Τῇ ΙΒ’ (12ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ Ἐπισκόπου Κύπρου.

Ἐφύλαττε δὲ καὶ τοῦτο ὁ μακάριος Ἐπιφάνιος. Ὅταν ἐτέλει τὴν θείαν Λειτουργίαν, καθ’ ἣν στιγμὴν προσέφερε τὰ Ἅγια εἰς τὸν Θεόν, δεόμενος διὰ τῶν λόγων, «ποίησον τὸν μὲν ἄρτον τοῦτον…», ἐὰν δὲν ἔβλεπε τὴν ὀπτασίαν [6], δὲν ἐτελείωνε τὴν ἱερὰν Λειτουργίαν. Κάποτε λοιπόν, ἐνῷ εἰς τὴν ὡρισμένην στιγμὴν ἐπανέλαβε τρὶς τοὺς λόγους τούτους, δὲν εἶδε τὴν ὀπτασίαν. Ἐνῷ δὲ παρεκάλει μετὰ δακρύων τὸν Θεὸν ἵνα φανερώσῃ εἰς αὐτὸν τὴν αἰτίαν, παρετήρησε τὸν Διάκονον, ὅστις ἦτο εἰς τὸ ἀριστερὸν μέρος καὶ ἐκράτει τὸ ριπίδιον καὶ εἶδεν, ὅτι εἶχε λέπραν εἰς τὸ μέτωπόν του. Ἐκ τούτου ἐγνώρισεν ὅτι αὐτὸς ἦτο ἡ αἰτία διὰ τὴν ὁποίαν δὲν εἶδε τὴν ὀπτασίαν. Λαβὼν τότε ἐκ τῶν χειρῶν τοῦ Διακόνου τὸ ριπίδιον, εἶπε μὲ ἱλαρότητα· «Ὕπαγε, τέκνον, εἰς τὴν οἰκίαν σου καὶ μὴ μεταλάβῃς σήμερον». Ἀκολούθως ἔδωκεν εἰς ἄλλον Διάκονον τὸ ριπίδιον. Ὡς δὲ ἀπήγγειλε πάλιν, μετὰ φόβου καὶ δακρύων, τοὺς ἰδίους ἐκείνους θείους λόγους, εἶδε τὴν ὀπτασίαν καὶ τότε ἐτελείωσε τὴν θείαν Λειτουργίαν.

Μετὰ τὴν ἀπόλυσιν τῆς θείας Λειτουργίας προσεκάλεσεν ὁ Ἅγιος τὸν Διάκονον καὶ ἠρώτα αὐτόν, διὰ νὰ μάθῃ τὴν αἰτίαν. Τότε ὁ Διάκονος ὡμολόγηοεν, ὅτι κατ’ ἐκείνην τὴν νύκτα ἐκοιμήθη μετὰ τῆς συζύγου του. Ὅθεν προσκαλέσας ὁ Ἅγιος ὅλον τὸ ἱερατεῖον, εἶπε μὲ ἱλαρότητα· «Τέκνα μου, ὅσοι ἠξιώθητε νὰ λάβετε τὸ χάρισμα τοῦ ἱερατείου, πρέπει νὰ φυλάττετε τὸν ἑαυτόν σας καθαρὸν ἀπὸ παντὸς μιάσματος σαρκὸς καὶ πνεύματος, διὰ νὰ μὴ τελῆτε ἀναξίως τὰ θεῖα Μυστήρια. Ἔκτοτε πλέον ὁ Ἅγιος δὲν ἐχειροτόνει τοὺς ἔχοντας συζύγους, ἀλλὰ Μοναχούς, ἄνδρας Ὁσίους καὶ χηρευομένους, δεδοκιμασμένους. Καὶ πράγματι, ὁ καθεὶς ἔβλεπε τὴν Ἐκκλησίαν ὡς νύμφην ὡραίαν καὶ ἐστολισμένην ὑπὸ ἱερατείου ἁγίου καὶ ἐναρέτου [7].  

            

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐλευθερόπολις· ἀρχαία πόλις τῆς δυτικῆς Παλαιστίνης κειμένη μεταξὺ Ἱεροσολύμων καὶ Γάζης, ἀπέχουσα περὶ τὰ 40 χλμ. ἀπὸ τῶν Ἱεροσολύμων. Ὑπῆρξεν ἕδρα Ἐπισκοπῆς.

