Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΛΕΟΝΤΙΟΥ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων τοῦ ἐν ἔτει ͵αροε’ (1175) ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντος.

Ὅτε δὲ ἔφθασε πλησίον τῆς Κωνσταντινουπόλεως, εἰσῆλθεν εἰς Μοναστήριόν τι τῆς Θεοτόκου, Πτελίδιον καλούμενον, καὶ ἐκεῖ ἐγένετο Μοναχός. Οὕτω καταστὰς Μοναχός, ὄχι μόνον κατὰ τὸν ἔξω, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὸν ἔσω ἄνθρωπον, μετέβη πλέον εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, ἀγνώριστος καὶ ξένος καὶ τῆς πόλεως καὶ τῶν πολιτῶν καὶ δὲν ἠθέλησεν οὔτε νὰ χαιρετήσῃ κανένα οὔτε νὰ συνάψῃ γνωριμίας μὲ μικροὺς ἢ μὲ μεγάλους, ἀλλ’ ἤρχισεν εὐθὺς νὰ ἀγωνίζεται ἐναντίον τῶν ἀργῶν καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σκότους. Ὑποκρινόμενος δὲ ὅτι δὲν εἶχε σῴας τὰς φρένας ἐφαίνετο εἰς τοὺς Κωνσταντινουπολίτας, ὅτι ἔφθασεν εἰς τὴν πόλιν των ἓν τέρας παράδοξον καὶ οὕτω ἄλλοι τὸν ἐρράπιζον, ἄλλοι τὸν ἐγρονθοκόπουν καὶ ἄλλοι τὸν περιέπαιζον.

Θέλων δὲ νὰ δοκιμάσῃ ἂν θὰ ἐκέρδιζε καμμίαν ὠφέλειαν ἀπὸ τὴν ὑπόκρισιν αὐτὴν καὶ ἀπὸ τὰς προσβολὰς τὰς ὁποίας ἐλάμβανεν, ἔβαλεν ἐπὶ τῶν χειρῶν του κάρβουνα ἀναμμένα καὶ θυμίαμα καὶ ἔτρεχεν εἰς τὴν ἀγοράν, θυμιάζων ὅσους συνήντα εἰς τοὺς δρόμους καὶ μάλιστα τὰς ἁγίας Εἰκόνας τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Θεοτόκου, αἵτινες ἦσαν ἐζωγραφημέναι εἰς τὰ τρίστρατα. Ἀλλ’ ὤ τοῦ θαύματος! Τὰ ἀναμμένα ἐκεῖνα κάρβουνα δὲν ἔκαιον κατὰ τὸ παραμικρὸν τὰς χεῖράς του. Ὅμως λογιζόμενος μήπως αὐτὸ ἦτο τέχνη τοῦ διαβόλου, διὰ νὰ πλανῶνται ἐκεῖνοι οἵτινες τὸν ἔβλεπον, ἔπραξε τοῦτο καὶ ὅταν ἦτο μόνος. Ἰδὼν δὲ ὅτι οὔτε καὶ τότε ἐκαίοντο αἱ χεῖρες του ἀπὸ τὰ κάρβουνα, ἔκαμε τὴν ἑξῆς δοκιμήν. Κρατῶν τὴν ἄκραν τοῦ ράσου του, ἔθεσεν ἐντὸς αὐτῆς πολλὰ ἀναμμένα κάρβουνα διὰ τῶν ἰδίων του χειρῶν. Ἀλλὰ ἂν καὶ τὰ κάρβουνα ἦσαν ἀναμμένα καὶ ἔκαιον τὸ θυμίαμα, τὸ ὁποῖον καὶ ἀνέδιδε καπνὸν εὐώδη, ὅμως οὔτε τὰς χεῖράς του οὔτε τὸ ράσον του ἔκαυσαν οὐδόλως.

Τοῦτο τὸ θαῦμα ἰδών, ἐθαύμαζε καὶ ἐλογίσθη, ὅτι ἔφθασε δῆθεν εἰς βαθμὸν μεγάλης ἁγιωσύνης. Ἀλλ’ εὐθὺς ἀπεδίωκε τοὺς λογισμοὺς αὐτούς, ὀνομάζων τὸν ἑαυτόν του γῆν καὶ σποδόν, σύρων τὰς τρίχας τῆς κεφαλῆς του καὶ χύνων πολλὰ δάκρυα, ἐπὶ δὲ τῆς κεφαλῆς του ἔθετε χῶμα, ἐπικαλούμενος τὴν θείαν βοήθειαν. Οὕτως ἐδίωκε κάθε ὑπερήφανον λογισμόν. Δὲν ἐσταμάτησεν ὅμως οὐδὲ εἰς αὐτὴν τὴν δοκιμὴν καὶ ἐνῷ διήρχετο ἐκ λουτροῦ τινος, ἔλαβεν ἀπὸ τῶν ὤμων του τὸ ἐπαυχένιον καὶ ἔρριψε τοῦτο ἐντὸς τῆς πυρᾶς τοῦ λουτροῦ. Ὅμως πάλιν ἐγένετο τὸ αὐτὸ θαῦμα καὶ οὐδόλως ἐκάη τὸ ἐπαυχένιόν του. Ὅθεν, νομίζων ὅτι περιεπαίζετο ὑπὸ τοῦ δαίμονος τῆς ὑπερηφανείας, ἔκλαιε περισσότερον καὶ ἐκτύπα τὴν κεφαλήν του εἰς τοὺς τοίχους, φοβούμενος μήπως, ὑπερηφανευόμενος, χάσῃ ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα ὠφελήθη ἀπὸ τὴν καθ’ ὑπόκρισιν φρενοβλάβειάν του.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Τιβεριούπολις τῶν Βυζαντινῶν καὶ νῦν Στρώμνιτσα εὑρίσκεται νοτιανανολικῶς τῶν Σκοπίων, μεταξὺ τῶν ποταμῶν Ἀξιοῦ καὶ Στρυμόνος καὶ πρὸς Βορρᾶν τῆς Θεσσαλονίκης, ἀπὸ τῆς ὁποίας ἀπέχει 104 χ.λ.μ., συνδέεται δὲ δι’ αὐτῆς διὰ σιδηροδρομικῆς γραμμῆς. Ἀνήκει νῦν εἰς τὴν Νοτιοσλαβίαν.

