Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΛΕΟΝΤΙΟΥ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων τοῦ ἐν ἔτει ͵αροε’ (1175) ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντος.

Μία δὲ μόνον γυνὴ ἐσώθη διὰ νὰ κηρύττῃ τὸ θαῦμα, τὸ ὁποῖον ἔμαθον καὶ οἱ ἄλλοι κουρσάροι καὶ εἰς τὸ ἑξῆς εἶχον σέβας καὶ εὐλάβειαν μεγίστην πρὸς τὸν μέγαν Λεόντιον. Τὸ ὅτι δὲ καὶ τὰ κρυπτὰ τῶν καρδιῶν ἦσαν φανερὰ εἰς τὸν Ὅσιον, θέλει ἀποδείξει τὸ ἑξῆς περιστατικόν.

Ἀπὸ τὴν Κρήτην ὁ Ὅσιος παρέλαβε μαθητήν του τινά, Ἀντώνιον ὀνομαζόμενον, εἰς τὸν ὁποῖον παρήγγειλε νὰ ἐξομολογῆται καθ’ ἑσπέραν τοὺς λογισμούς, οἵτινες ἤρχοντο εἰς αὐτὸν κατὰ τὸ διάστημα τῆς ἡμέρας. Ὅθεν ἀνὰ πᾶσαν ἑσπέραν ὁ Ἀντώνιος μετέβαινεν εἰς τὸν Ὅσιον καὶ ἐξωμολογεῖτο πρὸς αὐτὸν ὅλους τοὺς λογισμούς του, ὡς καὶ ἀπὸ ποίαν αἰτίαν προήρχοντο. Ἡμέραν δέ τινα ἦλθεν εἰς αὐτὸν λογισμός τις ἀσήμαντος, τὸν ὁποῖον, ὡς εὐτελῆ καὶ μηδαμινόν, δὲν ἐφανέρωσεν εἰς τὸν Ἅγιον. Ἀλλὰ κάμνων μετάνοιαν, ἤθελε νὰ ἀναχωρήσῃ ἐκ τοῦ κελλίου τοῦ Ὁσίου. Ὅμως ἡ παραγγελία τοῦ πνευματικοῦ του Πατρὸς ἠνάγκαζεν αὐτὸν νὰ ἐξομολογηθῇ καὶ ἐκεῖνον τὸν μικρὸν λογισμόν, ἵστατο δὲ ἀμφιταλαντευόμενος καὶ πότε ἐζήτει νὰ ἐπιστρέψῃ διὰ νὰ εἰπῇ τὸν λογισμόν, πότε νὰ ἀναχωρήσῃ διὰ τὸ κελλίον του. Τότε ὁ Ὅσιος εἶπε πρὸς τὸν Ἀντώνιον· «Εἰπέ, τέκνον, καὶ τοῦτον τὸν λογισμόν σου καὶ μὴ καταφρονῇς αὐτὸν ὡς οὐτιδανὸν καὶ ἀβλαβῆ· διότι, ὅστις καταφρονεῖ τὰ μικρά, θέλει καταφρονήσει κατόπιν καὶ τὰ μεγάλα, καθὼς ἐμάθομεν». Ὁ δὲ Ἀντώνιος, ἀκούσας ἀνελπίστως τοῦτο καὶ γενόμενος ἔντρομος, διότι ὁ Ὅσιος ἐφανέρωσεν εἰς αὐτὸν καὶ αὐτὴν τὴν ποιότητα καὶ τὴν δύναμιν τοῦ λογισμοῦ, προσέπεσεν εὐθὺς πρὸ τῶν ποδῶν του καὶ κατηγορῶν τὸν ἑαυτόν του ὡς καταφρονητήν, ἐζήτησε καὶ ἔλαβε τὴν συγχώρησιν. Τὸ ὅτι δὲ ὁ Ὅσιος ἐγνώριζε καὶ τὰ μακρὰν γινόμενα, ὁ καθεὶς θέλει πληροφορηθῆ τοῦτο ἐκ τοῦ ἑξῆς συμβάντος, ὅπερ ἠκολούθησεν.

Εἰς τὴν Κρήτην κατῴκει Μοναχός τις, Ἀθανάσιος ὀνόματι, καταγόμενος ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολιν καὶ θέλων νὰ ζήσῃ τὸ ὑπόλοιπον τῆς ζωῆς του ἐν μετανοίᾳ διὰ τὰς ἁμαρτίας, τὰς ὁποίας ὡς ἄνθρωπος εἶχε πράξει, ἦλθεν εἰς τὴν Μονὴν τῆς Πάτμου, ὅπου ἐγένετο Μεγαλόσχημος καὶ ἀφιέρωσε πλεῖστα ἀφιερώματα. Ἀλλ’ ὁ φθόνος τοῦ μισοκάλου δὲν ἄφηνεν αὐτὸν νὰ ἡσυχάσῃ εἰς τὸ Μοναστήριον, ἀλλ’ ἠνάγκασεν αὐτὸν νὰ ἐπιστρέψῃ πάλιν εἰς τὴν Κρήτην καὶ νὰ μένῃ ἐκεῖ. Ὅταν δὲ ὁ Ἅγιος μετέβη κάποτε εἰς τὴν Κρήτην, ὑπεσχέθη εἰς αὐτὸν ὁ Ἀθανάσιος, ὅτι τὸν ἐρχόμενον χρόνον, ἂν στείλῃ πάλιν ἐκεῖ τὸν Ἀντώνιον, ἐξ ἅπαντος θέλει ἐπανέλθει μετ’ αὐτοῦ εἰς τὸ Μοναστήριον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Τιβεριούπολις τῶν Βυζαντινῶν καὶ νῦν Στρώμνιτσα εὑρίσκεται νοτιανανολικῶς τῶν Σκοπίων, μεταξὺ τῶν ποταμῶν Ἀξιοῦ καὶ Στρυμόνος καὶ πρὸς Βορρᾶν τῆς Θεσσαλονίκης, ἀπὸ τῆς ὁποίας ἀπέχει 104 χ.λ.μ., συνδέεται δὲ δι’ αὐτῆς διὰ σιδηροδρομικῆς γραμμῆς. Ἀνήκει νῦν εἰς τὴν Νοτιοσλαβίαν.

