Τῇ Θ’ (9ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν ΚΥΡΙΛΛΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Ἀλεξανδρείας.

Τὴν ταραχὴν ταύτην μαθόντες καὶ οἱ ἐν τῷ ὄρει τῆς Νητρίας κατοικοῦντες Μοναχοὶ καὶ πλησθέντες ζήλου συνήχθησαν ἕως πεντακόσιοι· καὶ δὴ κατελθόντες εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν πρὸς βοήθειαν καὶ ὑπεράσπισιν τοῦ Πατριάρχου εὑρίσκουσι κατὰ τύχην εἰς τὸν δρόμον τὸν ἔπαρχον καθήμενον εἰς ἅμαξαν καὶ ἀμέσως ἤρχισαν νὰ φωνάζουν, ὑβρίζοντες αὐτὸν καὶ ὀνομάζοντές τον Ἕλληνα καὶ εἰδωλολάτρην· (ἐπειδὴ Ἕλλην πρότερον ὤν, εἶχε λάβει πρὸ ὀλίγου τὸ Βάπτισμα εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν). Ἕνας δὲ ἀπὸ τοὺς Μοναχούς, ὁ πλέον θυμώδης, ἔρριψε λίθον κατὰ τοῦ ἐπάρχου καὶ ἔπληξε τοῦτον εἰς τὴν κεφαλήν. Συναχθὲν δὲ πλῆθος λαοῦ, ἐχώρισε τοὺς Μοναχοὺς ἀπὸ τὸν ἔπαρχον· ἀλλ’ οἱ ὑπηρέται τοῦ ἐπάρχου συνέλαβον ἕνα Μοναχὸν ὀνόματι Ἀμμώνιον καὶ τὸν ἔφεραν εἰς τὸν ἔπαρχον, ὁ ὁποῖος ὑποπτευόμενος, ὅτι ὁ Ἅγιος ἐκίνησε τοὺς Μοναχοὺς κατ’ αὐτοῦ, ἤναψεν ἀπὸ τὸν θυμὸν καὶ τόσον σκληρὰ ἐβασάνισε τὸν Ἀμμώνιον, ἐν μέσῳ τῆς πόλεως, ἕως ὅτου τὸν ἐθανάτωσεν. Ὅπερ μαθὼν ὁ Ἅγιος ἐλυπήθη, καὶ ἀποστείλας ἔλαβε τὸ σῶμα τοῦ Μοναχοῦ καὶ τὸ ἐνεταφίασε μὲ τὴν πρέπουσαν τιμήν.

