοῦ Ἁγίου τούτου Αὐξιβίου βλέπε εἰς τὴν ιζʹ (17ην) Φεβρουαρίου, ἐν τόμῳ Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Σ.Ε. Κατὰ τὴν παροῦσαν ἡμέραν κθʹ (29ην) Μαΐου τοῦ ἔτους 1453, ἡμέραν τῆς Ἑβδομάδος Τρίτην, ἡ θρυλικὴ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΣ, ἡ βασιλὶς τῶν πόλεων, περιῆλθεν εἰς χεῖρας τῶν ἀντιχρίστων Ἀγαρηνῶν. Ὁ Ἑλληνισμὸς ἐπλήρωνε βαρύτατον τὸν φόρον τῆς μετὰ τῶν Λατίνων ἐπιχειρηθείσης ψευδοενώσεως. Μία μόνη παρήγορος πληροφορία διεσώθη μέχρις ἡμῶν δυναμένῃ νὰ ἀνακουφίσῃ τὴν ὀδύνην καὶ τὴν θλῖψιν τὴν συνέχουσαν πᾶσαν ψυχὴν Ὀρθοδόξων Ἑλλήνων καὶ ξένων ἀνὰ τοὺς διαρρεύσαντας ἔκτοτε αἰῶνας. Εἶναι δὲ αὕτη ἡ ἑξῆς:

Κατὰ τὴν τελευταίαν ἐκείνην νύκτα εἰς τὸν περιλάλητον Ναὸν τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας ὁ τελευταῖος τῶν Ἑλλήνων αὐτοκρατόρων Κωνσταντῖνος ὁ ΙΑʹ, μεθ’ ὅλων τῶν ἀρχόντων καὶ τῶν ὑπευθύνων τῆς μετὰ τῶν Λατίνων ἐπιχειρηθείσης τέως ψευδοενώσεως ἐξ ἧς ἤλπιζον νὰ τύχουν βοηθείας, γονυπετεῖς καὶ δακρύοντες ἐζήτησαν παρὰ Θεοῦ συγχώρησιν ἐνώπιον πάντων, διὰ τὸ ἀποτολμηθὲν ἐκεῖνο ἀνοσιούργημα. Μετ’ ὀλίγην ὥραν αὐτοκράτωρ, στρατὸς καὶ λαὸς ἔπιπτον νεκροὶ ὑπὸ τὴν σπάθην τῶν βαρβάρων. Ἡ γῆ ἐκάλυψε τὰ ἱερὰ λείψανα τῶν ἐθνομαρτύρων αὐτῶν, ἡ Ὀρθόδοξος ὅμως ψυχή των ἐπτερύγισε νικήτρια εἰς τοὺς οὐρανούς. Ἀπέθανον ἐν τῇ Ὁμολογίᾳ τῆς Ὀρθοδοξίας, ἥτις ἐπέζησε

αὐτῶν καὶ θὰ ζῇ εἰς τοὺς αἰῶνας. Ὁ διαπρεπής, μακαριστὸς ἤδη, ἁγιογράφος μας Φώτιος Κόντογλου, ἐπὶ τῇ πεντακοσιετηρίδι ἀπὸ τῆς Ἁλώσεως, συνέθεσε καὶ «Θρηνητικὸν Συναξάριον Κωνσταντίνου τοῦ Παλαιολόγου», τὸ ἰδιόχειρον τοῦ ὁποίου ἐδημοσιεύθη φωτοτυπικῶς ἐν ἔτει 1953, εἰς ἔκτακτον ἔκδοσιν τῆς «Κιβωτοῦ» (φύλ. 17-18) τοῦ ἐκδοτικοῦ οἴκου «Ἀστή», Ἀλ. καὶ Ε. Παπαδημητρίου. Ἀπόσπασμα τούτου παραθέτομεν ἐν ταῖς σελίσιν 686-687.