Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΛΕΟΝΤΙΟΥ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων τοῦ ἐν ἔτει ͵αροε’ (1175) ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντος.

Ἐπιστρέψας δὲ μίαν τῶν ἡμερῶν ὁ Ὅσιος εἰς τὸ Μοναστήριον, εὗρε τὸν Ἀντώνιον εἰς τὸ κελλίον του καὶ εἶπε πρὸς αὐτόν· «Γνώριζε, τέκνον, ὅτι ὁ Ἀθανάσιος ἀπέθανεν εἰς τὴν Κρήτην». Ἐρωτήσαντος, δὲ τοῦ Ἀντωνίου πόθεν ἐπληροφορήθη τοῦτο ὁ Ὅσιος, ἀπεκρίθη οὗτος πρὸς αὐτόν· «Σήμερον ἦλθεν ἀπὸ τὴν Κρήτην εἰς τὸ ἀκρωτήριον τῆς νήσου μας πλοῖον τι, τὸ ὁποῖον ἔφερε τὴν εἴδησιν ταύτην, ἐκεῖνοι δὲ οἱ ὁποῖοι τὸ ἤκουσαν μοὶ τὸ εἶπον». Καὶ ὅτι μὲν ἀπέθανεν ὁ Ἀθανάσιος, οὐδεμία δύναται νὰ γεννηθῇ ἀμφιβολία. Τὸ ὅτι δὲ τότε ἢ μετ’ ὀλίγον ἦλθε πλοῖον ἀπὸ τὴν Κρήτην καὶ ἔφερε ταύτην τὴν εἵδησιν, τοῦτο ἠρευνήθη ἀλλὰ τὸ πλοῖον δὲν εὑρέθη. Μόνον δὲ ὁ Ἀντώνιος ἤκουσε τοῦτο ἀπὸ τὸν Ὅσιον καὶ τὸ εἶπε καὶ εἰς τοὺς ἄλλους.

Οὗτος ὁ Ἀντώνιος ἐπολεμήθη κάποτε ἀπὸ τὸ δαιμόνιον τῆς βλασφημίας. Ἦτο δὲ ὁ πόλεμος πολὺ φοβερός, διότι ἡ βλασφημία ἐστρέφετο κατὰ τῆς Κυρίας Θεοτόκου· ὁ δὲ φόβος τῆς ἁμαρτίας ταύτης μεγάλην σύγχυσιν ἐπροξένει εἰς τὸν Ἀντώνιον. Καὶ ἐξομολογηθεὶς τοὺς βλασφήμους τούτους λογισμοὺς εἰς τὸν Ὅσιον καὶ ἐπικαλεσθεὶς τὴν βοήθειάν του, ἤκουσε παρ’ αὐτοῦ ταῦτα· «Ἔχε θάρρος, τέκνον, καὶ μὴ φοβεῖσαι. Ἄφησε τὸν κύνα νὰ γαυγίζῃ καὶ εἰπέ του: Σιώπα, κατάρατε, μὴ φωνάζῃς. Διότι δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ὑβρίζω καὶ νὰ συλλογίζωμαι βλασφημίας κατ’ Ἐκείνης, είς τὴν όποίαν ἔχω τὴν μόνην ἐλπίδα τῆς σωτηρίας μου, οὔτε ἠμπορῶ νὰ μὴ δοξάζω καὶ νὰ μὴ τιμῶ, καθὼς εἶναι πρέπον, τὴν Δέσποινάν μου καὶ Κυρίαν Θεοτόκον».