[2] Ἄκρε, ὠνομάζετο τότε κοινῶς ἡ ἀρχαία Πτολεμαΐς. Αὕτη ὑπῆρξεν ἀρχαία παράλιος πόλις τοῦ Ἰσραὴλ ἐπὶ μικροῦ ἀκρωτηρίου πλησίον τῆς Χάϊφας. Ἐπὶ Φραγκοκρατίας ἔλαβε τὸ ὄνομα Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Ἄκρας, μὲ τὸ ὁποῖον εἶναι ἀκόμη γνωστὴ εἰς τοὺς Εὐρωπαίους. Τὸ σημερινόν της ὄνομα εἶναι Ἄκκα, ἀνήκει δὲ εἰς τὸ Κράτος τοῦ Ἰσραήλ.

[3] Βλέπε ὑποσημείωσιν τῆς σελίδος 363.

[4] Τὸ ἔτος τῆς πρὸς Κύριον ἐκδημίας τοῦ Ἁγίου δὲν ἀναγράφεται ἐνταῦθα. Ἐν ἐπικεφαλίδι τοῦ Συναξαρίου ἀναφέρεται τὸ ἔτος ͵αροεʹ (1175), τοῦτο ὅμως δὲν εἶναι τὸ ἀκριβές. Εἰς τοὺς Πατριαρχικοὺς Πίνακας τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων ὁ Ἅγιος φέρεται πατριαρχεύσας κατὰ τὰ ἔτη 1170-1190. Ἑπομένως, τὸ ἀκριβὲς ἔτος τελειώσεως τοῦ Ἁγίου πρέπει νὰ εἶναι τὸ ἔτος 1190. Τοῦτο ὅμως δὲν δύναται νὰ λεχθῇ μετ’ ἀπολύτου πεποιθήσεως, λόγῳ τῶν δυσχερῶν ἠμερῶν ἃς διήρχετο τότε ἡ Εκκλησία Ἱεροσολύμων, ἐκ τῆς ἐμπολέμου καταστάσεως μεταξὺ Σταυροφόρων καὶ Ἀράβων καὶ τῆς μακρὰν τῆς ἕδρας του παραμονῆς τοῦ Πατριάρχου Ἁγίου Λεοντίου, ὅστις, ὡς εἴδομεν ἀνωτέρω, ἐκδιωχθεὶς ἐκ τῶν Ἱεροσολύμων ὑπὸ τῶν Λατίνων, διέμενεν εἰς Κωνσταντινούπολιν.

Ὅτι ὅμως μετὰ τὸ ἔτος 1175 ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος ἀποδεικνύεται καὶ ἐκ τῶν περιγραφομένων ἐν τῷ Βίῳ γεγονότων. Ἐν σελίδι 360, ἐπὶ παραδείγματι, γράφεται· «μετ’ ὀλίγον καιρὸν ἀπέθανεν ὁ βασιλεὺς Μανουὴλ … Ὁ δὲ μέγας Λεόντιος ἔζησεν ἀκόμη ἕως τῆς βασιλείας τοῦ Ἀνδρονίκου … καὶ ὑστερώτερον». Ὁ Μανουὴλ ἀπέθανε κατὰ τὸ ἔτος 1180, τοῦτον διεδέχθη ὁ Ἀλέξιος Βʹ (1180-1183) καὶ τὸν Ἀλέξιον ὁ Ἀνδρόνικος Αʹ (1183-1185). Ἐὰν δὲ λάβωμεν ὑπ’ ὄψιν καὶ τὸ ὡς ἄνω «καὶ ὑστερώτερον», δυνάμεθα νὰ φθάσωμεν αἰσίως εἰς τὸ ἔτος 1190, ὅπερ ἀναφέρεται εἰς τοὺς Πατριαρχικοὺς Πίνακας. Μᾶλλον ὅμως ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ Ἀνδρονίκου Αʹ (1183-1185) ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος, ἀφ’ ἑνὸς μὲν διότι ρητῶς ἀναφέρεται περαιτέρω (σελ. 364-365), ὅτι ὁ Ἀνδρόνικος κατεσκεύασε λάρνακα μεγαλοπρεπῆ ἐντὸς τῆς ὁποίας κατετέθη τὸ πάντιμον τοῦ Ἁγίου Λείψανον, ἀφ’ ἑτέρου δὲ διότι κατὰ τὸ προηγηθὲν τῆς χειροτονίας του ἔτος, μετ’ ἐπισυμβάσαν τότε ἀσθένειαν τοῦ Ἁγίου, προσέθηκεν αὐτῷ ὁ Κύριος δέκα τρία καὶ ἥμισυ ἔτη ζωῆς, ὡς τοῦτο ἀναφέρεται ἐν ταῖς σελίσιν 351-352. Ὅθεν, ἐξ ὅσων ἐλέχθησαν ἀνωτέρω, καταφαίνεται, ὅτι τὸ ἔτος 1175, ὅπερ καὶ ὁ Σωφρόνιος Εὐστρατιάδης ἀναφέρει ἐν τῷ Ἁγιολογίῳ του (σελ. 272), ὡς ἔτος θανάτου τοῦ Ἁγίου δὲν εἶναι τὸ ἀκριβές.