Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν Ὁσίων καὶ Θεοφόρων Πατέρων ἡμῶν ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ τοῦ ρήτορος καὶ ΜΗΤΡΟΦΑΝΟΥΣ, τῶν ἐν τῷ Ἁγιωνύμῳ Ὄρει τοῦ Ἄθῳ ἀσκητικῶς διαλαψάντων καὶ ἡ ἐν τῇ μικρᾷ Σκήτῃ τῆς Ἁγίας Ἄννης κειμένων.

Τότε φαίνεται ὅτι ἐζητήθη παρὰ τῶν πλησιοχώρων τοῦ Ὄρους κατοίκων πνευματικὸς πατήρ, πρὸς ἐξομολόγησιν καὶ διόρθωσιν τῶν εὐσεβῶν Χριστιανῶν καὶ ὡς τοιοῦτος εὑρέθη κατάλληλος παρὰ τῶν Πατέρων, διὰ τὸ περιὸν τῆς ἀρετῆς αὐτοῦ, ὁ ἱερὸς Μητροφάνης. Οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη, λέγει ὁ Κύριος, οὐδὲ καίουσι λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν μόδιον· ἀλλ’ ἐπὶ τὴν λυχνίαν, καὶ λάμπει πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ» [17].

Ὑπακούσας λοιπὸν ὁ θεῖος Μητροφάνης εἰς τὴν ἀπόφασιν τῶν Πατέρων, ὡς πλήρης τῆς πρὸς τὸν Θεον καὶ τὸν πλησίον ἀγάπης, ἐξῆλθε τοῦ Ἁγιωνύμου Ὄρους καὶ περιήρχετο τὰ πέριξ χωρία καὶ κώμας ἐξομολογῶν καὶ διορθώνων τὰς τῶν ψυχῶν διαθέσεις καὶ μεταπλάττων διὰ τοῦ λόγου τῆς χάριτος τὰ ἤθη καὶ τὰς καταστάσεις ἑνὸς ἑκάστου ἐπὶ τὸ κρεῖττον, ὡς καλὸς οἰκονόμος τῆς δεδομένης αὐτῷ ὑπὸ τοῦ Πνεύματος χάριτος. Φθάσας δὲ εἰς τὸ χωρίον Ἴσβαρον [18], συνήντησε τὸν εὐλαβῆ ἐκεῖνον Δημήτριον, τὸν ἰδόντα κατ’ ἐκείνας τὰς ἡμέρας φοβερὰν ὀπτασίαν, τὸν ὁποῖον ἐξομολογήσας καὶ ἐξετάσας δὶς καὶ τρὶς ἐπισταμένως, ὡς αὐτὸς οὖτος ὁ θεῖος Μητροφάνης λέγει [19] καὶ βεβαιωθεὶς περὶ τῆς ἀληθείας καὶ ἀκριβείας τῆς ὀπτασίας, συνέγραψεν αὐτήν, μετὰ τὴν ἐπιστροφήν του ἐν Ἁγίῳ Ὄρει, κατ’ ἐντολὴν τοῦ ἁγίου αὐτοῦ Γέροντος Ὁσίου Διονυσίου. Περατώσας δὲ τὴν ἀνατεθεῖσαν εἰς αὐτὸν ἐντολήν, ἐπανέκαμψεν εἰς Ἅγιον Ὄρος καὶ ἐπελήφθη καὶ πάλιν τῶν θεοειδῶν εἰς ἡσυχίαν ἄθλων παιδοτριβούμενος καὶ μυσταγωγούμενος τὰ τελειότερα ὑπὸ τοῦ θείου αὐτοῦ Ἀββᾶ καὶ Γέροντος Διονυσίου.

Τοιουτοτρόπως ἀγωνισάμενοι τὸν καλὸν τῆς εὐσεβείας καὶ ἀρετῆς ἀγῶνα οἱ μακάριοι καὶ Ὅσιοι ἡμῶν Πατέρες Διονύσιος καὶ Μητροφάνης καὶ λαμπρύναντες ἑαυτοὺς δι’ ὁσιότητος καὶ δικαιοσύνης καὶ εἰς τὴν δυνατὴν διὰ τοὺς ἀνθρώπους τελειότητα φθάσαντες, ὡς πάροικοι καὶ παρεπίδημοι ἐν τῷ παρόντι κόσμῳ ἀνέμενον πότε ἀναλώσωσι τῶν παρόντων, ἵνα σὺν Χριστῷ κατὰ Παῦλον, ὦσι· λέγει δὲ καὶ ὁ θεῖος Χρυσόστομος· «Ὥσπερ γὰρ ὁ πυκτεύων ἐπείγεται τοῦ σταδίου ἐξελθεῖν, ἵνα ἀπαλλαγῇ τῶν τραυμάτων, οὕτω καὶ ὁ ἐν σκληρῷ καὶ τραχυτάτῳ βίῳ ζῶν μετὰ ἀρετῆς ἐπιθυμεῖ τῆς τελευτῆς, ἵνα τῶν πόνων ἀπαλλαγῇ τῶν παρόντων, καὶ ὑπὲρ τῶν ἀποκειμένων ἔχῃ στεφάνων θαρρεῖν» [20].


Ὑποσημειώσεις

[1] Γεώργιος Ἀλεξανδρείας.

[2] Σειράχ, ηʹ 7-9

[3] Λόγος εἰς εἰς Ἅγιον Κυπριανόν.

[4] Kεφ. δʹ 14.

[5] Λόγος εἰς Πέτρον καὶ Παῦλον, καὶ εἰς Ἁγίους Πάντας.

[6] Νικήτας Πατρίκιος. Βίος Ἁγ. Ἀνδρέου Κρήτης.

[7] Λόγος εἰς Ἅγιον Κυπριανόν.

[8] Οὗτος ἐστὶν ό Γάλλος Πέτρος Γύλλιος, γεννηθεὶς ἐν Ἀμβιανῷ τῆς Γαλλίας ἐν ἔτει 1490 ἢ κατ’ ἄλλους 1495, καὶ ἀποβιώσας ἐν Ρώμῃ, τῷ 1550. (Βλ. «Ἡ Κωνσταντινούπολις» ὑπὸ Β. Σκαρλάτου, τόμος αʹ σελ. 306, ἀλλὰ καὶ προλεγόμενα τοῦ αὐτοῦ τόμου).

[9] Βλ. Μεγάλην Ἐγκυκλοπαίδειαν «Πυρσοῦ» ἐν λέξει Δαμασκηνός.

[10] Βλ. Ἑλληνικὸν Βίον Ἁγ. Θεοδώρου Στουδίτου, καὶ «Βυζαντινὸν ἑορτολόγιον» ὑπὸ Μ. Γεδεών, τῇ 29ῃ Αὐγούστου καὶ 11ῃ Νοεμβρίου. Ἤδη δὲ ἡ ἐν Κων/πόλει πάλαι ποτὲ διάσημος Μονὴ τοῦ Στουδίου σῴζεται μεταβεβλημένη εἰς τουρκικὸν τέμενος, ὑπὸ τὸ ὄνομα «Ἐμὶρ-Ἀχὼρ-Τζαμισί», μετασκευασθεῖσα πρὸς τοῦτο ὑπὸ τῶν Τούρκων. (Παπαρρηγόπουλος, τόμ. γʹ σελ. 147, ἔκδοσις Καρολίδου).

[11] Ἡ αὐτὴ ἐπιστολὴ ἐξεδόθη ὑπὸ Χ. Κτενᾶ ἐν τῷ ἔργῳ αὐτοῦ «Ἅπαντα τὰ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἱερὰ καθιδρύματα… Ἀθῆναι 1935», σελ. 856 στοιχεῖον Θ.

[12] Ψαλμὸς μδʹ.

[13] Φιλοκαλὴς λόγος ἀσκητικός.

[14] Ἐπιστολὴ υβʹ.

[15] Ἐπιστολὴ αʹ.

[16] Ἑρμ. εἰς τὸν μδʹ ψαλμόν.

[17] Ματθ. κεφ. εʹ 14.

[18] Ἤδη καλεῖται Στρατονίκη, καὶ κεῖται ἐν τῇ ἐπαρχίᾳ Ἀρναίας Χαλκιδικῆς.

[19] Βλ. ὀπτασίαν.

[20] Λόγος εἰς ἀνδριάντας.

[21] Ἔν τισι χειρογράφοις γράφεται ὅτι ἐκοιμήθη τῇ 6ῃ Ὀκτωβρίου 1596 καὶ ἐνίοις 1602.

[22] Βλέπε τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Εὐδοκίμου τῇ εʹ (5ῃ) Ὀκτωβρίου, εἰς τόμον Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[23] Λόγος εἰς Ἁγίους Τεσσαράκοντα.

[24] Ματθ. ζʹ 21.

[25] Βίος Ὁσίου Πέτρου ὑπὸ Ἁγ. Γρηγορίου Θεσσαλονίκης.

[26] Ἐν ἔτει 1956 ἱδρύθη ἐν τῷ ἱερῷ Σπηλαίῳ τῶν Ὁσίων μικρὸς μέν, ἀλλὰ περικαλλὴς Ναὸς ἐπ’ ὀνόματί των, ἔνθα πλεῖστοι εὐσεβεῖς προσέρχονται ἐπικαλούμενοι τὴν χάριν τῶν Ἁγίων, καὶ ὅπου κατὰ τὴν 9ην Ἰουλίου τελεῖται ἐν παννυχίῳ ἀγρυπνίᾳ, ἡ μνήμη αὐτῶν, ἐν συρροῇ πολλῶν Μοναχῶν ἐκ τῶν πέριξ Σκητῶν καὶ Μονῶν.