Διὰ τοιούτων λόγων ὥπλισεν ὁ Ὅσιος τὸν Ἀντώνιον κατὰ τοῦ δαίμονος τῆς βλασφημίας. Ἀλλ’ ἐκεῖνος, ὁ ἀλιτήριος, δὲν ἔπαυεν ἀπὸ τοῦ νὰ ἐνοχλῇ τὸν Ἀντώνιον περισσότερον. Καὶ ὅταν μετέβαινε μετὰ τῶν ἀδελφῶν εἰς τὴν κοινὴν Ἀκολουθίαν, ἀπελευθεροῦτο ἀπὸ τὸν πόλεμον καὶ ἐλάμβανεν ἄνεσιν, εὐθὺς ὅμως ὡς εἰσήρχετο εἰς τὸ κελλίον του ὑφίστατο νέαν σφοδροτάτην ἐπίθεσιν ἀπὸ τὸν ἐχθρὸν καὶ ἄλλο καταφύγιον δὲν εἶχεν εἰ μὴ μόνον τὸν Ὅσιον καὶ τὰς συμβουλὰς αὐτοῦ. Ἐπειδὴ δὲ ὁ πόλεμος ἐχρόνιζε καὶ ὁ ἐχθρὸς δὲν ἔπαυεν οὐδ’ ἐπὶ στιγμήν, ἐπτοήθη τέλος ὁ Ἀντώνιος καὶ κάποτε, ὅτε ἐξήρχετο ἀπὸ τὴν Ἐκκλησίαν διὰ νὰ μεταβῇ εἰς τὸ κελλίον του, δὲν ἐτόλμησε νὰ εἰσέλθῃ ἐντὸς αὐτοῦ, φοβηθεὶς τὸν πόλεμον τὸν ὁποῖον θὰ εὕρισκεν ἐν αὐτῷ ἀπὸ τοὺς λογισμοὺς τῆς βλασφημίας. Τρέχων δὲ μετέβη εἰς τὸ κελλίον τοῦ Ὁσίου καὶ εἶπε πάλιν εἰς αὐτὸν τὰ ἴδια. Ὁ δὲ Ὅσιος εἶπε καὶ πάλιν εἰς τὸν Ἀντώνιον νὰ μὴ φροντίζῃ διὰ τοὺς τοιούτους λογισμούς, ἀλλὰ νὰ ἀποδιώκῃ τούτους μὲ λόγους καταφρονητικούς.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Τιβεριούπολις τῶν Βυζαντινῶν καὶ νῦν Στρώμνιτσα εὑρίσκεται νοτιανανολικῶς τῶν Σκοπίων, μεταξὺ τῶν ποταμῶν Ἀξιοῦ καὶ Στρυμόνος καὶ πρὸς Βορρᾶν τῆς Θεσσαλονίκης, ἀπὸ τῆς ὁποίας ἀπέχει 104 χ.λ.μ., συνδέεται δὲ δι’ αὐτῆς διὰ σιδηροδρομικῆς γραμμῆς. Ἀνήκει νῦν εἰς τὴν Νοτιοσλαβίαν.

[2] Ἄκρε, ὠνομάζετο τότε κοινῶς ἡ ἀρχαία Πτολεμαΐς. Αὕτη ὑπῆρξεν ἀρχαία παράλιος πόλις τοῦ Ἰσραὴλ ἐπὶ μικροῦ ἀκρωτηρίου πλησίον τῆς Χάϊφας. Ἐπὶ Φραγκοκρατίας ἔλαβε τὸ ὄνομα Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Ἄκρας, μὲ τὸ ὁποῖον εἶναι ἀκόμη γνωστὴ εἰς τοὺς Εὐρωπαίους. Τὸ σημερινόν της ὄνομα εἶναι Ἄκκα, ἀνήκει δὲ εἰς τὸ Κράτος τοῦ Ἰσραήλ.

[3] Βλέπε ὑποσημείωσιν τῆς σελίδος 363.

