Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν Ὁσίων καὶ Θεοφόρων Πατέρων ἡμῶν ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ τοῦ ρήτορος καὶ ΜΗΤΡΟΦΑΝΟΥΣ, τῶν ἐν τῷ Ἁγιωνύμῳ Ὄρει τοῦ Ἄθῳ ἀσκητικῶς διαλαψάντων καὶ ἡ ἐν τῇ μικρᾷ Σκήτῃ τῆς Ἁγίας Ἄννης κειμένων.

Ταῦτα τὰ ὀλίγα εὐσύνοπτα ἠδυνήθην νὰ συνάξω καὶ γραπτῶς νὰ παραδώσω εἰς τοὺς ἀγαπῶντας τὴν δόξαν τῶν Ὁσίων ἀδελφούς, εἰς δόξαν πρωτίστως τοῦ ἐν τοῖς Ἁγίοις ἐνδοξαζομένου Θεοῦ ἡμῶν, καὶ δεύτερον εἰς τιμὴν τῶν Ὁσίων, τῶν ἐπὶ τοσαῦτα ἔτη μενόντων ἀγεράστων καὶ ἀτιμήτων, μάλιστα δὲ παρ’ ἡμῶν τῶν παροικούντων εἰς τὸν ἱερὸν χῶρον εἰς τὸν ὁποῖον οὗτοι διέπρεψαν καὶ ἡγίασαν.

Ἀλλ’ ἴσως τις εἴπῃ, ὅτι οἱ παρὰ Θεοῦ δοξασθέντες καὶ τιμηθέντες, τοῦ ