Τῇ Θ’ (9ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν ΚΥΡΙΛΛΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Ἀλεξανδρείας.

Ὅθεν ἀκολούθως κατεδίκασαν τὸν Ἅγιον Κύριλλον ὡς αἱρετικόν, καὶ τὸν διέβαλον εἰς τὸν βασιλέα μὲ τὰς ἐπιστολάς των, καὶ τόσον ὑπερίσχυσαν αἱ διαβολαὶ καὶ κατηγορίαι των, ὥστε παρώξυναν καὶ τὸν βασιλέα εἰς ὀργὴν κατὰ τοῦ Ἁγίου· δι’ ὃ καὶ εἰς τὴν φυλακὴν ἐνεκλείσθη ὁ Ἅγιος, καὶ σίδηρα ἐφόρεσεν ὑπὲρ τῆς ἀληθείας ἀγωνιζόμενος εἰς τὴν Ἔφεσον, ὁμοῦ μὲ τὸν Ἐφέσου Μέμνονα. Ὕστερον δὲ ὁ βασιλεὺς ἐξετάσας λεπτομερῶς καὶ μαθὼν τόσον τὰς ψευδεῖς κατηγορίας τῶν αἱρετικῶν, ὅσον καὶ τὴν ἀθῳότητα τοῦ Ἁγίου, τοὺς μὲν αἱρετικοὺς ἐταπείνωσε καὶ ἐξώρισε, τὸν δὲ Ἅγιον Κύριλλον, ὁμοῦ μὲ τοὺς ὁμόφρονάς του, εἰς τοὺς θρόνους των ἐστερέωσε, καὶ τὴν ὑπομονὴν αὐτοῦ καὶ πρᾳότητα μὲ ἐγκώμια ἐμακάρισε.

Διὰ νὰ ἐννοήσῃ δὲ ὁ καθεὶς πόσον μισητὴ ὑπῆρξε διὰ τὴν Μητέρα τοῦ Θεοῦ ἡ βλάσφημος αἵρεσις τοῦ Νεστορίου, κατὰ τῆς ὁποίας τόσον ἠγωνίσθη ὁ θεῖος Κύριλλος, καλὸν εἶναι νὰ ἀναφέρωμεν ἐδῶ, ὡς ἐν παρεκβάσει, τὴν ἱστορίαν τὴν ὁποίαν διηγοῦνται οἱ πατέρες τοῦ Λειμωναρίου Σωφρόνιος καὶ Ἰωάννης, οἱ ὁποῖοι γράφουν οὕτως: Ἐπήγαμεν εἰς τὸν ἀββᾶν Κυριακὸν τὸν πρεσβύτερον τῆς Λαύρας τοῦ Καλαμῶνος, ἥτις κεῖται πλησίον τοῦ Ἰορδάνου, ὁ ὁποῖος μᾶς εἶπε ταῦτα. Ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν εἶδον καθ’ ὕπνους τὴν Κυρίαν Θεοτόκον μὲ λαμπρὸν καὶ φωτεινὸν πρόσωπον, ἐνδεδυμένην μὲ πορφυροῦν ἱμάτιον καὶ ἀκολουθουμένην ἀπὸ δύο ἱεροπρεπεῖς ἄνδρας, ἡ ὁποία ἐστέκετο ἔξω ἀπὸ τὸ κελλίον μου· ἐγὼ δὲ ἐγνώρισα ὅτι εἶναι ἡ Δέσποινα Θεοτόκος, καὶ ὅτι οἱ δύο ἄνδρες οἱ σὺν αὐτῇ ἦταν οἱ Ἅγιοι Ἰωάννης ὁ Βαπτιστὴς καὶ Ἰωάννης ὁ Θεολόγος. Ὅθεν ἐξῆλθον ἀπὸ τὸ κελλίον μου καὶ προσκυνήσας τὴν Κυρίαν Θεοτόκον, παρεκάλουν αὐτὴν νὰ εἰσέλθῃ διὰ νὰ εὐλογήσῃ τὸ κελλίον μου· ἡ δὲ Θεοτόκος δὲν ἔστεργε παντελῶς· ἐπειδὴ δὲ ἐγὼ πολλὴν ὥραν παρεκάλουν αὐτὴν λέγων, «μὴ ἀποστραφήτω, ὦ Δέσποινα, ὁ δοῦλός Σου ἐντροπιασμένος ἀπὸ Σοῦ καὶ ὠνειδισμένος» καὶ ἄλλα παρόμοια, ἐκείνη βλέπουσα πρὸς ἐμὲ ἀπεκρίθη μοι λέγουσα· «ἔχεις τὸν ἐχθρόν μου μέσα εἰς τὸ κελλίον σου καὶ πᾶς ζητεῖς νὰ εἰσέλθω εἰς αὐτό;» καὶ τοῦτο εἰποῦσα ἔγινεν ἄφαντος.

Ἐξυπνήσας ἐγὼ ἤρχισα νὰ κλαίω καὶ νὰ λυποῦμαι διὰ τὸν λόγον τοῦτον τῆς Θεοτόκου· καὶ ἐπειδὴ ἄλλος τις δὲν ἦτο μέσα εἰς τὸ κελλίον μου, εἰμὴ μόνος ἐγώ, ἐσυλλογιζόμην μήπως ἔσφαλα εἰς κανὲν πρᾶγμα μὲ τὸν λογισμόν μου εἰς τὴν Θεοτόκον, καὶ διὰ τοῦτο μὲ ἀπεστράφη· ἀλλὰ δὲν εὕρισκα τὸν ἑαυτόν μου νὰ ἔπταισεν εἰς Αὐτήν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ μέγας Λογοθέτης Ἐπιφάνιος διηγεῖται ὅτι ἐπειδὴ ὁ Κωνσταντινουπόλεως Σέργιος ἐξέβαλε τῆς Ἐκκλησίας τὸν βασιλέα Βασίλειον τὸν Βʹ διὰ τὰς βουλγαροκτονίας, ἐρραπίσθη παρὰ τοῦ βασιλέως. Ὅθεν ὁ Σέργιος τραχέως ὕβρισε καὶ ἐκακολόγησε τὸν βασιλέα· τυχὼν δὲ τότε ἐν Κωνσταντινουπόλει ὁ Ἀλεξανδρείας, ὀνόματι Θεόφιλος, προσεκλήθη ἵνα γένηται τῶν δύο κριτής. Ὁ δὲ ποιήσας δύο κηρίνους ἀνδριάντας, καὶ τούτους ἀντικρὺ ἀλλήλων θεὶς καὶ μηδὲν εἰπών, τοῦ μὲν ἑνὸς ἔκοψε τὴν γλῶσσαν, τοῦ δὲ ἄλλου τὴν δεξιάν· ὅθεν ὁ Ἀλεξανδρείας ἀπὸ τότε ὠνομάσθη κριτὴς τῆς Οἰκουμένης, ὡς δύο οἰκουμενικὰ πρόσωπα συμβιβάσας. (Παρὰ Δοσιθέῳ βιβλ. ζʹ, κεφ. ιθʹ, παρ. θʹ τῆς Δωδεκαβίβλου). Πλὴν σὺ ἔχε πιστότερον τὸ τοῦ Ζωναρᾶ.

[2] Αἱ Μίτραι αὗται τοῦ Ἀλεξανδρείας δὲν εἶναι δύο ὁλόκληροι, ἀλλὰ μία ἐσχηματισμένη ὅμως μὲ δύο κορυφάς. Ὁμοίως καὶ τὰ αὐτοῦ ἐπιτραχήλια δὲν εἶναι δύο ὁλόκληρα, ἀλλ’ ἕν, ἀπὸ τὴν μέσην ὅμως καὶ κάτω χωρισμένον καὶ φαινόμενον ὡς δύο.

[3] Τὰ λόγια ταῦτα, ὁμοίως καὶ τὰ κατωτέρω, εἶναι τοῦ Ἀνωνύμου συγγραφέως τοῦ βίου τοῦ Χρυσοστόμου, ὅστις συντομωτέραν ἀναφέρει τὴν ὀπτασίαν ταύτην.