Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν Ὁσίων καὶ Θεοφόρων Πατέρων ἡμῶν ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ τοῦ ρήτορος καὶ ΜΗΤΡΟΦΑΝΟΥΣ, τῶν ἐν τῷ Ἁγιωνύμῳ Ὄρει τοῦ Ἄθῳ ἀσκητικῶς διαλαψάντων καὶ ἡ ἐν τῇ μικρᾷ Σκήτῃ τῆς Ἁγίας Ἄννης κειμένων.

Πολὺ πιθανὸν νὰ εἶχεν αὐτὸν ἐκ τῆς Μονῆς τοῦ Στουδίου, διότι ἔν τισι καλεῖται καὶ ὁ Μητροφάνης Στουδίτης εἴτε διότι προήρχετο καὶ οὗτος ἐκ τῆς αὐτῆς ὡς εἴρηται Μονῆς, εἴτε ἔλαβε τὴν ἐπωνυμίαν ταύτην ἐκ τοῦ Ὁσίου αὐτοῦ Γέροντος, καλουμένου Στουδίτου. Σχολάσαντες λοιπὸν ἐνταῦθα ἐκ πάντων τῶν ἔξω, ἡσύχασαν σχεδὸν τελείως τὴν κατὰ Θεὸν ἡσυχίαν. Ἤκουσαν οἱ μακάριοι τοῦ Θεοῦ διὰ τοῦ Προφητάνακτος λέγοντος· «Σχολάσατε καὶ γνῶτε ὅτι ἐγώ εἰμι ὁ Θεός» [12]. Ἀλλὰ καὶ τὸν Ὅσιον Νεῖλον τὸν σοφὸν ἀνέγνωσαν λέγοντα· «Βίος ἡσύχιος χρημάτων πολλῶν περιφανέστερος» [13].

Ὡσαύτως καὶ τὸν θεῖον Ἰσίδωρον τὸν Πηλουσιώτην γράφοντα· «Ἐμοὶ τὴν μετρίαν εἴδησιν, κατὰ μόνας προσέθηκεν ἀναχώρησις· ὁ γὰρ ἐν μέσῳ θορύβων στρεφόμενος καὶ γνῶναι τὰ οὐράνια βουλόμενος λέληθεν ὅτι τὸ ἐν ἀκάνθαις σπειρόμενον ὑπ’ αὐτῶν συμπνίγεται· καὶ ὁ μὴ σχολάσας Θεὸν γνῶναι οὐ δύναται» [14]. Πρὸς τούτοις τὸν Μέγαν Βασίλειον· «Νοῦς μὴ σκεδαννύμενος ἐπὶ τὰ ἔξω, μηδὲ ὑπὸ τῶν αἰσθητηρίων ἐπὶ τὸν κόσμον διαχεόμενος, ἐπάνεισι μὲν πρὸς ἑαυτόν, δι’ ἑαυτοῦ δὲ πρὸς τὴν τοῦ Θεοῦ ἔννοιαν ἀναβαίνει κἀκείνῳ τῷ κάλλει περιλαμπόμενός τε καὶ ἐλλαμπόμενος, καὶ αὐτῆς τῆς φύσεως λήθην λαμβάνει» [15].

Ἀγωνιζόμενοι οὕτως ἐν τῇ ἡσυχίᾳ διὰ τῶν σωματικῶν, πολλῷ δὲ μᾶλλον διὰ τῶν πνευματικῶν ἀγώνων καὶ ἀναβάσεις ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῶν διατιθέμενοι καὶ ἀπὸ δόξης εἰς δόξαν προβαίνοντες διὰ τῆς ἀδιαλείπτου προσευχῆς, ἐκάθηραν ἑαυτοὺς ἀπὸ παντὸς μολυσμοῦ καὶ πάθους σαρκὸς καὶ πνεύματος καὶ ἐγένοντο σκεύη δεκτικὰ τῶν δωρεῶν τῆς χάριτος καὶ ἀκηλίδωτα ἔσοπτρα τῶν μυστικῶν ἐλλάμψεων, ἔχοντες ἐν ἑνὶ λόγῳ τὴν ἀγγελικὴν ἀληθῶς καὶ μακαρίαν ζωήν, ἥτις εἶναι ἀρχὴ καὶ προοίμιον τῆς αἰωνίου τοιαύτης, κατὰ τὸν Θεσσαλονίνης θεῖον Γρηγόριον. Περὶ τῶν ζώντων ταύτην τὴν ἔνθεον ζωήν, λέγει καὶ ὁ οὐρανοφάντωρ Μέγας Βασίλειος· «Μακάριοι οὖν οἱ τοῦ ἀληθινοῦ κάλλους φιλοθεάμονες· οἱονεὶ γὰρ προσδεθὲντες αὐτῷ διὰ τῆς ἀγάπης, καὶ τὸν ἐπουράνιον καὶ μακαριστὸν ἐρῶντες ἔρωτα, ἐπιλανθάνονται μὲν οἰκείων καὶ φίλων, ἐπιλανθάνονται δὲ οἴκου καὶ περιουσίας· ἐπιλανθανόμενοι δὲ καὶ τῆς σωματικῆς εἰς τὸ ἐσθίειν καὶ πίνειν ἀνάγκης, μόνῳ τῷ θείῳ καὶ καθαρῷ προσεστήκασιν ἔρωτι» [16].


Ὑποσημειώσεις

[1] Γεώργιος Ἀλεξανδρείας.

[2] Σειράχ, ηʹ 7-9

[3] Λόγος εἰς εἰς Ἅγιον Κυπριανόν.

[4] Kεφ. δʹ 14.

[5] Λόγος εἰς Πέτρον καὶ Παῦλον, καὶ εἰς Ἁγίους Πάντας.

[6] Νικήτας Πατρίκιος. Βίος Ἁγ. Ἀνδρέου Κρήτης.

[7] Λόγος εἰς Ἅγιον Κυπριανόν.

[8] Οὗτος ἐστὶν ό Γάλλος Πέτρος Γύλλιος, γεννηθεὶς ἐν Ἀμβιανῷ τῆς Γαλλίας ἐν ἔτει 1490 ἢ κατ’ ἄλλους 1495, καὶ ἀποβιώσας ἐν Ρώμῃ, τῷ 1550. (Βλ. «Ἡ Κωνσταντινούπολις» ὑπὸ Β. Σκαρλάτου, τόμος αʹ σελ. 306, ἀλλὰ καὶ προλεγόμενα τοῦ αὐτοῦ τόμου).

[9] Βλ. Μεγάλην Ἐγκυκλοπαίδειαν «Πυρσοῦ» ἐν λέξει Δαμασκηνός.

[10] Βλ. Ἑλληνικὸν Βίον Ἁγ. Θεοδώρου Στουδίτου, καὶ «Βυζαντινὸν ἑορτολόγιον» ὑπὸ Μ. Γεδεών, τῇ 29ῃ Αὐγούστου καὶ 11ῃ Νοεμβρίου. Ἤδη δὲ ἡ ἐν Κων/πόλει πάλαι ποτὲ διάσημος Μονὴ τοῦ Στουδίου σῴζεται μεταβεβλημένη εἰς τουρκικὸν τέμενος, ὑπὸ τὸ ὄνομα «Ἐμὶρ-Ἀχὼρ-Τζαμισί», μετασκευασθεῖσα πρὸς τοῦτο ὑπὸ τῶν Τούρκων. (Παπαρρηγόπουλος, τόμ. γʹ σελ. 147, ἔκδοσις Καρολίδου).

[11] Ἡ αὐτὴ ἐπιστολὴ ἐξεδόθη ὑπὸ Χ. Κτενᾶ ἐν τῷ ἔργῳ αὐτοῦ «Ἅπαντα τὰ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἱερὰ καθιδρύματα… Ἀθῆναι 1935», σελ. 856 στοιχεῖον Θ.

[12] Ψαλμὸς μδʹ.

[13] Φιλοκαλὴς λόγος ἀσκητικός.

[14] Ἐπιστολὴ υβʹ.

[15] Ἐπιστολὴ αʹ.

[16] Ἑρμ. εἰς τὸν μδʹ ψαλμόν.

[17] Ματθ. κεφ. εʹ 14.

[18] Ἤδη καλεῖται Στρατονίκη, καὶ κεῖται ἐν τῇ ἐπαρχίᾳ Ἀρναίας Χαλκιδικῆς.

[19] Βλ. ὀπτασίαν.

[20] Λόγος εἰς ἀνδριάντας.

[21] Ἔν τισι χειρογράφοις γράφεται ὅτι ἐκοιμήθη τῇ 6ῃ Ὀκτωβρίου 1596 καὶ ἐνίοις 1602.

[22] Βλέπε τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Εὐδοκίμου τῇ εʹ (5ῃ) Ὀκτωβρίου, εἰς τόμον Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[23] Λόγος εἰς Ἁγίους Τεσσαράκοντα.

[24] Ματθ. ζʹ 21.

[25] Βίος Ὁσίου Πέτρου ὑπὸ Ἁγ. Γρηγορίου Θεσσαλονίκης.

[26] Ἐν ἔτει 1956 ἱδρύθη ἐν τῷ ἱερῷ Σπηλαίῳ τῶν Ὁσίων μικρὸς μέν, ἀλλὰ περικαλλὴς Ναὸς ἐπ’ ὀνόματί των, ἔνθα πλεῖστοι εὐσεβεῖς προσέρχονται ἐπικαλούμενοι τὴν χάριν τῶν Ἁγίων, καὶ ὅπου κατὰ τὴν 9ην Ἰουλίου τελεῖται ἐν παννυχίῳ ἀγρυπνίᾳ, ἡ μνήμη αὐτῶν, ἐν συρροῇ πολλῶν Μοναχῶν ἐκ τῶν πέριξ Σκητῶν καὶ Μονῶν.