Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος ΙΩΑΝΝΟΥ τοῦ κοινῶς λεγομένου Νάννου, τοῦ ἐκ Θεσσαλονίκης, ἀθλήσαντος ἐν Σμύρνῃ ἐν ἔτει ͵αωβ’ (1802).

Διότι ἔχων ἐκ φύσεως ἰσχυρὰν μνήμην, ἐπλούτιζε τὴν διάνοιαν καὶ τὴν ψυχήν του ἀπὸ τὰς θείας ἐννοίας, αἱ ὁποῖαι περιείχοντο εἰς τὰς ἀναγνώσεις ποὺ ἤκουε, καὶ ἦτο ἄμεμπτος καὶ ἀνεπίληπτος κατὰ πάντα ὁ νεανίας, καὶ κατὰ τὴν ψυχὴν καὶ κατὰ τὸ σῶμα. Καὶ κατὰ μὲν τὸ ἀνάστημα ἦτο μέτριος, κατὰ δὲ τὴν ὄψιν ὡραιότατος. Ἀλλὰ καὶ ἡ ὅλη σωματική του διάπλασις ἦτο σύμμετρος καὶ ἁρμονική, ὥστε ἔχαιρε κανεὶς νὰ τὸν βλέπῃ, καὶ συνεπέραινεν, ὅτι ἀσφαλῶς μέσα εἰς τὸ ὡραῖον ἐκεῖνο σῶμα θὰ κατῴκει ἐνάρετος καὶ εὐσεβὴς ψυχή. Τοιοῦτος ἦτο κατὰ τὰ σωματικὰ χαρίσματα ὁ Ἰωάννης.

Ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ἀπόψεως ψυχικῶν ἀρετῶν οὐδόλως ὑστέρει ὁ μακάριος Ἰωάννης· ἦτο ταπεινός, σώφρων, εὔτακτος, φιλακροάμων τῶν θείων λογίων καὶ φιλόκαλος, καὶ μολονότι ἐξ ἀνάγκης συνανεστρέφετο μέσα εἰς τὴν ἀγορὰν μὲ διαφόρους ἀνθρώπους, αὐτὸς ἔμενεν ἀμίαντος. Ἡ δὲ θεία ἀγάπη, ἥτις ἐθέρμαινε τὴν καρδίαν του, τὸν ἔκαμνε νὰ μισῇ, ὡς ἐχθροὺς τοῦ Θεοῦ, ὅλους τοὺς ἑτεροδόξους καὶ ἀλλοπίστους, μάλιστα δὲ τὸ γένος τῶν Ἀγαρηνῶν, μὲ «τέλειον μῖσος», δαβιτικῶς εἰπεῖν (Ψαλμ. ρλη’ 22). Διὰ τοῦτο κατὰ τὰς ἑορτάς, ὁπότε δὲν εἰργάζετο, ἔμενεν εἰς τὸν οἶκόν του καὶ καθ’ ὅλην τὴν ἡμέραν ἦτο ἀφωσιωμένος ἢ εἰς τὴν ἀκρόασιν τῶν θείων λόγων ἢ εἰς τὴν ἐν ἑαυτῷ μελέτην τῶν γραφικῶν νοημάτων ποὺ ἐγνώριζεν. Οὕτω λοιπὸν καλῶς καὶ θεοφιλῶς διέβαινε τὴν νεανικήν του ἡλικίαν ὁ καλὸς Ἰωάννης, μετὰ τοῦ πατρός του καὶ τοῦ ἀδελφοῦ του, διότι καθὼς ἐμαρτυροῦντο ἦσαν καὶ ἐκεῖνοι καλοὶ Χριστιανοί.

