Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν Ὁσίων καὶ Θεοφόρων Πατέρων ἡμῶν ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ τοῦ ρήτορος καὶ ΜΗΤΡΟΦΑΝΟΥΣ, τῶν ἐν τῷ Ἁγιωνύμῳ Ὄρει τοῦ Ἄθῳ ἀσκητικῶς διαλαψάντων καὶ ἡ ἐν τῇ μικρᾷ Σκήτῃ τῆς Ἁγίας Ἄννης κειμένων.

Ἐνταῦθα ἐπιδοθεὶς εἰς τὴν μελέτην καὶ ἐργασίαν τῆς ἀσκητικῆς φιλοσοφίας, ἅμα δὲ καὶ τὰ κρείττονα ζηλῶν χαρίσματα, ἐγένετο εἰς πάντας αἰδέσιμος, πλεῖστοι δὲ προσήρχοντο εἰς αὐτὸν ζητοῦντες συμβουλάς, πρὸς ἐπανόρθωσιν ἠθῶν καὶ κατάστασιν ψυχῆς καὶ ἐξωμολογοῦντο τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν· διότι ὁ Ὅσιος, εἴτε ἐν τῇ Μονῇ τοῦ Στουδίου εἴτε ἐνταῦθα, εἶχε χειροτονηθῆ ἱερεύς, λαβὼν καὶ χειροθεσίαν πνευματικοῦ Πατρός. Ταῦτα πάντα δύναταί τις νὰ συναγάγῃ, ὅταν μετὰ προσοχῆς ἀναγνώσῃ τὴν ἀνωτέρω ἐπιστολήν, ἥτις ἐστάλη ἐκ τοῦ μετέπειτα ἐν Μικρᾷ Ἁγίᾳ Ἄννη ἡσυχαστηρίου αὐτοῦ πρὸς τὴν «Σύναξιν τοῦ Ἁγίου Ὄρους». Ἦτο ἄρα ὁ θεῖος Διονύσιος, ὡς σοφὸς καὶ ἐργάτης τῆς ἀρετῆς δόκιμος καὶ τῆς διακρίσεως λύχνος, σύμβουλος ἀγαθὸς καὶ καθοδηγὸς δεξιός, ὄχι μόνον ἁπλῶν Μοναχῶν, ἀλλὰ καὶ αὐτῶν τῶν ἰθυνόντων τότε τὸν περίβλεπτον τοῦτον τῆς Θεοτόκου κλῆρον, τὸ ὄρος τοῦ Ἄθω.

Βλέπων ὅμως ὅτι δὲν ἠδύνατο νὰ ἀπολαμβάνῃ ἐκεῖ τὴν ποθητὴν εἰς αὐτὸν ἡσυχίαν, ἅμα δὲ ἀποφεύγων τὰς ἀτασθαλίας καὶ εὐθύνας τῆς τότε κακοδιοικήσεως τοῦ ἱεροῦ ἡμῶν τόπου, ὡς ὁ ἴδιος ὁμολογεῖ ἐν τῇ ρηθείσῃ ἐπιστολῇ, ἀνεχώρησεν ἐκεῖθεν καὶ ἦλθεν εἰς τὴν μιεγαλώνυμον Σκήτην τῆς Ἁγίας Ἄννης, καλουμένην τότε ἁπλῶς «Σκήτην τῆς Λαύρας», ὡς ἐν πλείστοις χειρογράφοις ἐμφαίνεται, μὴ ὑπάρχοντος εἰσέτι τοῦ μετέπειτα ἱδρυθέντος μεγαλοπρεποῦς Κυριακοῦ Ναοῦ ἐν ὀνόματι τῆς Θεοπρομήτορος Ἁγίας Ἄννης, ἐξ οὗ καὶ ἡ Σκήτη ἔλαβε τὴν ἐπωνυμίαν. Ἀλλὰ καὶ ἐνταῦθα μὴ ἀναπαυθείς, ἐξελέξατο δι’ ἄκραν ἡσυχίαν καὶ ἄσκησιν τὴν μικρὰν καλουμένην Ἁγίαν Ἄνναν, ἥτις καὶ αὕτη τότε ἐκαλεῖτο ἁπλῶς «Μικρὰ Σκήτη» ἢ καὶ συνημμένως μετὰ τῆς μεγάλης τοιαύτης «Σκήτη τῆς Λαύρας», ἔχουσα μικρὸν ἄθροισμα ἀσκητικῶν ἡσυχαστηρίων, ἔνθα ἠγωνίζοντο οἱ τὸν ἀπράγμονα καὶ ἡσύχιον βίον ἀσπαζόμενοι Πατέρες.

