Τῇ Θ’ (9ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν ΚΥΡΙΛΛΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Ἀλεξανδρείας.

Ἔγραψεν εἰς τὸν θεῖον Κύριλλον ὁ μετὰ τὸν Ἀρσάκιον γενόμενος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ἀττικός, ὁμολογῶν ὅτι καὶ αὐτὸς ὑπῆρξεν ἕνας ἀπὸ τοὺς ἐχθροὺς τοῦ Χρυσοστόμου· ἀλλ’ ὕστερον, στοχαζόμενος τὸ ἀνέγκλητον καὶ ἀθῷον τοῦ ἁγίου ἐκείνου ἀνδρός, μετενόησε διὰ τὸ πρότερον σφάλμα του καὶ συνηρίθμησε τὸ ὄνομα τοῦ Χρυσοστόμου ὁμοῦ μὲ τοὺς Ἁγίους, καὶ τὸ ἐμνημόνευεν· συνεβούλευε δὲ καὶ τὸν Ἅγιον Κύριλλον ἀδελφικῶς καὶ τὸν παρεκάλει νὰ κάμῃ καὶ αὐτὸς τὸ ἴδιον, νὰ γράψῃ τὸ ὄνομα τοῦ Χρυσοστόμου εἰς τὰ δίπτυχα καὶ νὰ τὸν μνημονεύῃ· ἀλλ’ ὁ θεῖος Κύριλλος δὲν εἰσήκουε τὴν παραίνεσιν ταύτην, μὴ θέλων τάχα νὰ κατηγορήσῃ τὴν κατὰ τοῦ Χρυσοστόμου ἐπὶ Θεοφίλου γενομένην Σύνοδον.

Ἔγραψε μετὰ ταῦτα εἰς τὸν αὐτὸν θεῖον Κύριλλον καὶ ὁ Ἅγιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης, συγγενὴς αὐτοῦ ὢν καὶ πρεσβύτερος τὴν ἡλικίαν, καὶ παρρησίᾳ μετὰ πολλοῦ θάρρους συνεβούλευεν αὐτόν, ὅτι ἀδίκως καὶ παραλόγως ὀργίζεται κατὰ τοῦ ἀπταίστου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, καὶ ὅτι δὲν πρέπει νὰ καταδικάζῃ τις ἄνθρωπον, ἐὰν πρῶτον δὲν ἐξετάσῃ ἐν πάσῃ λεπτομερείᾳ τὴν κατ’ αὐτοῦ αἰτίαν καὶ τὸ σφάλμα τοῦ ἀνθρώπου ἐκείνου· διότι ὁ Θεός, ἂν καὶ γνωρίζει τὰ πάντα πρὸ τοῦ νὰ γίνουν καὶ προβλέπει νὰ μέλλοντα ὡς ἐνεστῶτα, ὅμως λέγει ἡ Ἁγία Γραφή, ὅτι κατέβη ἀπὸ τὸν οὐρανὸν μόνος Του εἰς τὰς πόλεις τῶν Σοδόμων, ἵνα ἴδῃ, ἂν ἀληθῶς ἥμαρτον οἱ Σοδομῖται ἢ ὄχι, διὰ νὰ ἠξεύρῃ· «κραυγὴ Σοδόμων καὶ Γομόρρας πεπλήθυνται πρός με, καὶ αἱ ἁμαρτίαι αὐτῶν μεγάλαι σφόδρα· καταβὰς οὖν ὄψομαι, εἰ κατὰ τὴν κραυγὴν αὐτῶν τὴν ἐρχομένην πρός με συντελοῦνται· εἰ δὲ μή, ἵνα γνῶ». Τοῦτο δὲ ἐποίησεν ὁ Παντέφορος Κύριος διὰ νὰ μᾶς δώσῃ παράδειγμα, νὰ μὴ πιστεύωμεν ἀμέσως καὶ ἀβασανίστως εἰς τὰς διαβολὰς τῶν κατηγόρων, ἀλλὰ μόνοι μας νὰ ἐξετάζωμεν πρότερον, ἕως οὗ νὰ βεβαιωθῶμεν ἐὰν ὄντως ἔχῃ ἡ ἀλήθεια, καθὼς ἀκούομεν. «Λοιπὸν καὶ σὺ (ἔλεγε πρὸς τὸν θεῖον Κύριλλον) πρέπει πρῶτον νὰ στοχάζεσαι, καὶ ἔπειτα νὰ ὀργίζεσαι, ἐὰν εὕρῃς εὔλογον αἰτίαν τῆς ὀργῆς διότι πολλοὶ ἀπὸ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἦσαν μετὰ σοῦ εἰς τὴν ἐν Ἐφέσῳ Σύνοδον, φανερὰ σὲ κατηγοροῦν, ὅτι ἀδίκως θυμώνεσαι κατὰ τοῦ ἀθῴου Ἰωάννου, καὶ ὅτι μὲ τὸ νὰ εἶσαι συγγενὴς τοῦ Θεοφίλου μιμεῖσαι κατὰ πάντα τὴν κατάστασιν ἐκείνου. Ἐπειδὴ καθὼς ἐκεῖνος ἐδημοσίευσε τὴν μωρίαν του φανερά, διώκων ἀπὸ τὸν θρόνον του τὸν ἄπταιστον καὶ ἅγιον καὶ ἠγαπημένον τοῦ Θεοῦ Ἰωάννην, οὕτω καὶ σὺ κάμνεις κατηγορῶν καὶ διαβάλλων τὴν δόξαν τοῦ διωγμένου, μολονότι οὗτος ἔχει πλέον ἀπέλθει ἐκ τοῦ προσκαίρου τούτου βίου».


