Τῇ Θ’ (9ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν ΚΥΡΙΛΛΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Ἀλεξανδρείας.

Οὐ μόνον δὲ εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν ἐγίνοντο αὐταὶ αἱ διαιρέσεις, ἀλλὰ καὶ εἰς ὅλην σχεδὸν τὴν Οἰκουμένην, καὶ εἰς κάθε τάγμα τῶν Ὀρθοδόξων· ἐπειδὴ ὁ ἀνθρωπολάτρης Νεστόριος ὁμοῦ μὲ τοὺς ἀκολούθους του ἔγραψεν εἰς βιβλία τὴν αἵρεσίν του καὶ διέσπειρε πανταχοῦ, ἕως καὶ εἰς αὐτὰς τὰς ἐρήμους, ὅπου κατῴκουν Μοναχοί· καὶ τόσους πολλοὺς παρέσυρεν ὁ τρισκατάρατος εἰς τὴν πλάνην ταύτην, κληρικούς, Μοναχοὺς καὶ λαϊκούς, ὥστε καθὼς πρότερον ὁ Ἄρειος συνετάραξε τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ καὶ διέσπασε τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως, οὕτω καὶ ὁ Νεστόριος διεχώρισε τὸ πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας εἰς πολλὰ μέρη.

Ταῦτα πάντα μαθὼν εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν ὁ Ἅγιος Κύριλλος ὑπερβολικὰ ἐλυπήθη. Καὶ καθ’ ὃ μὲν δοῦλος πιστὸς τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Θεοτόκου ἀπεδύθη εἰς τὸν ἀγῶνα διὰ τὴν προάσπισιν τῆς ἀληθοῦς πίστεως, καθὸ δὲ ποιμὴν ἀληθινός, ἡτοιμάσθη διὰ νὰ ἀποδιώξῃ τὸν νοητὸν λύκον ἀπὸ τὴν μάνδραν τῶν λογικῶν προβάτων. Καὶ πρῶτον μὲν ἔγραψε γράμματα πρὸς τὸν Νεστόριον συμβουλευτικά, μὲ τὰ ὁποῖα ἐν ἀγάπῃ ἀδελφικῇ συνεβούλευεν αὐτὸν νὰ ἐγκαταλείψῃ τὰ τοιαῦτα αἱρετικὰ φρονήματα, καὶ μὲ τὴν μεταβολήν του εἰς τὴν εὐσέβειαν νὰ διορθώσῃ ἐκείνους ὅπου παρέσυρεν εἰς τὴν δυσσέβειαν. Ὁ δὲ δυσσεβὴς Νεστόριος, λαμβάνων τὰ γράμματα τοῦ Ἁγίου, ὄχι μόνον δὲν διωρθώθη, ἀλλὰ καὶ χειρότερος ἔγινε, καὶ ἐσπούδαζε νὰ ἐξαπλώσῃ πλατύτερα τὴν αἵρεσίν του· καὶ τοὺς μὲν ἐναντιουμένους εἰς τὴν πλάνην του Κληρικοὺς καὶ Μοναχοὺς ἐβασάνιζε διαφοροτρόπως, κατὰ δὲ τοῦ θείου Κυρίλλου ἐθυμώνετο μὲ μεγάλην ὑπερηφάνειαν, ὠνόμαζεν αὐτὸν αἱρετικὸν καὶ πολλὰς ψευδεῖς καὶ ἀδίκους συκοφαντίας ἔλεγε κατ’ αὐτοῦ καὶ τὰς διέσπειρεν εἰς τὸν λαόν.

Ὅθεν ὁ Ἅγιος Κύριλλος, βλέπων ἀδιόρθωτον τὸν Νεστόριον, ἔγραψε πρὸς αὐτὸν αὐστηρῶς, στηλιτεύων τὴν αἵρεσίν του· ἔγραψε δὲ καὶ εἰς τὸν κλῆρον τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ εἰς τὸ παλάτιον τοῦ βασιλέως, ἔπειτα ἔγραψεν εἰς τὸν Πάπαν Κελεστῖνον, καὶ εἰς τοὺς ἄλλους Πατριάρχας· ὁμοίως ἔγραψε καὶ εἰς διαφόρους πόλεις καὶ χώρας πρὸς τοὺς Ἐπισκόπους καὶ ἡγεμόνας καὶ ἄρχοντας, ἀλλὰ καὶ εἰς πολλοὺς ἐρημίτας καὶ Μοναχοὺς δὲν ἠμέλησε νὰ γράψῃ ὁ τρισμακάριστος, ἀποδεικνύων ἀπὸ τὰς θείας Γραφὰς πόσον ὀλεθρία καὶ ψυχοβλαβὴς εἶναι ἡ πλάνη τοῦ Νεστορίου, καὶ παρεκίνει ὅλους νὰ φυλάττωνται ἀπὸ τὴν αἵρεσιν ταύτην, ὡς ἀπὸ δηλητηρίου θανατηφόρου.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ μέγας Λογοθέτης Ἐπιφάνιος διηγεῖται ὅτι ἐπειδὴ ὁ Κωνσταντινουπόλεως Σέργιος ἐξέβαλε τῆς Ἐκκλησίας τὸν βασιλέα Βασίλειον τὸν Βʹ διὰ τὰς βουλγαροκτονίας, ἐρραπίσθη παρὰ τοῦ βασιλέως. Ὅθεν ὁ Σέργιος τραχέως ὕβρισε καὶ ἐκακολόγησε τὸν βασιλέα· τυχὼν δὲ τότε ἐν Κωνσταντινουπόλει ὁ Ἀλεξανδρείας, ὀνόματι Θεόφιλος, προσεκλήθη ἵνα γένηται τῶν δύο κριτής. Ὁ δὲ ποιήσας δύο κηρίνους ἀνδριάντας, καὶ τούτους ἀντικρὺ ἀλλήλων θεὶς καὶ μηδὲν εἰπών, τοῦ μὲν ἑνὸς ἔκοψε τὴν γλῶσσαν, τοῦ δὲ ἄλλου τὴν δεξιάν· ὅθεν ὁ Ἀλεξανδρείας ἀπὸ τότε ὠνομάσθη κριτὴς τῆς Οἰκουμένης, ὡς δύο οἰκουμενικὰ πρόσωπα συμβιβάσας. (Παρὰ Δοσιθέῳ βιβλ. ζʹ, κεφ. ιθʹ, παρ. θʹ τῆς Δωδεκαβίβλου). Πλὴν σὺ ἔχε πιστότερον τὸ τοῦ Ζωναρᾶ.

[2] Αἱ Μίτραι αὗται τοῦ Ἀλεξανδρείας δὲν εἶναι δύο ὁλόκληροι, ἀλλὰ μία ἐσχηματισμένη ὅμως μὲ δύο κορυφάς. Ὁμοίως καὶ τὰ αὐτοῦ ἐπιτραχήλια δὲν εἶναι δύο ὁλόκληρα, ἀλλ’ ἕν, ἀπὸ τὴν μέσην ὅμως καὶ κάτω χωρισμένον καὶ φαινόμενον ὡς δύο.

[3] Τὰ λόγια ταῦτα, ὁμοίως καὶ τὰ κατωτέρω, εἶναι τοῦ Ἀνωνύμου συγγραφέως τοῦ βίου τοῦ Χρυσοστόμου, ὅστις συντομωτέραν ἀναφέρει τὴν ὀπτασίαν ταύτην.