Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν Ὁσίων καὶ Θεοφόρων Πατέρων ἡμῶν ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ τοῦ ρήτορος καὶ ΜΗΤΡΟΦΑΝΟΥΣ, τῶν ἐν τῷ Ἁγιωνύμῳ Ὄρει τοῦ Ἄθῳ ἀσκητικῶς διαλαψάντων καὶ ἡ ἐν τῇ μικρᾷ Σκήτῃ τῆς Ἁγίας Ἄννης κειμένων.

Ἀλλὰ δυστυχῶς, κατὰ τὸν θεῖον Δαβίδ, «ἐξέλιπον ἐξερευνῶντες ἐξερευνήσεις», καθότι ὅλην τὴν ἡμέραν ἐρευνῶντες καὶ ἀνιχνεύσαντες σπιθαμὴν πρὸς σπιθαμὴν ὅλην τὴν περιφέρειαν ἐκείνην οὐδὲν ἀνεῦρον, οὔτε σπήλαιον, οὔτε λείψανον, καίτοι ὁ εὐσεβὴς Χριστιανὸς ὑπεδείκνυεν ἀκριβῶς τὸ μέρος, εἰς ὃ ἀνεῦρε πρὸ ὀλίγου τὸ σπήλαιον καὶ τὸ ἐν αὐτῷ θεῖον λείψανον, καὶ οὕτω ἐπέστρεψαν περίλυποι εἰς τὰ ἴδια. Τίς ἄρα ἦτο ὁ πρὸ ὀλίγου φανεὶς Ὅσιος, εἶτα δὲ ἀποκρύψας πάλιν ἑαυτόν, ὡς καὶ τὸ πρῶτον; Μήπως ἦτο εἷς ἐκ τῶν ἡμετέρων Ὁσίων; Οὐδόλως ἀπίθανον, διότι ἡ περιφέρεια αὕτη εἶναι πλησίον τῆς ἀσκητικῆς παλαίστρας τῶν Ὁσίων, ἴσως δὲ ὁ Ὅσιος ἐννοήσας τὸν θάνατον αὐτοῦ ἀπῆλθεν ἐκεῖ κρυφίως καὶ ἐκοιμήθη ὅπου καὶ παρέμεινεν, ἀποφεύγων τὸν ἀνθρώπινον ἔπαινον, καθὼς ἔπραξε καὶ ὁ Ὅσιος Εὐδόκιμος, ὁ Βατοπεδινός, ὅστις προϊδὼν τὸν θάνατον αὐτοῦ εἰσῆλθε κρυφὰ εἰς τὴν κρύπτην τοῦ κοιμητηρίου τῆς Μονῆς καὶ ἐκοιμήθη, μείνας ἐκεῖ κεκρυμμένος μέχρι τοῦ ἔτους 1840, ὁπότε καὶ ἀπεκαλύφθη κατὰ τὴν γενομένην τότε ἀνακαίνισιν καὶ ἐπιδιόρθωσιν τοῦ κοιμητηρίου [22].

Ἐν τῷ σπηλαίῳ τῶν Ὁσίων ἐσῴζετο μέχρι τοῦ 1888 μικρὰ ἡσυχαστικὴ Καλύβη, ἥτις κρημνισθεῖσα συνεχωνεύθη ἔκτοτε μετὰ τῆς ἄνωθεν ταύτης κειμένης Καλύβης τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, περιελθούσης ὑπὸ τὴν κατοχὴν αὐτῆς καὶ τῆς ἀσκητικῆς τῶν Ὁσίων παλαίστρας. Ἐσχάτως, κατὰ τὸ 1937-1938, ἠθέλησεν ὁ κάτοχος τῆς ἐν λόγῳ καλύβης, συνευδοκούντων καὶ τῶν λοιπῶν Μικραγιαννανιτῶν ἀδελφῶν, νὰ ἱδρύσῃ ἐκεῖ κάτωθεν τοῦ σπηλαίου ναΐδριον ἐπ’ ὀνόματι τῶν Ὁσίων. Γενομένης δὲ πρὸς τοῦτο ἀνασκαφῆς εὑρέθησαν ἀνατολικῶς καὶ ἐντὸς τοῦ σπηλαίου σημεῖα ἀρχαίου ναΐσκου, ἤτοι τμῆμα τοῦ ἀνατολικοῦ τοίχου τοῦ ἁγίου Βήματος, ἐν ᾧ μικρὰ ἁψὶς ἁγίας Τραπέζης, σῳζομένη μία σπιθαμὴ περίπου ἀπὸ τῆς βάσεως αὐτῆς καὶ ἑτέρα μικροτέρα τοιαύτη τοῦ νιπτῆρος πρὸς τὸ ἀριστερὸν μέρος. Ἄπορον ὅμως ἂν αὕτη ἦτο ἡ Ἐκκλησία εἰς τὴν ὁποίαν ἐλειτούργουν οἱ Ὅσιοι, ἢ μετὰ ταῦτα ἱδρύθη πρὸς τιμὴν αὐτῶν. Ἀλλὰ δυστυχῶς ἡ ἐργασία ἔμεινεν ἡμιτελὴς διὰ λόγους τοὺς ὁποίους δὲν δυνάμεθα ἐνταῦθα νὰ διαλάβωμεν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Γεώργιος Ἀλεξανδρείας.