Τὰ συμβεβηκότα ταῦτα ἔδωκαν θάρρος εἰς τοὺς Ἑβραίους, τοὺς ὁποίους εἶχεν ἐκδιώξει ἀπὸ τὴν Ἀλεξάνδρειαν ὁ Ἅγιος, ὡς εἴπομεν· καὶ πρῶτον μὲν αὐτοὶ ἐσύστησαν ἐκεῖ ὅπου εὑρίσκοντο νέαν Συναγωγήν. Ἔπειτα, οἱ χριστοκτόνοι καὶ θεοκτόνοι, ἀπετόλμησαν νὰ κάμουν καὶ τοῦτο τὸ ἀνομιώτατον ἔργον, πρὸς ὕβριν καὶ καταισχύνην τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν Χριστιανῶν. Ἀφοῦ δηλαδὴ κατεσκεύασαν ἕνα ὑψηλὸν σταυρόν, συνέλαβον τὸ παιδίον χριστιανοῦ τινος, καὶ γυμνώσαντες αὐτὸ τὸ ἐσταύρωσαν εἰς τὸν Σταυρόν, προσδέσαντες μὲ λεπτὰ σχοινία. Εἶτα ἀφ’ οὗ τὸ κατεγέλασαν ἐπὶ πολύ, τὸ ἐνέπτυσαν εἰς τὸ πρόσωπον καὶ τὸ περιέπαιζον, ὅπως ἔκαμαν οἱ πατέρες των εἰς τὸν Κύριον. Τέλος πάντων τόσον πολὺ τὸ ἔδειραν, ὥστε τὸ ἐθανάτωσαν· καὶ οὕτως τὸ εὐλογημένον ἐκεῖνο παιδίον ἔγινε κοινωνὸς καὶ μιμητὴς τῶν παθῶν τοῦ Κυρίου. Ταῦτα πάντα μαθὼν τὰ ἀνέφερεν ὁ θεῖος Κύριλλος εἰς τὸν βασιλέα, ὁ ὁποῖος, ἂν καὶ ἐβράδυνε νὰ ἐνεργήσῃ, ἔκρινεν ὅμως ἐν δικαιοσύνῃ· καὶ τοὺς μὲν ἀρχηγοὺς τῶν Ἑβραίων ἐπρόσταξε καὶ ἐτιμώρησαν αὐστηρῶς, τὸν δὲ ἔπαρχον Ὀρέστην κατεβίβασεν ἀπὸ τὸ ἀξίωμά του. Ὅθεν ἀφοῦ ἡσύχασεν ἀπὸ τὰς ἀνωτέρω ταραχὰς καὶ τὰ σκάνδαλα ταῦτα ὁ Ἅγιος, ἐποίμαινε τὸ λογικόν του ποίμνιον ἐπιμελῶς καὶ θεαρέστως, ὡς ποιμὴν ἀληθινός, ἡ δὲ Ἐκκλησία ἐπί τι διάστημα ἀπελάμβανεν εἰρήνην καὶ ἡσυχίαν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ μέγας Λογοθέτης Ἐπιφάνιος διηγεῖται ὅτι ἐπειδὴ ὁ Κωνσταντινουπόλεως Σέργιος ἐξέβαλε τῆς Ἐκκλησίας τὸν βασιλέα Βασίλειον τὸν Βʹ διὰ τὰς βουλγαροκτονίας, ἐρραπίσθη παρὰ τοῦ βασιλέως. Ὅθεν ὁ Σέργιος τραχέως ὕβρισε καὶ ἐκακολόγησε τὸν βασιλέα· τυχὼν δὲ τότε ἐν Κωνσταντινουπόλει ὁ Ἀλεξανδρείας, ὀνόματι Θεόφιλος, προσεκλήθη ἵνα γένηται τῶν δύο κριτής. Ὁ δὲ ποιήσας δύο κηρίνους ἀνδριάντας, καὶ τούτους ἀντικρὺ ἀλλήλων θεὶς καὶ μηδὲν εἰπών, τοῦ μὲν ἑνὸς ἔκοψε τὴν γλῶσσαν, τοῦ δὲ ἄλλου τὴν δεξιάν· ὅθεν ὁ Ἀλεξανδρείας ἀπὸ τότε ὠνομάσθη κριτὴς τῆς Οἰκουμένης, ὡς δύο οἰκουμενικὰ πρόσωπα συμβιβάσας. (Παρὰ Δοσιθέῳ βιβλ. ζʹ, κεφ. ιθʹ, παρ. θʹ τῆς Δωδεκαβίβλου). Πλὴν σὺ ἔχε πιστότερον τὸ τοῦ Ζωναρᾶ.

[2] Αἱ Μίτραι αὗται τοῦ Ἀλεξανδρείας δὲν εἶναι δύο ὁλόκληροι, ἀλλὰ μία ἐσχηματισμένη ὅμως μὲ δύο κορυφάς. Ὁμοίως καὶ τὰ αὐτοῦ ἐπιτραχήλια δὲν εἶναι δύο ὁλόκληρα, ἀλλ’ ἕν, ἀπὸ τὴν μέσην ὅμως καὶ κάτω χωρισμένον καὶ φαινόμενον ὡς δύο.

[3] Τὰ λόγια ταῦτα, ὁμοίως καὶ τὰ κατωτέρω, εἶναι τοῦ Ἀνωνύμου συγγραφέως τοῦ βίου τοῦ Χρυσοστόμου, ὅστις συντομωτέραν ἀναφέρει τὴν ὀπτασίαν ταύτην.