Τῇ ΙΒ’ (12ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ Ἐπισκόπου Κύπρου.

Μίαν ἡμέραν, ἀφοῦ ὁ Ἅγιος μὲ ἐκάλεσε, μετέβημεν εἰς τὸ Μοναστήριον τοῦ Ἁγίου Ἱλαρίωνος, πρὸς ἐπίσκεψιν τῶν ἀδελφῶν, οἱ ὁποῖοι μᾶς ἐδέχθησαν μετὰ χαρᾶς μεγάλης καὶ μᾶς ἐφιλοξένησαν ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας. Ἀλλ’ ὁ διάβολος, ὅστις ἐξ ἀρχῆς καταδιώκει τοὺς δούλους τοῦ Θεοῦ, μετεσχηματίσθη εἰς τὸ σχῆμα τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου καὶ μετέβη εἰς τὸ Μοναστήριόν μας. Ἰδὼν τότε αὐτὸν εἷς ἀδελφός, ἐκ τῶν ἀμελεστέρων, ἔσπευσεν, ἵνα τὸν προσκυνήσῃ. Πεσὼν δὲ κατὰ γῆς προσεκύνησε τὸν πονηρότατον δαίμονα καὶ εὐθὺς ἐδαιμονίσθη καὶ ἔτρεχεν ἀτάκτως ἔνθεν κἀκεῖθεν. Ὁ δὲ Ἅγιος εἶπεν εἰς τὸν μέγαν Ἱλαρίωνα· «Λύκος εἰσώρμησεν εἰς τὸ Μοναστήριον καὶ ἐτάραξεν ὅλους τοὺς ἀδελφούς». Ὅθεν, ἀφοῦ ἠσπάσθη τοὺς ἀδελφοὺς ἅπαντας, ἐπεστρέψαμεν εἰς τὸ Μοναστήριόν μας. Ἀναπέμψας τότε προσευχὴν εἰς τὸν φιλάνθρωπον Θεόν, ἐλύτρωσε τὸν ἀδελφὸν ἐκεῖνον ἀπὸ τὸ δαιμόνιον ποὺ τὸν ἠνώχλησεν.

Ἄλλοτε πάλιν ἦλθον εἰς τὸ Μοναστήριον τρεῖς χωρικοί, ἐκ τῶν ὁποίων ὁ εἷς κατείχετο ὑπὸ δαιμονίου, οἱ δὲ ἄλλοι δύο παρεκάλουν τὸν Ἅγιον νὰ ἀποδιώξῃ ἀπ’ αὐτοῦ τὸ δαιμόνιον. Ὁ δὲ Ἅγιος εἶπε· «Λάβετε, τέκνα, τὸν φίλον σας καὶ ἀναχωρήσατε ἐν εἰρήνῃ. Διότι, διὰ τοῦ ὀνόματος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, δὲν ὑπάρχει πλέον κανὲν κακὸν εἰς αὐτόν». Πιστεύσαντες τότε ἐκεῖνοι εἰς τὸν λόγον τοῦ Ἁγίου ἀνεχώρησαν καὶ ἕως νὰ φθάσουν εἰς τὰς οἰκίας των ἔφυγε τὸ δαιμόνιον ἀπὸ τὸν ἄνθρωπόν των, ὅστις καὶ ἰάθη τελείως ἀπὸ τῆς ὥρας ἐκείνης.

Εἴς τινα τόπον ἔρημον, μακρὰν ἀπὸ τὸ Μοναστήριόν μας ἕως ἑξήκοντα στάδια, λέων τις ἐξήρχετο ἀπὸ τὴν λόχμην του καὶ ἔτρωγε πολλοὺς ἀνθρώπους, ἐκ τῶν ἐκεῖθεν διερχομένων. Ὅθεν, συναθροισθέντες πάντες οἱ ἔχοντες ἀνάγκην νὰ διαβαίνουν ἀπὸ τὸν τόπον ἐκεῖνον, ἦλθον εἰς τὸ Μοναστήριον καὶ παρεκάλουν μετὰ δακρύων τὸν Ἅγιον νὰ προσευχηθῇ πρὸς τον Θεόν, ἵνα διώξῃ ἐκεῖθεν τὸν λέοντα. Ὁ δὲ Ἅγιος εἶπεν· «Ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου, ἂς ὑπάγωμεν ἐκεῖ διὰ νὰ ἴδωμεν τὸν ἀνθρωποφάγον λέοντα». Ὅταν λοιπὸν ἔφθασαν εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον, ἐξῆλθεν ὁ λέων ἀπὸ τοῦ δάσους. Καὶ ὡς εἶδε τὸν Ἅγιον, ἔπεσε κατὰ γῆς καὶ ἀπέθανεν. Ἰδόντες δὲ οἱ ἄνθρωποι τὸ θηρίον νεκρόν, ἐθαύμαζον. Ὁ Ἅγιος εἶπε τότε πρὸς αὐτούς· «Ἐὰν ἔχετε πίστιν εἰς τὸν Ἰησοῦν Χριστόν, κατὰ τὸν ἴδιον τοῦτον τρόπον θέλουν πέσει ὅλοι, ὅσοι σᾶς ἐπιβουλεύονται».