[2] Σειράχ, ηʹ 7-9

[3] Λόγος εἰς εἰς Ἅγιον Κυπριανόν.

[4] Kεφ. δʹ 14.

[5] Λόγος εἰς Πέτρον καὶ Παῦλον, καὶ εἰς Ἁγίους Πάντας.

[6] Νικήτας Πατρίκιος. Βίος Ἁγ. Ἀνδρέου Κρήτης.

[7] Λόγος εἰς Ἅγιον Κυπριανόν.

[8] Οὗτος ἐστὶν ό Γάλλος Πέτρος Γύλλιος, γεννηθεὶς ἐν Ἀμβιανῷ τῆς Γαλλίας ἐν ἔτει 1490 ἢ κατ’ ἄλλους 1495, καὶ ἀποβιώσας ἐν Ρώμῃ, τῷ 1550. (Βλ. «Ἡ Κωνσταντινούπολις» ὑπὸ Β. Σκαρλάτου, τόμος αʹ σελ. 306, ἀλλὰ καὶ προλεγόμενα τοῦ αὐτοῦ τόμου).

[9] Βλ. Μεγάλην Ἐγκυκλοπαίδειαν «Πυρσοῦ» ἐν λέξει Δαμασκηνός.

[10] Βλ. Ἑλληνικὸν Βίον Ἁγ. Θεοδώρου Στουδίτου, καὶ «Βυζαντινὸν ἑορτολόγιον» ὑπὸ Μ. Γεδεών, τῇ 29ῃ Αὐγούστου καὶ 11ῃ Νοεμβρίου. Ἤδη δὲ ἡ ἐν Κων/πόλει πάλαι ποτὲ διάσημος Μονὴ τοῦ Στουδίου σῴζεται μεταβεβλημένη εἰς τουρκικὸν τέμενος, ὑπὸ τὸ ὄνομα «Ἐμὶρ-Ἀχὼρ-Τζαμισί», μετασκευασθεῖσα πρὸς τοῦτο ὑπὸ τῶν Τούρκων. (Παπαρρηγόπουλος, τόμ. γʹ σελ. 147, ἔκδοσις Καρολίδου).

[11] Ἡ αὐτὴ ἐπιστολὴ ἐξεδόθη ὑπὸ Χ. Κτενᾶ ἐν τῷ ἔργῳ αὐτοῦ «Ἅπαντα τὰ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἱερὰ καθιδρύματα… Ἀθῆναι 1935», σελ. 856 στοιχεῖον Θ.

[12] Ψαλμὸς μδʹ.

[13] Φιλοκαλὴς λόγος ἀσκητικός.

[14] Ἐπιστολὴ υβʹ.

[15] Ἐπιστολὴ αʹ.

[16] Ἑρμ. εἰς τὸν μδʹ ψαλμόν.

[17] Ματθ. κεφ. εʹ 14.

[18] Ἤδη καλεῖται Στρατονίκη, καὶ κεῖται ἐν τῇ ἐπαρχίᾳ Ἀρναίας Χαλκιδικῆς.

[19] Βλ. ὀπτασίαν.

[20] Λόγος εἰς ἀνδριάντας.

[21] Ἔν τισι χειρογράφοις γράφεται ὅτι ἐκοιμήθη τῇ 6ῃ Ὀκτωβρίου 1596 καὶ ἐνίοις 1602.

[22] Βλέπε τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Εὐδοκίμου τῇ εʹ (5ῃ) Ὀκτωβρίου, εἰς τόμον Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[23] Λόγος εἰς Ἁγίους Τεσσαράκοντα.

[24] Ματθ. ζʹ 21.

[25] Βίος Ὁσίου Πέτρου ὑπὸ Ἁγ. Γρηγορίου Θεσσαλονίκης.

[26] Ἐν ἔτει 1956 ἱδρύθη ἐν τῷ ἱερῷ Σπηλαίῳ τῶν Ὁσίων μικρὸς μέν, ἀλλὰ περικαλλὴς Ναὸς ἐπ’ ὀνόματί των, ἔνθα πλεῖστοι εὐσεβεῖς προσέρχονται ἐπικαλούμενοι τὴν χάριν τῶν Ἁγίων, καὶ ὅπου κατὰ τὴν 9ην Ἰουλίου τελεῖται ἐν παννυχίῳ ἀγρυπνίᾳ, ἡ μνήμη αὐτῶν, ἐν συρροῇ πολλῶν Μοναχῶν ἐκ τῶν πέριξ Σκητῶν καὶ Μονῶν.