Οὕτως εἷχον τὰ πράγματα ἕως ὅτου ἐν ἔτει ͵αωβ’ (1802), Μαΐου γ’ (3ῃ), ἡμέρᾳ Σάββατον, τὸν ἔστειλεν ὁ πατήρ του με ὑποδήματα εἰς τὸν κήρυκα τῆς ἀγορᾶς, ὅπου ἦτο τὸ ἐργαστήριόν των, δύο καὶ τρεῖς φοράς, τὴν τρίτην ὅμως φορὰν δὲν ἐγύρισεν ὀπίσω πλέον. Ὁ πατὴρ καὶ ὁ ἀδελφὸς καὶ οἱ ἐξάδελφοί του, βλέποντες τὴν ἀργοπορίαν του, ἐνόμισαν ὅτι συνελήφθη ἀπὸ τὸν εἰσπράκτορα τοῦ χαρατσίου καὶ ἐφυλακίσθη. Ἔδραμον λοιπὸν εἰς τὴν φυλακὴν καὶ ἐπειδὴ δὲν εὗρον αὐτὸν ἐκεῖ, ἔτρεξαν εἰς ἄλλα μέρη, ὅπου ἐνόμιζον ὅτι ἦτο δυνατὸν νὰ τὸν εὕρουν, καὶ ἐπειδὴ δὲν ἦτο οὔτε ἐκεῖ, διηρωτῶντο τί νὰ συνέβη εἰς αὐτόν. Περὶ τὴν ἑσπέραν ἐπληροφορήθησαν μὲ κατάπληξιν ὅτι, φεῦ! ἐτούρκευσεν ὁ Ἰωάννης.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τοῦ Ἁγίου τούτου Αὐξιβίου βλέπε εἰς τὴν ιζʹ (17ην) Φεβρουαρίου, ἐν τόμῳ Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Σ.Ε. Κατὰ τὴν παροῦσαν ἡμέραν κθʹ (29ην) Μαΐου τοῦ ἔτους 1453, ἡμέραν τῆς Ἑβδομάδος Τρίτην, ἡ θρυλικὴ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΣ, ἡ βασιλὶς τῶν πόλεων, περιῆλθεν εἰς χεῖρας τῶν ἀντιχρίστων Ἀγαρηνῶν. Ὁ Ἑλληνισμὸς ἐπλήρωνε βαρύτατον τὸν φόρον τῆς μετὰ τῶν Λατίνων ἐπιχειρηθείσης ψευδοενώσεως. Μία μόνη παρήγορος πληροφορία διεσώθη μέχρις ἡμῶν δυναμένῃ νὰ ἀνακουφίσῃ τὴν ὀδύνην καὶ τὴν θλῖψιν τὴν συνέχουσαν πᾶσαν ψυχὴν Ὀρθοδόξων Ἑλλήνων καὶ ξένων ἀνὰ τοὺς διαρρεύσαντας ἔκτοτε αἰῶνας. Εἶναι δὲ αὕτη ἡ ἑξῆς:

Κατὰ τὴν τελευταίαν ἐκείνην νύκτα εἰς τὸν περιλάλητον Ναὸν τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας ὁ τελευταῖος τῶν Ἑλλήνων αὐτοκρατόρων Κωνσταντῖνος ὁ ΙΑʹ, μεθ’ ὅλων τῶν ἀρχόντων καὶ τῶν ὑπευθύνων τῆς μετὰ τῶν Λατίνων ἐπιχειρηθείσης τέως ψευδοενώσεως ἐξ ἧς ἤλπιζον νὰ τύχουν βοηθείας, γονυπετεῖς καὶ δακρύοντες ἐζήτησαν παρὰ Θεοῦ συγχώρησιν ἐνώπιον πάντων, διὰ τὸ ἀποτολμηθὲν ἐκεῖνο ἀνοσιούργημα. Μετ’ ὀλίγην ὥραν αὐτοκράτωρ, στρατὸς καὶ λαὸς ἔπιπτον νεκροὶ ὑπὸ τὴν σπάθην τῶν βαρβάρων. Ἡ γῆ ἐκάλυψε τὰ ἱερὰ λείψανα τῶν ἐθνομαρτύρων αὐτῶν, ἡ Ὀρθόδοξος ὅμως ψυχή των ἐπτερύγισε νικήτρια εἰς τοὺς οὐρανούς. Ἀπέθανον ἐν τῇ Ὁμολογίᾳ τῆς Ὀρθοδοξίας, ἥτις ἐπέζησε

αὐτῶν καὶ θὰ ζῇ εἰς τοὺς αἰῶνας. Ὁ διαπρεπής, μακαριστὸς ἤδη, ἁγιογράφος μας Φώτιος Κόντογλου, ἐπὶ τῇ πεντακοσιετηρίδι ἀπὸ τῆς Ἁλώσεως, συνέθεσε καὶ «Θρηνητικὸν Συναξάριον Κωνσταντίνου τοῦ Παλαιολόγου», τὸ ἰδιόχειρον τοῦ ὁποίου ἐδημοσιεύθη φωτοτυπικῶς ἐν ἔτει 1953, εἰς ἔκτακτον ἔκδοσιν τῆς «Κιβωτοῦ» (φύλ. 17-18) τοῦ ἐκδοτικοῦ οἴκου «Ἀστή», Ἀλ. καὶ Ε. Παπαδημητρίου. Ἀπόσπασμα τούτου παραθέτομεν ἐν ταῖς σελίσιν 686-687.