Τῇ Θ’ (9ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν ΚΥΡΙΛΛΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Ἀλεξανδρείας.

Ἐξυπνήσας λοιπὸν ὁ Ἅγιος Κύριλλος, καὶ συλλογιζόμενος μὲ ἀκρίβειαν τὴν ὀπτασίαν ταύτην, μετενόει πολύ, καὶ μόνος τον ἑαυτόν του κατηγόρει, πῶς εἶχε πάθος τόσον καιρὸν μάταιον καὶ ἀσυλλόγιστον ἐναντίον ἁγίου ἀνδρὸς τόσον εὐαρέστου τῷ Θεῷ. Καὶ εὐθὺς συναθροίσας ὅλους τοὺς Ἐπισκόπους τῆς Αἰγύπτου ἔκαμεν ἑορτὴν καὶ πανήγυριν μεγάλην τοῦ Χρυσοστόμου, ἔγραψε τὸ ὄνομά του εἰς τὰ δίπτυχα καὶ τὸ ἐμνημόνευε μετὰ τῶν ἄλλων ἁγίων, ἐμακάριζεν αὐτὸν κατ’ ἔτος μὲ ἐγκωμιαστικοὺς λόγους, ἔγραψε τὸν βίον του εἰς σχέδια, ἀπὸ τὰ ὁποῖα μετὰ ταῦτα συνέγραψε τὸν βίον τοῦ Χρυσοστόμου, τὸν εὑρισκόμενον εἰς τὰ Χρυσοστομικά, Γεώργιος ὁ Ἀλεξανδρείας. Καὶ οὕτω ἀπηλλάγη ἀπὸ τὸν μῶμον αὐτὸν ἡ ἁγιότης τοῦ θείου Κυρίλλου. Ἀπὸ τότε λοιπὸν καὶ ὕστερα ἐπέρασε, τὸν ὑπόλοιπον χρόνον τῆς ζωῆς του ὁ μακάριος Κύριλλος μὲ πολιτείαν θαυμασίαν, ποιμαίνων τὸ λογικὸν αὐτοῦ ποίμνιον εἰς νομὰς ζωηφόρους, πάντας ὁδηγῶν εἰς τὴν ὁδὸν τὴν σωτηρίας, καὶ μὲ μεγάλην σοφίαν καὶ ποιμαντικὴν ἐπιστήμην ἐλευθερώνων ἀπὸ τὴν πλάνην τοῦ διαβόλου τοὺς πεπλανημένους. Ταύτης δὲ τῆς σοφίας καὶ ἐπιστήμης του ἀπόδειξις ἀρκετὴ εἶναι τὸ ἀκόλουθον διήγημα, τὸ ὁποῖον θέλομεν προσθέσει ἐδῶ, διὰ περισσοτέραν εὐφροσύνην τῶν εὐσεβῶν ἀκροατῶν, καὶ οὕτω νὰ δώσωμεν τέλος τοῦ λόγου.