[4] Τὸ ἔτος τῆς πρὸς Κύριον ἐκδημίας τοῦ Ἁγίου δὲν ἀναγράφεται ἐνταῦθα. Ἐν ἐπικεφαλίδι τοῦ Συναξαρίου ἀναφέρεται τὸ ἔτος ͵αροεʹ (1175), τοῦτο ὅμως δὲν εἶναι τὸ ἀκριβές. Εἰς τοὺς Πατριαρχικοὺς Πίνακας τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων ὁ Ἅγιος φέρεται πατριαρχεύσας κατὰ τὰ ἔτη 1170-1190. Ἑπομένως, τὸ ἀκριβὲς ἔτος τελειώσεως τοῦ Ἁγίου πρέπει νὰ εἶναι τὸ ἔτος 1190. Τοῦτο ὅμως δὲν δύναται νὰ λεχθῇ μετ’ ἀπολύτου πεποιθήσεως, λόγῳ τῶν δυσχερῶν ἠμερῶν ἃς διήρχετο τότε ἡ Εκκλησία Ἱεροσολύμων, ἐκ τῆς ἐμπολέμου καταστάσεως μεταξὺ Σταυροφόρων καὶ Ἀράβων καὶ τῆς μακρὰν τῆς ἕδρας του παραμονῆς τοῦ Πατριάρχου Ἁγίου Λεοντίου, ὅστις, ὡς εἴδομεν ἀνωτέρω, ἐκδιωχθεὶς ἐκ τῶν Ἱεροσολύμων ὑπὸ τῶν Λατίνων, διέμενεν εἰς Κωνσταντινούπολιν.

Ὅτι ὅμως μετὰ τὸ ἔτος 1175 ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος ἀποδεικνύεται καὶ ἐκ τῶν περιγραφομένων ἐν τῷ Βίῳ γεγονότων. Ἐν σελίδι 360, ἐπὶ παραδείγματι, γράφεται· «μετ’ ὀλίγον καιρὸν ἀπέθανεν ὁ βασιλεὺς Μανουὴλ … Ὁ δὲ μέγας Λεόντιος ἔζησεν ἀκόμη ἕως τῆς βασιλείας τοῦ Ἀνδρονίκου … καὶ ὑστερώτερον». Ὁ Μανουὴλ ἀπέθανε κατὰ τὸ ἔτος 1180, τοῦτον διεδέχθη ὁ Ἀλέξιος Βʹ (1180-1183) καὶ τὸν Ἀλέξιον ὁ Ἀνδρόνικος Αʹ (1183-1185). Ἐὰν δὲ λάβωμεν ὑπ’ ὄψιν καὶ τὸ ὡς ἄνω «καὶ ὑστερώτερον», δυνάμεθα νὰ φθάσωμεν αἰσίως εἰς τὸ ἔτος 1190, ὅπερ ἀναφέρεται εἰς τοὺς Πατριαρχικοὺς Πίνακας. Μᾶλλον ὅμως ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ Ἀνδρονίκου Αʹ (1183-1185) ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος, ἀφ’ ἑνὸς μὲν διότι ρητῶς ἀναφέρεται περαιτέρω (σελ. 364-365), ὅτι ὁ Ἀνδρόνικος κατεσκεύασε λάρνακα μεγαλοπρεπῆ ἐντὸς τῆς ὁποίας κατετέθη τὸ πάντιμον τοῦ Ἁγίου Λείψανον, ἀφ’ ἑτέρου δὲ διότι κατὰ τὸ προηγηθὲν τῆς χειροτονίας του ἔτος, μετ’ ἐπισυμβάσαν τότε ἀσθένειαν τοῦ Ἁγίου, προσέθηκεν αὐτῷ ὁ Κύριος δέκα τρία καὶ ἥμισυ ἔτη ζωῆς, ὡς τοῦτο ἀναφέρεται ἐν ταῖς σελίσιν 351-352. Ὅθεν, ἐξ ὅσων ἐλέχθησαν ἀνωτέρω, καταφαίνεται, ὅτι τὸ ἔτος 1175, ὅπερ καὶ ὁ Σωφρόνιος Εὐστρατιάδης ἀναφέρει ἐν τῷ Ἁγιολογίῳ του (σελ. 272), ὡς ἔτος θανάτου τοῦ Ἁγίου δὲν εἶναι τὸ ἀκριβές.