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ μέγας Λογοθέτης Ἐπιφάνιος διηγεῖται ὅτι ἐπειδὴ ὁ Κωνσταντινουπόλεως Σέργιος ἐξέβαλε τῆς Ἐκκλησίας τὸν βασιλέα Βασίλειον τὸν Βʹ διὰ τὰς βουλγαροκτονίας, ἐρραπίσθη παρὰ τοῦ βασιλέως. Ὅθεν ὁ Σέργιος τραχέως ὕβρισε καὶ ἐκακολόγησε τὸν βασιλέα· τυχὼν δὲ τότε ἐν Κωνσταντινουπόλει ὁ Ἀλεξανδρείας, ὀνόματι Θεόφιλος, προσεκλήθη ἵνα γένηται τῶν δύο κριτής. Ὁ δὲ ποιήσας δύο κηρίνους ἀνδριάντας, καὶ τούτους ἀντικρὺ ἀλλήλων θεὶς καὶ μηδὲν εἰπών, τοῦ μὲν ἑνὸς ἔκοψε τὴν γλῶσσαν, τοῦ δὲ ἄλλου τὴν δεξιάν· ὅθεν ὁ Ἀλεξανδρείας ἀπὸ τότε ὠνομάσθη κριτὴς τῆς Οἰκουμένης, ὡς δύο οἰκουμενικὰ πρόσωπα συμβιβάσας. (Παρὰ Δοσιθέῳ βιβλ. ζʹ, κεφ. ιθʹ, παρ. θʹ τῆς Δωδεκαβίβλου). Πλὴν σὺ ἔχε πιστότερον τὸ τοῦ Ζωναρᾶ.

[2] Αἱ Μίτραι αὗται τοῦ Ἀλεξανδρείας δὲν εἶναι δύο ὁλόκληροι, ἀλλὰ μία ἐσχηματισμένη ὅμως μὲ δύο κορυφάς. Ὁμοίως καὶ τὰ αὐτοῦ ἐπιτραχήλια δὲν εἶναι δύο ὁλόκληρα, ἀλλ’ ἕν, ἀπὸ τὴν μέσην ὅμως καὶ κάτω χωρισμένον καὶ φαινόμενον ὡς δύο.

[3] Τὰ λόγια ταῦτα, ὁμοίως καὶ τὰ κατωτέρω, εἶναι τοῦ Ἀνωνύμου συγγραφέως τοῦ βίου τοῦ Χρυσοστόμου, ὅστις συντομωτέραν ἀναφέρει τὴν ὀπτασίαν ταύτην.