Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν Ὁσίων καὶ Θεοφόρων Πατέρων ἡμῶν ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ τοῦ ρήτορος καὶ ΜΗΤΡΟΦΑΝΟΥΣ, τῶν ἐν τῷ Ἁγιωνύμῳ Ὄρει τοῦ Ἄθῳ ἀσκητικῶς διαλαψάντων καὶ ἡ ἐν τῇ μικρᾷ Σκήτῃ τῆς Ἁγίας Ἄννης κειμένων.

Σελίδα 2 από 14

Οὕτω λοιπὸν ἐχόντων τῶν πραγμάτων καὶ εἰς τὰ προεκτεθέντα πειθαρχῶν καὶ ἑπόμενος, καθῆκον ἐθεώρησα ἐπιβεβλημένον, ἵνα καὶ τῶν ἐνταῦθα ἀσκησάντων Ὁσίων Πατέρων τὴν μνήμην, Διονυσίου καὶ Μητροφάνους, δι’ ἐγκωμίων καὶ ᾀσμάτων ὡς οἷόν τε τιμήσω, καὶ τοῦ ἐναρέτου βίου αὐτῶν τὰς ἀρετὰς ἀμυδρῶς πως καὶ ἐν ἐπιτομῇ διηγηθῶ εἰς τοὺς φιλοσίους ἀδελφούς. «Οὐ θεμιτόν ἐστι, λέγει σοφός τις, οὔτε μὴν ὅσιον τὴν τῶν δικαίων καὶ ἁγίων ἀνδρῶν ἐπὶ γῆς πολιτείαν, καὶ Θεῷ διὰ καθαρότητα πλησιάζουσαν, βυθῷ λήθης καταβαπτίζεσθαι, ἢ τῷ μοδίῳ τῆς σιωπῆς ἐπὶ πολὺ κατακαλύπτεσθαι, ἀλλ’ ἐπὶ τὴν λυχνίαν φανερῶς τῆς διηγήσεως ἐπιτίθεσθαι· ὅπως ἐντεῦθεν τῶν καλῶν ἔργων φανερουμένων, ἡ πρὸς τὸν ἀγαθὸν Θεὸν ἄδιτος ἐξανατέλλῃ δόξα» [6]. Καὶ λέγω ἀμυδρῶς, διότι εἴτε ἐξ ἀμελείας τῶν προγενεστέρων καὶ συγχρόνων τῶν Ὁσίων δὲν διεσώθη εἰς ἡμᾶς ἐκτενές τι ὑπόμνημα τοῦ βίου αὐτῶν, ἢ καὶ συγγραφὲν ἀπωλέσθη, πλὴν ἐλαχίστων περὶ αὐτῶν σημειώσεων καὶ μαρτυριῶν σποράδην διασῳζομένων, ἐπὶ τῶν ὁποίων βασιζόμενος, καὶ τὴν θείαν χάριν εἰς ἀρωγὴν ἐπικαλεσάμενος, ἄρχομαι τῆς περὶ τούτων διηγήσεως.

Ἐγεννήθησαν οἱ δύο οὗτοι, νοητοὶ ἀστέρες οἱ τῆς ἰσαγγέλοι διαγωγῆς θιασῶται καὶ τῶν πάλαι Ὁσίων μιμηταὶ καὶ ὁμότροποι, οἱ τῆς οὐρανίου πόλεως πολῖται καὶ οἰκήτορες καὶ τῆς Ἁγίας Τριάδος θεράποντες, κατὰ τὰς ἀρχὰς τοῦ δεκάτου ἔκτου (16ου) αἰῶνος, ὡς δύο βλαστοὶ εὐθαλεῖς καὶ ἀμάραντοι ὄρπηκες, οἵτινες ἔμελλον νὰ καρποφορήσωσιν εἰς ἑκατὸν τῆς ἐναρέτου ζωῆς τοὺς γλυκυτάτους καρποὺς καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τὰς χάριτας, ὡς τοῦτο μετὰ ταῦτα ἐμπράκτως ἀπεδείχθη. Ἄγνωστον τυγχάνει εἰς ἡμᾶς τὸ ὄνομα τῆς πατρίδος αὐτῶν ἢ καὶ ἂν ἐκ μιᾶς τοιαύτης ἀμφότεροι κατήγοντο, καίτοι περὶ τούτου πολλὰ ἠρευνήσαμεν, ἀλλ’ οὐδὲν ἐξηκριβώσαμεν. Ἴσως καὶ οὗτοι οἱ θεῖοι Πατέρες ἔπραξαν ὡς πολλοὶ τῶν Ὁσίων, οἵτινες ἀποβλέψαντες ἐξ ὁλοκλήρου εἰς τὴν οὐράνιον καὶ μόνιμον πατρίδα ἡμῶν, τὴν μητέρα πάντων, κατὰ Παῦλον, ἀπέκρυψαν τῆς ἐπιγείου καὶ προσκαίρου τοιαύτης τὸ ὄνομα.

