Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΛΕΟΝΤΙΟΥ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων τοῦ ἐν ἔτει ͵αροε’ (1175) ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντος.

Ἀλλ’ ό μακάριος δὲν ἐσυλλογίζετο οὔτε πολὺ οὔτε ὀλίγον τὴν μεταβολὴν ταύτην, οὔτε λόγον γογγυστικὸν ἐξεστόμισέ ποτε, ὡς νὰ ἦτο ἄψυχος. Ὄχι δὲ μόνον ὅτι ἐταπεινοῦτο τόσον νομίζων τὸν ἑαυτόν του κατώτερον καὶ τῶν κυνῶν, ἀλλὰ καὶ τὸν προρρηθέντα δαρμὸν δὲν ἐγκατέλειψε καὶ πάντοτε ἔδερεν ἑαυτὸν κατὰ τὴν νύκτα, ὅταν ἐκοιμῶντο οἱ ἄλλοι αδελφοί, πολλάκις δὲ καὶ τὴν ἡμέραν, ὅταν ἐξήρχετο μακρὰν τοῦ Μοναστηρίου, εἰς τόπον ἥσυχον καὶ δὲν τὸν ἔβλεπον. Ὅτε δὲ ἔδερεν ἑαυτόν, ἔλεγεν· «Ἄνοιξόν μου τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς καρδίας, Κύριε, καὶ φώτισον αὐτοὺς τῷ φωτὶ τῆς γνώσεώς Σου, ὅτι παρὰ Σοὶ πηγὴ ζωῆς, ἐν τῷ φωτί Σου ὀψόμεθα φῶς». Ταῦτα λέγων καὶ παρακαλῶν τὸν Θεὸν μετὰ θερμῶν δακρύων, εἶδε νύκτα τινά χεῖρα, κρατοῦσαν ἄρτον καὶ ἤκουσε φωνήν, λέγουσαν· «Λάβε τοῦτον τὸν ἄρτον καὶ φάγε τον». Ὁ δὲ ἄρτος ἐκεῖνος ὡμοίαζε μὲ πίτταν, τὴν ὁποίαν κατεσκεύαζον μὲ ἄλευρον, ἡδύσματα καὶ μέλι καὶ τὴν ὀνομάζουν μελόπιτταν.

Ἀφ’ οὗ λοιπὸν ἔφαγεν ὁ Ὅσιος τὸν ἄρτον ἐκεῖνον καὶ ἦλθεν εἰς τὸν ἑαυτόν του, καθὼς τὸ ὕδωρ τρέχει εἰς τὸν κατήφορον, οὕτως ἔτρεχε καὶ αὐτὸς πρὸς τὴν γνῶσιν τῶν θείων Γραφῶν καὶ δὲν ἦτο κανὲν βιβλίον θεῖον καὶ πνευματικόν, τὸ ὁποῖον νὰ μὴ ἐφαίνετο εἰς αὐτὸν γλυκὺ καὶ νόστιμον ἢ νὰ μὴ τὸ ἐννοῇ. Οὕτως ἡ γλῶσσα του ἠκονίσθη περισσότερον τῆς τῶν ρητόρων καὶ προέφερεν εὐφραδῶς ὅλα ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα ἀνέβρυον εἰς τὴν καρδίαν του διὰ τῆς Χάριτος τοῦ Παναγίου καὶ φωτιστικοῦ Πνεύματος καὶ ἠδύνατο νὰ ἀποστηθίζῃ εὐκόλως βιβλία ὁλόκληρα, ὄχι μόνον τὰ περιέχοντα Βίους Ὁσίων καὶ Μαρτύρων ἢ ἄλλα ἠθικὰ βιβλία τῶν θείων Πατέρων, ἀλλὰ καὶ ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα περιέχουν τὰ ὑψηλὰ δόγματα τῆς Πίστεως καὶ εἶναι εἰς ὀλίγους καταληπτὰ διὰ τὰ θεολογικὰ νοήματα, ἅτινα περιέχουν. Τόσον δὲ ἐνεθυμεῖτο τὸ θεῖον αὐτῶν περιεχόμενον καὶ τόσον εὐκόλως ἔγραφε καὶ ὡμίλει, ὅταν τὸ ἐκάλει ἡ περίστασις, ὥστε ἐνόμιζέ τις, ὅτι ἐκράτει εἰς τὰς χεῖράς του βιβλία, τὰ ὁποῖα ἀνεγίνωσκε ἢ ὅτι κατέπιεν ὅλον τὸ θεολογικὸν βιβλίον τὸ καλούμενον Δογματικὴ Πανοπλία.

Διὰ τοιούτου τρόπου ἐφωτίσθη ὁ Ὅσιος εἰς τὴν ὑψηλὴν γνῶσιν τῶν δογμάτων καὶ ἐγένετο ὅλος φῶς γνώσεως καὶ ὅλος νοῦς ἔνθεος. Καθὼς δὲ ἐπερίσσευον εἰς αὐτὸν τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, οὕτω ηὔξανε καὶ τοὺς κόπους ὁ τρισμακάριστος.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Τιβεριούπολις τῶν Βυζαντινῶν καὶ νῦν Στρώμνιτσα εὑρίσκεται νοτιανανολικῶς τῶν Σκοπίων, μεταξὺ τῶν ποταμῶν Ἀξιοῦ καὶ Στρυμόνος καὶ πρὸς Βορρᾶν τῆς Θεσσαλονίκης, ἀπὸ τῆς ὁποίας ἀπέχει 104 χ.λ.μ., συνδέεται δὲ δι’ αὐτῆς διὰ σιδηροδρομικῆς γραμμῆς. Ἀνήκει νῦν εἰς τὴν Νοτιοσλαβίαν.