Διηγεῖται ὁ ἀββᾶς Δανιὴλ εἰς τὸ Πατερικό, ὅτι εἰς τὰ κατώτερα μέρη τῆς Αἰγύπτου ἔζη γέρων τις ὅσιος, ἅγιος μὲν κατὰ τὴν πολιτείαν, κατὰ δὲ τὸν νοῦν ἁπλοῦς καὶ ἀπαίδευτος· ὅθεν διὰ τὴν ἁπλότητά του ἐφρόνει καὶ ἔλεγεν, ὅτι ὁ Μελχισεδὲκ εἶναι υἱὸς τοῦ Θεοῦ· τοῦτο ἀνήγγειλάν τινες εἰς τὸν Ἅγιον Κύριλλον, ὁ ὁποῖος προσκαλεσάμενος τὸν Γέροντα ἐκεῖνον, καὶ μαθὼν ὅτι ποιεῖ σημεῖα καὶ θαύματα καὶ ὅ,τι ζητήσῃ ἀπὸ τὸν Θεὸν τοῦ τὸ φανερώνει ὁ Θεός, μετεχειρίσθη τοιαύτην σοφίαν καὶ λέγει πρὸς τὸν Γέροντα μὲ πρᾳότητα. «Ἀββᾶ, ἕνας λογισμὸς μοῦ λέγει ὅτι ὁ Μελχισεδὲκ εἶναι υἱὸς τοῦ Θεοῦ, καὶ ἄλλος πάλιν λογισμὸς μοῦ λέγει, ὅτι δὲν εἶναι υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ ἄνθρωπος καὶ ἀρχιερεὺς τοῦ Θεοῦ, καὶ ἔχω περὶ τούτου ἀμφιβολίαν. Ὅθεν περὶ τούτου σὲ ἔκραξα καὶ σὲ παρακαλῶ νὰ παρακαλέσῃς τὸν Θεόν, νὰ σοῦ ἀποκαλύψῃ τὸ ἀληθές, διὰ νὰ τὸ φανερώσῃς καὶ εἰς ἐμέ». Ὁ δὲ γέρων τοῦτο ἀκούσας, ἐλπίζων εἰς τὴν πολιτείαν του, ἀπεκρίθη μὲ θάρρος καὶ παρρησίαν: ἄφες με, Δέσποτα, νὰ παρακαλέσω τὸν Θεὸν τρεῖς ἡμέρας περὶ τούτου· καὶ ὅ,τι μοὶ ἀποκαλύψῃ ὁ Θεὸς θέλω τὸ φανερώσει καὶ εἰς τὴν μεγάλην ἁγιωσύνην σου.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ μέγας Λογοθέτης Ἐπιφάνιος διηγεῖται ὅτι ἐπειδὴ ὁ Κωνσταντινουπόλεως Σέργιος ἐξέβαλε τῆς Ἐκκλησίας τὸν βασιλέα Βασίλειον τὸν Βʹ διὰ τὰς βουλγαροκτονίας, ἐρραπίσθη παρὰ τοῦ βασιλέως. Ὅθεν ὁ Σέργιος τραχέως ὕβρισε καὶ ἐκακολόγησε τὸν βασιλέα· τυχὼν δὲ τότε ἐν Κωνσταντινουπόλει ὁ Ἀλεξανδρείας, ὀνόματι Θεόφιλος, προσεκλήθη ἵνα γένηται τῶν δύο κριτής. Ὁ δὲ ποιήσας δύο κηρίνους ἀνδριάντας, καὶ τούτους ἀντικρὺ ἀλλήλων θεὶς καὶ μηδὲν εἰπών, τοῦ μὲν ἑνὸς ἔκοψε τὴν γλῶσσαν, τοῦ δὲ ἄλλου τὴν δεξιάν· ὅθεν ὁ Ἀλεξανδρείας ἀπὸ τότε ὠνομάσθη κριτὴς τῆς Οἰκουμένης, ὡς δύο οἰκουμενικὰ πρόσωπα συμβιβάσας. (Παρὰ Δοσιθέῳ βιβλ. ζʹ, κεφ. ιθʹ, παρ. θʹ τῆς Δωδεκαβίβλου). Πλὴν σὺ ἔχε πιστότερον τὸ τοῦ Ζωναρᾶ.

[2] Αἱ Μίτραι αὗται τοῦ Ἀλεξανδρείας δὲν εἶναι δύο ὁλόκληροι, ἀλλὰ μία ἐσχηματισμένη ὅμως μὲ δύο κορυφάς. Ὁμοίως καὶ τὰ αὐτοῦ ἐπιτραχήλια δὲν εἶναι δύο ὁλόκληρα, ἀλλ’ ἕν, ἀπὸ τὴν μέσην ὅμως καὶ κάτω χωρισμένον καὶ φαινόμενον ὡς δύο.

[3] Τὰ λόγια ταῦτα, ὁμοίως καὶ τὰ κατωτέρω, εἶναι τοῦ Ἀνωνύμου συγγραφέως τοῦ βίου τοῦ Χρυσοστόμου, ὅστις συντομωτέραν ἀναφέρει τὴν ὀπτασίαν ταύτην.