Ἀνατραφέντες οὗτοι ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου ἠγάπησαν μᾶλλον πάντων τὴν εὐκοσμίαν τῶν σεμνῶν καὶ χρηστῶν ἠθῶν καὶ τὸν φόβον τοῦ Κυρίου, τὸν ὄντα κατὰ τὸν Παροιμιαστὴν πηγὴν ζωῆς. Τοσοῦτον δὲ ἐπεδόθησαν εἰς τὴν σπουδὴν καὶ μάθησιν τῶν ἱερῶν γραμμάτων καὶ τῆς λοιπῆς ἐγκυκλίου παιδείας, καὶ μάλιστα ὁ θεῖος Διονύσιος, ὥστε ἐντὸς ὀλίγου ἐγένετο κάτοχος πολλῶν γνώσεων καὶ πολὺς κατὰ τὴν ἔξω σοφίαν. Ἐξ οὗ καὶ προσεκτήσατο καὶ τὴν ἐπωνυμίαν τοῦ ρήτορος, παραμείνασαν ἔκτοτε εἰς αὐτὸν μέχρι τέλους τοῦ βίου.

Ὑποσημειώσεις

[1] Γεώργιος Ἀλεξανδρείας.

[2] Σειράχ, ηʹ 7-9

[3] Λόγος εἰς εἰς Ἅγιον Κυπριανόν.

[4] Kεφ. δʹ 14.

[5] Λόγος εἰς Πέτρον καὶ Παῦλον, καὶ εἰς Ἁγίους Πάντας.

[6] Νικήτας Πατρίκιος. Βίος Ἁγ. Ἀνδρέου Κρήτης.

[7] Λόγος εἰς Ἅγιον Κυπριανόν.

[8] Οὗτος ἐστὶν ό Γάλλος Πέτρος Γύλλιος, γεννηθεὶς ἐν Ἀμβιανῷ τῆς Γαλλίας ἐν ἔτει 1490 ἢ κατ’ ἄλλους 1495, καὶ ἀποβιώσας ἐν Ρώμῃ, τῷ 1550. (Βλ. «Ἡ Κωνσταντινούπολις» ὑπὸ Β. Σκαρλάτου, τόμος αʹ σελ. 306, ἀλλὰ καὶ προλεγόμενα τοῦ αὐτοῦ τόμου).

[9] Βλ. Μεγάλην Ἐγκυκλοπαίδειαν «Πυρσοῦ» ἐν λέξει Δαμασκηνός.

[10] Βλ. Ἑλληνικὸν Βίον Ἁγ. Θεοδώρου Στουδίτου, καὶ «Βυζαντινὸν ἑορτολόγιον» ὑπὸ Μ. Γεδεών, τῇ 29ῃ Αὐγούστου καὶ 11ῃ Νοεμβρίου. Ἤδη δὲ ἡ ἐν Κων/πόλει πάλαι ποτὲ διάσημος Μονὴ τοῦ Στουδίου σῴζεται μεταβεβλημένη εἰς τουρκικὸν τέμενος, ὑπὸ τὸ ὄνομα «Ἐμὶρ-Ἀχὼρ-Τζαμισί», μετασκευασθεῖσα πρὸς τοῦτο ὑπὸ τῶν Τούρκων. (Παπαρρηγόπουλος, τόμ. γʹ σελ. 147, ἔκδοσις Καρολίδου).

[11] Ἡ αὐτὴ ἐπιστολὴ ἐξεδόθη ὑπὸ Χ. Κτενᾶ ἐν τῷ ἔργῳ αὐτοῦ «Ἅπαντα τὰ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἱερὰ καθιδρύματα… Ἀθῆναι 1935», σελ. 856 στοιχεῖον Θ.

[12] Ψαλμὸς μδʹ.

[13] Φιλοκαλὴς λόγος ἀσκητικός.

[14] Ἐπιστολὴ υβʹ.

[15] Ἐπιστολὴ αʹ.

[16] Ἑρμ. εἰς τὸν μδʹ ψαλμόν.

[17] Ματθ. κεφ. εʹ 14.

[18] Ἤδη καλεῖται Στρατονίκη, καὶ κεῖται ἐν τῇ ἐπαρχίᾳ Ἀρναίας Χαλκιδικῆς.

[19] Βλ. ὀπτασίαν.

[20] Λόγος εἰς ἀνδριάντας.

[21] Ἔν τισι χειρογράφοις γράφεται ὅτι ἐκοιμήθη τῇ 6ῃ Ὀκτωβρίου 1596 καὶ ἐνίοις 1602.

[22] Βλέπε τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Εὐδοκίμου τῇ εʹ (5ῃ) Ὀκτωβρίου, εἰς τόμον Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[23] Λόγος εἰς Ἁγίους Τεσσαράκοντα.

[24] Ματθ. ζʹ 21.

[25] Βίος Ὁσίου Πέτρου ὑπὸ Ἁγ. Γρηγορίου Θεσσαλονίκης.

[26] Ἐν ἔτει 1956 ἱδρύθη ἐν τῷ ἱερῷ Σπηλαίῳ τῶν Ὁσίων μικρὸς μέν, ἀλλὰ περικαλλὴς Ναὸς ἐπ’ ὀνόματί των, ἔνθα πλεῖστοι εὐσεβεῖς προσέρχονται ἐπικαλούμενοι τὴν χάριν τῶν Ἁγίων, καὶ ὅπου κατὰ τὴν 9ην Ἰουλίου τελεῖται ἐν παννυχίῳ ἀγρυπνίᾳ, ἡ μνήμη αὐτῶν, ἐν συρροῇ πολλῶν Μοναχῶν ἐκ τῶν πέριξ Σκητῶν καὶ Μονῶν.

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