[2] Ἄκρε, ὠνομάζετο τότε κοινῶς ἡ ἀρχαία Πτολεμαΐς. Αὕτη ὑπῆρξεν ἀρχαία παράλιος πόλις τοῦ Ἰσραὴλ ἐπὶ μικροῦ ἀκρωτηρίου πλησίον τῆς Χάϊφας. Ἐπὶ Φραγκοκρατίας ἔλαβε τὸ ὄνομα Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Ἄκρας, μὲ τὸ ὁποῖον εἶναι ἀκόμη γνωστὴ εἰς τοὺς Εὐρωπαίους. Τὸ σημερινόν της ὄνομα εἶναι Ἄκκα, ἀνήκει δὲ εἰς τὸ Κράτος τοῦ Ἰσραήλ.

[3] Βλέπε ὑποσημείωσιν τῆς σελίδος 363.

[4] Τὸ ἔτος τῆς πρὸς Κύριον ἐκδημίας τοῦ Ἁγίου δὲν ἀναγράφεται ἐνταῦθα. Ἐν ἐπικεφαλίδι τοῦ Συναξαρίου ἀναφέρεται τὸ ἔτος ͵αροεʹ (1175), τοῦτο ὅμως δὲν εἶναι τὸ ἀκριβές. Εἰς τοὺς Πατριαρχικοὺς Πίνακας τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων ὁ Ἅγιος φέρεται πατριαρχεύσας κατὰ τὰ ἔτη 1170-1190. Ἑπομένως, τὸ ἀκριβὲς ἔτος τελειώσεως τοῦ Ἁγίου πρέπει νὰ εἶναι τὸ ἔτος 1190. Τοῦτο ὅμως δὲν δύναται νὰ λεχθῇ μετ’ ἀπολύτου πεποιθήσεως, λόγῳ τῶν δυσχερῶν ἠμερῶν ἃς διήρχετο τότε ἡ Εκκλησία Ἱεροσολύμων, ἐκ τῆς ἐμπολέμου καταστάσεως μεταξὺ Σταυροφόρων καὶ Ἀράβων καὶ τῆς μακρὰν τῆς ἕδρας του παραμονῆς τοῦ Πατριάρχου Ἁγίου Λεοντίου, ὅστις, ὡς εἴδομεν ἀνωτέρω, ἐκδιωχθεὶς ἐκ τῶν Ἱεροσολύμων ὑπὸ τῶν Λατίνων, διέμενεν εἰς Κωνσταντινούπολιν.

Ὅτι ὅμως μετὰ τὸ ἔτος 1175 ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος ἀποδεικνύεται καὶ ἐκ τῶν περιγραφομένων ἐν τῷ Βίῳ γεγονότων. Ἐν σελίδι 360, ἐπὶ παραδείγματι, γράφεται· «μετ’ ὀλίγον καιρὸν ἀπέθανεν ὁ βασιλεὺς Μανουὴλ … Ὁ δὲ μέγας Λεόντιος ἔζησεν ἀκόμη ἕως τῆς βασιλείας τοῦ Ἀνδρονίκου … καὶ ὑστερώτερον». Ὁ Μανουὴλ ἀπέθανε κατὰ τὸ ἔτος 1180, τοῦτον διεδέχθη ὁ Ἀλέξιος Βʹ (1180-1183) καὶ τὸν Ἀλέξιον ὁ Ἀνδρόνικος Αʹ (1183-1185). Ἐὰν δὲ λάβωμεν ὑπ’ ὄψιν καὶ τὸ ὡς ἄνω «καὶ ὑστερώτερον», δυνάμεθα νὰ φθάσωμεν αἰσίως εἰς τὸ ἔτος 1190, ὅπερ ἀναφέρεται εἰς τοὺς Πατριαρχικοὺς Πίνακας. Μᾶλλον ὅμως ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ Ἀνδρονίκου Αʹ (1183-1185) ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος, ἀφ’ ἑνὸς μὲν διότι ρητῶς ἀναφέρεται περαιτέρω (σελ. 364-365), ὅτι ὁ Ἀνδρόνικος κατεσκεύασε λάρνακα μεγαλοπρεπῆ ἐντὸς τῆς ὁποίας κατετέθη τὸ πάντιμον τοῦ Ἁγίου Λείψανον, ἀφ’ ἑτέρου δὲ διότι κατὰ τὸ προηγηθὲν τῆς χειροτονίας του ἔτος, μετ’ ἐπισυμβάσαν τότε ἀσθένειαν τοῦ Ἁγίου, προσέθηκεν αὐτῷ ὁ Κύριος δέκα τρία καὶ ἥμισυ ἔτη ζωῆς, ὡς τοῦτο ἀναφέρεται ἐν ταῖς σελίσιν 351-352. Ὅθεν, ἐξ ὅσων ἐλέχθησαν ἀνωτέρω, καταφαίνεται, ὅτι τὸ ἔτος 1175, ὅπερ καὶ ὁ Σωφρόνιος Εὐστρατιάδης ἀναφέρει ἐν τῷ Ἁγιολογίῳ του (σελ. 272), ὡς ἔτος θανάτου τοῦ Ἁγίου δὲν εἶναι τὸ ἀκριβές.