Τῇ ΙΒ’ (12ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ Ἐπισκόπου Κύπρου.

Ὁ δὲ Ἅγιος εἶπε πρὸς αὐτόν· «Κάθησε, τέκνον, εἰς τὸν θρόνον σου καὶ μὴ λυπῆσαι διὰ τὴν θυγατέρα σου, διότι ἔχω τὸν φιλάνθρωπον Θεὸν βοηθόν, ὅστις διώκει τὸ πονηρὸν δαιμόνιον. Μόνον πίστευε εἰς Αὐτὸν καὶ θέλεις ἴδει τὴν κόρην σου ὑγιᾶ. Διότι ὁ παγκάκιστος δαίμων, ἐπειδὴ ἐξεδιώχθη ἀπὸ ἐκεῖ ὅπου εὑρίσκετο, ἦλθεν εἰς τὴν θυγατέρα σου. Ὅμως, ἐὰν πιστεύῃς εἰς τὸν Ἐσταυρωμένον Ἰησοῦν Χριστόν, Ἐκεῖνος θέλει τὸν διώξει καὶ ἀπὸ ἐδῶ. Φέρε λοιπὸν ἐδῶ τὴν κόρην σου καὶ θέλεις ἴδει τὴν χάριν τοῦ φιλανθρώπου Ἰησοῦ».

Ἐπρόσταξε τότε ὁ βασιλεὺς νὰ φέρουν τὴν θυγατέρα του, εὐθὺς δὲ ὡς ἦλθεν ἐκείνη, εἶπε πρὸς αὐτὴν ὁ Ἅγιος· «Σωφρονίσου, κόρη, καὶ προσκύνησον τὸν πατέρα σου, διότι ὁ λύκος δὲν θέλει σὲ κυριεύσει πλέον». Σφραγίσας τότε αὐτὴν τρεῖς φορὰς διὰ τοῦ σημείου τοῦ Τιμίου καὶ ζωοποιοῦ Σταυροῦ, εἶπε πρὸς τὸ δαιμόνιον· «Κακῶς ἦλθες εἰς τὴν θυγατέρα τοῦ βασιλέως. Φύγε ἐξ αὐτῆς καὶ πήγαινε εἰς τόπους ἀκατοικήτους». Εὐθὺς τότε ἐξῆλθε τὸ δαιμόνιον ἀπὸ τὴν κόρην καὶ ἔφυγεν. Ἰδὼν δὲ ὁ Ἅγιος, ὅτι ὁ βασιλεὺς ἔμεινεν ἐκστατικὸς πρὸ τοῦ θαύματος, εἶπε πρὸς αὐτόν· «Χαῖρε, ὦ βασιλεῦ, διότι ὁ λύκος ἔφυγεν ἀπὸ τὴν κόρην σου. Ὕπαγε καὶ σύ, θύγατερ, εἰς τὴν μητέρα σου καὶ χαῖρε μετ’ αὐτῆς. Μόνον πρόσεχε καλῶς, νὰ φυλάττῃς τὸ σῶμά σου καθαρὸν καὶ ἀμόλυντον ἀπὸ ἁμαρτίας καὶ πλέον δὲν θέλει σὲ πλησιάσει ὁ κακοῦργος διάβολος». Τότε ὁ βασιλεὺς καὶ ὅλοι οἱ παρευρισκόμενοι ἔπεσαν πρὸ τῶν ποδῶν τοῦ Ἁγίου καὶ προσεκύνησαν αὐτόν, παρακαλοῦντες νὰ παραμείνῃ μετ’ αὐτῶν πάντοτε καὶ νὰ τὸν ἔχουν εἰς πατέρα τοῦ βασιλέως.

Εἷς δὲ ἐκ τῶν μεγαλυτέρων μάγων τῆς Περσίας εἶπε πρὸς τὸν Ἅγιον· «Ὦ μάκαρ Ἐπιφάνιε, μάγε ἠγαπημένε, ἦλθες ἐδῶ διὰ νὰ κάμῃς πολλὰ κατορθώματα. Δίδαξον λοιπὸν τὴν τέχνην σου εἰς τοὺς μάγους μας καὶ αὐτοὶ θέλουν πλέον ὑπακούει εἰς σέ». Ἀλλ’ ὁ Ἅγιος, ἀκούσας ταῦτα, εἶπε πρὸς αὐτόν· «Ὦ μάγε, ἐχθρὲ τῆς ἀληθείας, μάθε νὰ μὴ λαλῇς ἀτάκτους λόγους καὶ νὰ μὴ νομίζῃς, ὅτι ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ εἶναι μάγος τῆς ἀδικίας. Ὅθεν, πρὸς σωφρονισμόν σου, λέγω εἰς σὲ νὰ μείνῃς ἄφωνος καὶ νὰ μὴ δύνασαι νὰ λαλήσῃς πλέον». Τότε, ὤ τοῦ θαύματος! Εὐθύς, μὲ τὸν λόγον τοῦ Ἁγίου, ὁ μάγος ἔμεινεν ἄλαλος καὶ ἀκίνητος. Ταῦτα ἰδόντες ὁ βασιλεὺς καὶ ὅλον τὸ ἐκεῖ παρευρισκόμενον πλῆθος, ἐτρόμαξαν καὶ ἔπεσαν ὅλοι κατὰ γῆς.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐλευθερόπολις· ἀρχαία πόλις τῆς δυτικῆς Παλαιστίνης κειμένη μεταξὺ Ἱεροσολύμων καὶ Γάζης, ἀπέχουσα περὶ τὰ 40 χλμ. ἀπὸ τῶν Ἱεροσολύμων. Ὑπῆρξεν ἕδρα Ἐπισκοπῆς.