[2] Ἄκρε, ὠνομάζετο τότε κοινῶς ἡ ἀρχαία Πτολεμαΐς. Αὕτη ὑπῆρξεν ἀρχαία παράλιος πόλις τοῦ Ἰσραὴλ ἐπὶ μικροῦ ἀκρωτηρίου πλησίον τῆς Χάϊφας. Ἐπὶ Φραγκοκρατίας ἔλαβε τὸ ὄνομα Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Ἄκρας, μὲ τὸ ὁποῖον εἶναι ἀκόμη γνωστὴ εἰς τοὺς Εὐρωπαίους. Τὸ σημερινόν της ὄνομα εἶναι Ἄκκα, ἀνήκει δὲ εἰς τὸ Κράτος τοῦ Ἰσραήλ.

[3] Βλέπε ὑποσημείωσιν τῆς σελίδος 363.

[4] Τὸ ἔτος τῆς πρὸς Κύριον ἐκδημίας τοῦ Ἁγίου δὲν ἀναγράφεται ἐνταῦθα. Ἐν ἐπικεφαλίδι τοῦ Συναξαρίου ἀναφέρεται τὸ ἔτος ͵αροεʹ (1175), τοῦτο ὅμως δὲν εἶναι τὸ ἀκριβές. Εἰς τοὺς Πατριαρχικοὺς Πίνακας τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων ὁ Ἅγιος φέρεται πατριαρχεύσας κατὰ τὰ ἔτη 1170-1190. Ἑπομένως, τὸ ἀκριβὲς ἔτος τελειώσεως τοῦ Ἁγίου πρέπει νὰ εἶναι τὸ ἔτος 1190. Τοῦτο ὅμως δὲν δύναται νὰ λεχθῇ μετ’ ἀπολύτου πεποιθήσεως, λόγῳ τῶν δυσχερῶν ἠμερῶν ἃς διήρχετο τότε ἡ Εκκλησία Ἱεροσολύμων, ἐκ τῆς ἐμπολέμου καταστάσεως μεταξὺ Σταυροφόρων καὶ Ἀράβων καὶ τῆς μακρὰν τῆς ἕδρας του παραμονῆς τοῦ Πατριάρχου Ἁγίου Λεοντίου, ὅστις, ὡς εἴδομεν ἀνωτέρω, ἐκδιωχθεὶς ἐκ τῶν Ἱεροσολύμων ὑπὸ τῶν Λατίνων, διέμενεν εἰς Κωνσταντινούπολιν.

Ὅτι ὅμως μετὰ τὸ ἔτος 1175 ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος ἀποδεικνύεται καὶ ἐκ τῶν περιγραφομένων ἐν τῷ Βίῳ γεγονότων. Ἐν σελίδι 360, ἐπὶ παραδείγματι, γράφεται· «μετ’ ὀλίγον καιρὸν ἀπέθανεν ὁ βασιλεὺς Μανουὴλ … Ὁ δὲ μέγας Λεόντιος ἔζησεν ἀκόμη ἕως τῆς βασιλείας τοῦ Ἀνδρονίκου … καὶ ὑστερώτερον». Ὁ Μανουὴλ ἀπέθανε κατὰ τὸ ἔτος 1180, τοῦτον διεδέχθη ὁ Ἀλέξιος Βʹ (1180-1183) καὶ τὸν Ἀλέξιον ὁ Ἀνδρόνικος Αʹ (1183-1185). Ἐὰν δὲ λάβωμεν ὑπ’ ὄψιν καὶ τὸ ὡς ἄνω «καὶ ὑστερώτερον», δυνάμεθα νὰ φθάσωμεν αἰσίως εἰς τὸ ἔτος 1190, ὅπερ ἀναφέρεται εἰς τοὺς Πατριαρχικοὺς Πίνακας. Μᾶλλον ὅμως ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ Ἀνδρονίκου Αʹ (1183-1185) ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος, ἀφ’ ἑνὸς μὲν διότι ρητῶς ἀναφέρεται περαιτέρω (σελ. 364-365), ὅτι ὁ Ἀνδρόνικος κατεσκεύασε λάρνακα μεγαλοπρεπῆ ἐντὸς τῆς ὁποίας κατετέθη τὸ πάντιμον τοῦ Ἁγίου Λείψανον, ἀφ’ ἑτέρου δὲ διότι κατὰ τὸ προηγηθὲν τῆς χειροτονίας του ἔτος, μετ’ ἐπισυμβάσαν τότε ἀσθένειαν τοῦ Ἁγίου, προσέθηκεν αὐτῷ ὁ Κύριος δέκα τρία καὶ ἥμισυ ἔτη ζωῆς, ὡς τοῦτο ἀναφέρεται ἐν ταῖς σελίσιν 351-352. Ὅθεν, ἐξ ὅσων ἐλέχθησαν ἀνωτέρω, καταφαίνεται, ὅτι τὸ ἔτος 1175, ὅπερ καὶ ὁ Σωφρόνιος Εὐστρατιάδης ἀναφέρει ἐν τῷ Ἁγιολογίῳ του (σελ. 272), ὡς ἔτος θανάτου τοῦ Ἁγίου δὲν εἶναι τὸ ἀκριβές.