[2] Οἱ λόγοι οὗτοι, παράφρασις ἐκ τῶν Παροιμιῶν κζʹ 24, ἦσαν πρόρρησις τοῦ θείου Παφνουτίου περὶ τῶν μελλόντων γενέσθαι ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου. Ἐξηγεῖται δὲ οὕτως· «Ὕπαγε εἰς τὴν Νιτρίαν καὶ συνάντησε τοὺς ἐκεῖ Πατέρας, ἐκ τῶν ὁποίων συνάθροισε θείας πράξεις καὶ πνευματικὰ νοήματα, διὰ νὰ ποιμαίνῃς εἰς τὴν Κύπρον τὰ πρόβατα τοῦ Χριστοῦ, τοὐτέστι τοὺς Χριστιανούς, μὲ ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα θέλεις συναθροίσει ἐν Νιτρίᾳ εἰς ἱματισμόν, δηλαδὴ νὰ σκεπασθῇ, νὰ στολισθῇς ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ, ὡς ἀληθινὸς Ποιμήν. Καὶ τίμα παῖδας, ἤτοι περιποιοῦ, θεράπευε, τοὺς ἀτάκτους εἰδωλολάτρας, ἵνα καταστῶσιν ἥμεροι, τακτικοί, ὡς φαίνεται εἰς τὰ προηγούμενα, ὅτι ἔκαμε μὲ τὰς θεραπείας του, ὥστε τινὲς ἐξ αὐτῶν νὰ ἐπιστρέψουν εἰς θεογνωσίαν».

[3] Σαλαμίς· πόλις τῆς Κύπρου, ἥτις καταστραφεῖσα ὑπὸ σεισμῶν καὶ ἀνῳκοδομηθεῖσα ὑπὸ τοῦ Κωνσταντίου υἱοῦ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου ὠνομάσθη ἐκ τούτου Κωνσταντία. Ἐτιμήθη μὲ θρόνον αὐτοκεφάλου Ἀρχιεπισκόπου, ὑφ’ ὃν ὑπέκειντο δεκατέσσαρες Ἐπίσκοποι. Τὴν ἀρχιεπισκοπικὴν ἕδραν διετήρησεν ἡ Σαλαμὶς μέχρι τῆς καταλήψεως τῆς νήσου ὑπὸ τῶν Λατίνων (1191-1571). Σήμερον ἕδρα τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Κύπρου εἶναι ἡ Λευκωσία.

[4] Ἐν ἄλλοις ἡ Ἐπισκοπὴ γράφεται Χύτρων (ἴδε Delehage, «Les Saints de Chypre», σελ. 243).

[5] Ὁ Πάππος οὗτος πιθανὸν νὰ εἶναι ὁ ἑορταζόμενος κατὰ τὴν γʹ (3ην) Ἰουνίου (βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Ἐν δὲ τῷ Σιναϊτικῷ Κώδικι 140, εἰς τὴν κδʹ (24ην) Ὀκτωβρίου, ἀναγράφεται ἡ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πάππου, Ἐπισκόπου Σκύθρου τῆς Κύπρου.

[6] Ἡ ὀπτασία αὕτη ἦτο ἴσως ἡ κίνησις τῆς ξυλίνης περιστερᾶς, ἥτις ἐκρέματο ἄνωθεν τῆς Ἁγίας Τραπέζης παρὰ τοῖς παλαιοῖς, ὡς φαίνεται εἰς τὰ πρακτικὰ τῆς Ζʹ Συνόδου καὶ εἰς τὸ Γεροντικὸν, ἢ ἐνέργειά τις καὶ ἐμφάνισις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τὸ ὁποῖον ἐφαίνετο εἰς τὸν Ἅγιον ἐν τῷ καιρῷ τοῦ ἁγιασμοῦ τῶν Τιμίων Δώρων. Ὁ δὲ θεῖος Ἀμφιλόχιος λέγει διὰ τὸν Μέγαν Βασίλειον, ὅτι, ὅταν ἐλειτούργει, ἔβλεπε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον καταβαῖνον ἐπὶ τὰ Δῶρα. Καὶ εἰς τὸ Λειμωνάριον, κεφ. ρνʹ (150), γράφεται ὅτι ὁ θεοσεβὴς ἐκεῖνος Ἐπίσκοπος ἐρωτηθείς, ὅταν ἐλειτούργει, διατὶ δὲν ἐξηκολούθει τὴν ἱερὰν Λειτουργίαν, ἀπεκρίθη· «Οὐκ εἶδον κατὰ τὸ σύνηθες τὴν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐπιφοίτησιν».

[7] Εἰς τὸ σημεῖον τοῦτο διακόπτεται ἡ ὑπὸ τοῦ Ἰωάννου ἐξιστόρησις τοῦ Βίου τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου, ἄρχεται δὲ ἡ ὑπὸ τοῦ Πολυβίου τοιαύτη.