[2] Οἱ λόγοι οὗτοι, παράφρασις ἐκ τῶν Παροιμιῶν κζʹ 24, ἦσαν πρόρρησις τοῦ θείου Παφνουτίου περὶ τῶν μελλόντων γενέσθαι ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου. Ἐξηγεῖται δὲ οὕτως· «Ὕπαγε εἰς τὴν Νιτρίαν καὶ συνάντησε τοὺς ἐκεῖ Πατέρας, ἐκ τῶν ὁποίων συνάθροισε θείας πράξεις καὶ πνευματικὰ νοήματα, διὰ νὰ ποιμαίνῃς εἰς τὴν Κύπρον τὰ πρόβατα τοῦ Χριστοῦ, τοὐτέστι τοὺς Χριστιανούς, μὲ ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα θέλεις συναθροίσει ἐν Νιτρίᾳ εἰς ἱματισμόν, δηλαδὴ νὰ σκεπασθῇ, νὰ στολισθῇς ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ, ὡς ἀληθινὸς Ποιμήν. Καὶ τίμα παῖδας, ἤτοι περιποιοῦ, θεράπευε, τοὺς ἀτάκτους εἰδωλολάτρας, ἵνα καταστῶσιν ἥμεροι, τακτικοί, ὡς φαίνεται εἰς τὰ προηγούμενα, ὅτι ἔκαμε μὲ τὰς θεραπείας του, ὥστε τινὲς ἐξ αὐτῶν νὰ ἐπιστρέψουν εἰς θεογνωσίαν».

[3] Σαλαμίς· πόλις τῆς Κύπρου, ἥτις καταστραφεῖσα ὑπὸ σεισμῶν καὶ ἀνῳκοδομηθεῖσα ὑπὸ τοῦ Κωνσταντίου υἱοῦ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου ὠνομάσθη ἐκ τούτου Κωνσταντία. Ἐτιμήθη μὲ θρόνον αὐτοκεφάλου Ἀρχιεπισκόπου, ὑφ’ ὃν ὑπέκειντο δεκατέσσαρες Ἐπίσκοποι. Τὴν ἀρχιεπισκοπικὴν ἕδραν διετήρησεν ἡ Σαλαμὶς μέχρι τῆς καταλήψεως τῆς νήσου ὑπὸ τῶν Λατίνων (1191-1571). Σήμερον ἕδρα τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Κύπρου εἶναι ἡ Λευκωσία.

[4] Ἐν ἄλλοις ἡ Ἐπισκοπὴ γράφεται Χύτρων (ἴδε Delehage, «Les Saints de Chypre», σελ. 243).

[5] Ὁ Πάππος οὗτος πιθανὸν νὰ εἶναι ὁ ἑορταζόμενος κατὰ τὴν γʹ (3ην) Ἰουνίου (βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Ἐν δὲ τῷ Σιναϊτικῷ Κώδικι 140, εἰς τὴν κδʹ (24ην) Ὀκτωβρίου, ἀναγράφεται ἡ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πάππου, Ἐπισκόπου Σκύθρου τῆς Κύπρου.

[6] Ἡ ὀπτασία αὕτη ἦτο ἴσως ἡ κίνησις τῆς ξυλίνης περιστερᾶς, ἥτις ἐκρέματο ἄνωθεν τῆς Ἁγίας Τραπέζης παρὰ τοῖς παλαιοῖς, ὡς φαίνεται εἰς τὰ πρακτικὰ τῆς Ζʹ Συνόδου καὶ εἰς τὸ Γεροντικὸν, ἢ ἐνέργειά τις καὶ ἐμφάνισις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τὸ ὁποῖον ἐφαίνετο εἰς τὸν Ἅγιον ἐν τῷ καιρῷ τοῦ ἁγιασμοῦ τῶν Τιμίων Δώρων. Ὁ δὲ θεῖος Ἀμφιλόχιος λέγει διὰ τὸν Μέγαν Βασίλειον, ὅτι, ὅταν ἐλειτούργει, ἔβλεπε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον καταβαῖνον ἐπὶ τὰ Δῶρα. Καὶ εἰς τὸ Λειμωνάριον, κεφ. ρνʹ (150), γράφεται ὅτι ὁ θεοσεβὴς ἐκεῖνος Ἐπίσκοπος ἐρωτηθείς, ὅταν ἐλειτούργει, διατὶ δὲν ἐξηκολούθει τὴν ἱερὰν Λειτουργίαν, ἀπεκρίθη· «Οὐκ εἶδον κατὰ τὸ σύνηθες τὴν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐπιφοίτησιν».

[7] Εἰς τὸ σημεῖον τοῦτο διακόπτεται ἡ ὑπὸ τοῦ Ἰωάννου ἐξιστόρησις τοῦ Βίου τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου, ἄρχεται δὲ ἡ ὑπὸ τοῦ Πολυβίου τοιαύτη.