Ἐνταῦθα μετὰ τοῦ μαθητοῦ αὐτοῦ Μητροφάνους εἴς τινα μικρὰν καλύβην, εὑρισκομένην κάτωθεν τῆς καλύβης τῆς Κοιμήσεως τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἐντὸς τοῦ ἐκεῖσε Σπηλαίου, ἱδρυθείσης ἴσως παρ’ αὐτῶν, ἔπηξαν τὴν πνευματικὴν αὐτῶν παλαίστραν, ἀγωνιζόμενοι τὸν καλὸν τῆς ἀσκήσεως καὶ ἡσυχίας ἀγῶνα. Ἄγνωστον εἰς ἡμᾶς πότε προσέλαβε τὸν θεῖον Μητροφάνην, ὅταν ἦλθεν ἐν Μικρᾷ Ἁγίᾳ Ἄννῃ, ἢ ὅταν ἡσύχαζεν ἀλλαχοῦ τοῦ Ὄρους.


Ὑποσημειώσεις

[1] Γεώργιος Ἀλεξανδρείας.

[2] Σειράχ, ηʹ 7-9

[3] Λόγος εἰς εἰς Ἅγιον Κυπριανόν.

[4] Kεφ. δʹ 14.

[5] Λόγος εἰς Πέτρον καὶ Παῦλον, καὶ εἰς Ἁγίους Πάντας.

[6] Νικήτας Πατρίκιος. Βίος Ἁγ. Ἀνδρέου Κρήτης.

[7] Λόγος εἰς Ἅγιον Κυπριανόν.

[8] Οὗτος ἐστὶν ό Γάλλος Πέτρος Γύλλιος, γεννηθεὶς ἐν Ἀμβιανῷ τῆς Γαλλίας ἐν ἔτει 1490 ἢ κατ’ ἄλλους 1495, καὶ ἀποβιώσας ἐν Ρώμῃ, τῷ 1550. (Βλ. «Ἡ Κωνσταντινούπολις» ὑπὸ Β. Σκαρλάτου, τόμος αʹ σελ. 306, ἀλλὰ καὶ προλεγόμενα τοῦ αὐτοῦ τόμου).

[9] Βλ. Μεγάλην Ἐγκυκλοπαίδειαν «Πυρσοῦ» ἐν λέξει Δαμασκηνός.

[10] Βλ. Ἑλληνικὸν Βίον Ἁγ. Θεοδώρου Στουδίτου, καὶ «Βυζαντινὸν ἑορτολόγιον» ὑπὸ Μ. Γεδεών, τῇ 29ῃ Αὐγούστου καὶ 11ῃ Νοεμβρίου. Ἤδη δὲ ἡ ἐν Κων/πόλει πάλαι ποτὲ διάσημος Μονὴ τοῦ Στουδίου σῴζεται μεταβεβλημένη εἰς τουρκικὸν τέμενος, ὑπὸ τὸ ὄνομα «Ἐμὶρ-Ἀχὼρ-Τζαμισί», μετασκευασθεῖσα πρὸς τοῦτο ὑπὸ τῶν Τούρκων. (Παπαρρηγόπουλος, τόμ. γʹ σελ. 147, ἔκδοσις Καρολίδου).

[11] Ἡ αὐτὴ ἐπιστολὴ ἐξεδόθη ὑπὸ Χ. Κτενᾶ ἐν τῷ ἔργῳ αὐτοῦ «Ἅπαντα τὰ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἱερὰ καθιδρύματα… Ἀθῆναι 1935», σελ. 856 στοιχεῖον Θ.

[12] Ψαλμὸς μδʹ.

[13] Φιλοκαλὴς λόγος ἀσκητικός.

[14] Ἐπιστολὴ υβʹ.

[15] Ἐπιστολὴ αʹ.

[16] Ἑρμ. εἰς τὸν μδʹ ψαλμόν.

[17] Ματθ. κεφ. εʹ 14.

[18] Ἤδη καλεῖται Στρατονίκη, καὶ κεῖται ἐν τῇ ἐπαρχίᾳ Ἀρναίας Χαλκιδικῆς.

[19] Βλ. ὀπτασίαν.

[20] Λόγος εἰς ἀνδριάντας.

[21] Ἔν τισι χειρογράφοις γράφεται ὅτι ἐκοιμήθη τῇ 6ῃ Ὀκτωβρίου 1596 καὶ ἐνίοις 1602.

[22] Βλέπε τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Εὐδοκίμου τῇ εʹ (5ῃ) Ὀκτωβρίου, εἰς τόμον Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[23] Λόγος εἰς Ἁγίους Τεσσαράκοντα.

[24] Ματθ. ζʹ 21.

[25] Βίος Ὁσίου Πέτρου ὑπὸ Ἁγ. Γρηγορίου Θεσσαλονίκης.

[26] Ἐν ἔτει 1956 ἱδρύθη ἐν τῷ ἱερῷ Σπηλαίῳ τῶν Ὁσίων μικρὸς μέν, ἀλλὰ περικαλλὴς Ναὸς ἐπ’ ὀνόματί των, ἔνθα πλεῖστοι εὐσεβεῖς προσέρχονται ἐπικαλούμενοι τὴν χάριν τῶν Ἁγίων, καὶ ὅπου κατὰ τὴν 9ην Ἰουλίου τελεῖται ἐν παννυχίῳ ἀγρυπνίᾳ, ἡ μνήμη αὐτῶν, ἐν συρροῇ πολλῶν Μοναχῶν ἐκ τῶν πέριξ Σκητῶν καὶ Μονῶν.