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐλευθερόπολις· ἀρχαία πόλις τῆς δυτικῆς Παλαιστίνης κειμένη μεταξὺ Ἱεροσολύμων καὶ Γάζης, ἀπέχουσα περὶ τὰ 40 χλμ. ἀπὸ τῶν Ἱεροσολύμων. Ὑπῆρξεν ἕδρα Ἐπισκοπῆς.

[2] Οἱ λόγοι οὗτοι, παράφρασις ἐκ τῶν Παροιμιῶν κζʹ 24, ἦσαν πρόρρησις τοῦ θείου Παφνουτίου περὶ τῶν μελλόντων γενέσθαι ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου. Ἐξηγεῖται δὲ οὕτως· «Ὕπαγε εἰς τὴν Νιτρίαν καὶ συνάντησε τοὺς ἐκεῖ Πατέρας, ἐκ τῶν ὁποίων συνάθροισε θείας πράξεις καὶ πνευματικὰ νοήματα, διὰ νὰ ποιμαίνῃς εἰς τὴν Κύπρον τὰ πρόβατα τοῦ Χριστοῦ, τοὐτέστι τοὺς Χριστιανούς, μὲ ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα θέλεις συναθροίσει ἐν Νιτρίᾳ εἰς ἱματισμόν, δηλαδὴ νὰ σκεπασθῇ, νὰ στολισθῇς ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ, ὡς ἀληθινὸς Ποιμήν. Καὶ τίμα παῖδας, ἤτοι περιποιοῦ, θεράπευε, τοὺς ἀτάκτους εἰδωλολάτρας, ἵνα καταστῶσιν ἥμεροι, τακτικοί, ὡς φαίνεται εἰς τὰ προηγούμενα, ὅτι ἔκαμε μὲ τὰς θεραπείας του, ὥστε τινὲς ἐξ αὐτῶν νὰ ἐπιστρέψουν εἰς θεογνωσίαν».

[3] Σαλαμίς· πόλις τῆς Κύπρου, ἥτις καταστραφεῖσα ὑπὸ σεισμῶν καὶ ἀνῳκοδομηθεῖσα ὑπὸ τοῦ Κωνσταντίου υἱοῦ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου ὠνομάσθη ἐκ τούτου Κωνσταντία. Ἐτιμήθη μὲ θρόνον αὐτοκεφάλου Ἀρχιεπισκόπου, ὑφ’ ὃν ὑπέκειντο δεκατέσσαρες Ἐπίσκοποι. Τὴν ἀρχιεπισκοπικὴν ἕδραν διετήρησεν ἡ Σαλαμὶς μέχρι τῆς καταλήψεως τῆς νήσου ὑπὸ τῶν Λατίνων (1191-1571). Σήμερον ἕδρα τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Κύπρου εἶναι ἡ Λευκωσία.

[4] Ἐν ἄλλοις ἡ Ἐπισκοπὴ γράφεται Χύτρων (ἴδε Delehage, «Les Saints de Chypre», σελ. 243).

[5] Ὁ Πάππος οὗτος πιθανὸν νὰ εἶναι ὁ ἑορταζόμενος κατὰ τὴν γʹ (3ην) Ἰουνίου (βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Ἐν δὲ τῷ Σιναϊτικῷ Κώδικι 140, εἰς τὴν κδʹ (24ην) Ὀκτωβρίου, ἀναγράφεται ἡ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πάππου, Ἐπισκόπου Σκύθρου τῆς Κύπρου.

[6] Ἡ ὀπτασία αὕτη ἦτο ἴσως ἡ κίνησις τῆς ξυλίνης περιστερᾶς, ἥτις ἐκρέματο ἄνωθεν τῆς Ἁγίας Τραπέζης παρὰ τοῖς παλαιοῖς, ὡς φαίνεται εἰς τὰ πρακτικὰ τῆς Ζʹ Συνόδου καὶ εἰς τὸ Γεροντικὸν, ἢ ἐνέργειά τις καὶ ἐμφάνισις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τὸ ὁποῖον ἐφαίνετο εἰς τὸν Ἅγιον ἐν τῷ καιρῷ τοῦ ἁγιασμοῦ τῶν Τιμίων Δώρων. Ὁ δὲ θεῖος Ἀμφιλόχιος λέγει διὰ τὸν Μέγαν Βασίλειον, ὅτι, ὅταν ἐλειτούργει, ἔβλεπε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον καταβαῖνον ἐπὶ τὰ Δῶρα. Καὶ εἰς τὸ Λειμωνάριον, κεφ. ρνʹ (150), γράφεται ὅτι ὁ θεοσεβὴς ἐκεῖνος Ἐπίσκοπος ἐρωτηθείς, ὅταν ἐλειτούργει, διατὶ δὲν ἐξηκολούθει τὴν ἱερὰν Λειτουργίαν, ἀπεκρίθη· «Οὐκ εἶδον κατὰ τὸ σύνηθες τὴν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐπιφοίτησιν».

[7] Εἰς τὸ σημεῖον τοῦτο διακόπτεται ἡ ὑπὸ τοῦ Ἰωάννου ἐξιστόρησις τοῦ Βίου τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου, ἄρχεται δὲ ἡ ὑπὸ τοῦ Πολυβίου τοιαύτη.