Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν Ὁσίων καὶ Θεοφόρων Πατέρων ἡμῶν ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ τοῦ ρήτορος καὶ ΜΗΤΡΟΦΑΝΟΥΣ, τῶν ἐν τῷ Ἁγιωνύμῳ Ὄρει τοῦ Ἄθῳ ἀσκητικῶς διαλαψάντων καὶ ἡ ἐν τῇ μικρᾷ Σκήτῃ τῆς Ἁγίας Ἄννης κειμένων.

Ναί, ὑπέσχετο ἡ Παντοβασίλισσα Θεοτόκος εἰς τὸν Ὅσιον Πέτρον περὶ τῶν ἐνθάδε βιούντων ν’ ἀπολογηθῇ Αὕτη εἰς τὸν Υἱὸν αὐτῆς, ἀλλ’ ὄχι καὶ τῶν ἀμελῶς· ἀλλὰ πῶς; τῶν ἐν μετανοίᾳ ἀληθεῖ «Ἔσομαι τούτοις, ἐπαγγέλλεται ἡ Κυρία ἡμῶν Θεοτόκος, ἄμαχος σύμμαχος, τῶν πρακτέων ὑφηγητής, τῶν μὴ πρακτέων ἑρμηνευτής, κηδεμών, ἰατρός, τροφεύς, ἣν ἄρα βούλει τροφήν τε καὶ ἰατρείαν, ὅση τε πρὸς τὸ σῶμα τείνει, καὶ τοῦτο συνιστᾷ τε καὶ λυσιτελεῖ· καὶ ὅση τὸ πνεῦμα διανιστᾷ τε καὶ ρώννυσι, καὶ μὴ τοῦ καλοῦ διαπεσεῖν συγχωρεῖ· συστήσω δ’ ἄρα τῷ Υἱῷ καὶ Θεῷ μου, οἷς ἂν γένηται καλῶς καταλύσαι τῇδε τὸν βίον τῶν αὐτοῖς ἡμαρτημένων τελείαν ἐξαιτησαμένη παρ’ αὐτοῦ τὴν ἄφεσιν» [25]

Ἠκούσατε, ἀδελφοί, τί ἐπαγγέλλεται ἡμῖν ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος; πῶς λοιπὸν ἡμεῖς νὰ μὴ φανῶμεν ἀντάξιοι, κατὰ τὸ μέτρον τῶν δυνάμεών μας, τοιούτων μεγάλων καὶ ἀψευδεστάτων ἐπαγγελιῶν, παρὰ διερχόμεθα τὸν βίον ἡμῶν ἁπλῶς καὶ ὡς ἔτυχε; Καὶ ὄχι μόνον τοῦτο, ἀλλ’ ἐνίοτε γινόμεθα αἴτιοι καὶ πρόσκομμα σκανδάλου καὶ εἰς αὐτοὺς τοὺς λαϊκοὺς διὰ τῆς πολυτελείας, τῆς φαντασίας, τοῦ ψεύδους, τῆς δολιότητος, ἐν ᾧ ἔπρεπε νὰ εἴμεθα τύπος καὶ παράδειγμα καλῶν ἔργων· «οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα, καὶ δοξάσωσι τὸν Πατέρα ἡμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς», λέγει ὁ Σωτὴρ ἡμῶν.

Ἤδη ὁπότε «ἡ νὺξ προέκοψεν, ἡ δὲ ἡμέρα ἤγγικεν, ἀποθώμεθα τὰ ἔργα τοῦ σκότους καὶ ἐνδυσώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φωτός· ὡς ἐν ἡμέρᾳ, εὐσχημόνως περιπατήσωμεν», μισοῦντες καὶ ἀπορρίπτοντες ἀφ’ ἡμῶν τὰ θεομισῆ πάθη, τὴν μνησικακίαν, τὴν ἔριν, τὸν φθόνον καὶ πᾶσαν ἄλλην ἀκαθαρσίαν, καὶ πρὸς τούτοις τὸ θεοστυγὲς φρόνημα, τὸν ἐπισκιασμόν, τὰ κατέχοντα τὴν ταλαίπωρον ἡμῶν ψυχὴν αἰχμάλωτον, καὶ ἐν μετανοίᾳ ἀληθεῖ καὶ εἰλικρινεῖ ἀγάπῃ, ἂς πράξωμεν ἐκεῖνο, ὅπερ κατὰ τὸ παρελθὸν ἠμελήσαμεν, ἤτοι τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου τὸ ἀγαθὸν καὶ τέλειον, διότι αἱ ἡμέραι τὰς ὁποίας διερχόμεθα εἶναι πονηραὶ καὶ οὐκ οἴδαμεν τί τέξεται ἡ ἐπιοῦσα. Καὶ οὕτω πολιτευόμενοι θὰ ἔχωμεν τὴν βοήθειαν τῆς Κυρίας Θεοτόκου κατὰ τὸν παρόντα βίον ὁδηγὸν καὶ ἀντιλήπτορα, ἐν δὲ τῷ μέλλοντι κριτηρίῳ ἀρωγὸν καὶ ἀπολογητὴν ὑπὲρ ἡμῶν πρὸς τὸν Υἱὸν αὐτῆς ἀκαταίσχυντον· αὐτῆς τὴν κραταιὰν βοήθειαν ἔχοντες καὶ οἱ θεοφόροι Πατέρες ἠνδραγάθησαν καὶ ἠρίστευσαν καὶ ἠξιώθησαν τῆς στάσεως τῶν Ἀγγέλων ἐν οὐρανοῖς, πρὸς οὓς στρέφοντες τὸν λόγον εἴπωμεν ταῦτα.


Ὑποσημειώσεις

[1] Γεώργιος Ἀλεξανδρείας.

[2] Σειράχ, ηʹ 7-9

[3] Λόγος εἰς εἰς Ἅγιον Κυπριανόν.

[4] Kεφ. δʹ 14.

[5] Λόγος εἰς Πέτρον καὶ Παῦλον, καὶ εἰς Ἁγίους Πάντας.

[6] Νικήτας Πατρίκιος. Βίος Ἁγ. Ἀνδρέου Κρήτης.

[7] Λόγος εἰς Ἅγιον Κυπριανόν.

[8] Οὗτος ἐστὶν ό Γάλλος Πέτρος Γύλλιος, γεννηθεὶς ἐν Ἀμβιανῷ τῆς Γαλλίας ἐν ἔτει 1490 ἢ κατ’ ἄλλους 1495, καὶ ἀποβιώσας ἐν Ρώμῃ, τῷ 1550. (Βλ. «Ἡ Κωνσταντινούπολις» ὑπὸ Β. Σκαρλάτου, τόμος αʹ σελ. 306, ἀλλὰ καὶ προλεγόμενα τοῦ αὐτοῦ τόμου).

[9] Βλ. Μεγάλην Ἐγκυκλοπαίδειαν «Πυρσοῦ» ἐν λέξει Δαμασκηνός.

[10] Βλ. Ἑλληνικὸν Βίον Ἁγ. Θεοδώρου Στουδίτου, καὶ «Βυζαντινὸν ἑορτολόγιον» ὑπὸ Μ. Γεδεών, τῇ 29ῃ Αὐγούστου καὶ 11ῃ Νοεμβρίου. Ἤδη δὲ ἡ ἐν Κων/πόλει πάλαι ποτὲ διάσημος Μονὴ τοῦ Στουδίου σῴζεται μεταβεβλημένη εἰς τουρκικὸν τέμενος, ὑπὸ τὸ ὄνομα «Ἐμὶρ-Ἀχὼρ-Τζαμισί», μετασκευασθεῖσα πρὸς τοῦτο ὑπὸ τῶν Τούρκων. (Παπαρρηγόπουλος, τόμ. γʹ σελ. 147, ἔκδοσις Καρολίδου).

[11] Ἡ αὐτὴ ἐπιστολὴ ἐξεδόθη ὑπὸ Χ. Κτενᾶ ἐν τῷ ἔργῳ αὐτοῦ «Ἅπαντα τὰ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἱερὰ καθιδρύματα… Ἀθῆναι 1935», σελ. 856 στοιχεῖον Θ.

[12] Ψαλμὸς μδʹ.

[13] Φιλοκαλὴς λόγος ἀσκητικός.

[14] Ἐπιστολὴ υβʹ.

[15] Ἐπιστολὴ αʹ.

[16] Ἑρμ. εἰς τὸν μδʹ ψαλμόν.

[17] Ματθ. κεφ. εʹ 14.

[18] Ἤδη καλεῖται Στρατονίκη, καὶ κεῖται ἐν τῇ ἐπαρχίᾳ Ἀρναίας Χαλκιδικῆς.

[19] Βλ. ὀπτασίαν.

[20] Λόγος εἰς ἀνδριάντας.

[21] Ἔν τισι χειρογράφοις γράφεται ὅτι ἐκοιμήθη τῇ 6ῃ Ὀκτωβρίου 1596 καὶ ἐνίοις 1602.

[22] Βλέπε τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Εὐδοκίμου τῇ εʹ (5ῃ) Ὀκτωβρίου, εἰς τόμον Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[23] Λόγος εἰς Ἁγίους Τεσσαράκοντα.

[24] Ματθ. ζʹ 21.

[25] Βίος Ὁσίου Πέτρου ὑπὸ Ἁγ. Γρηγορίου Θεσσαλονίκης.

[26] Ἐν ἔτει 1956 ἱδρύθη ἐν τῷ ἱερῷ Σπηλαίῳ τῶν Ὁσίων μικρὸς μέν, ἀλλὰ περικαλλὴς Ναὸς ἐπ’ ὀνόματί των, ἔνθα πλεῖστοι εὐσεβεῖς προσέρχονται ἐπικαλούμενοι τὴν χάριν τῶν Ἁγίων, καὶ ὅπου κατὰ τὴν 9ην Ἰουλίου τελεῖται ἐν παννυχίῳ ἀγρυπνίᾳ, ἡ μνήμη αὐτῶν, ἐν συρροῇ πολλῶν Μοναχῶν ἐκ τῶν πέριξ Σκητῶν καὶ Μονῶν.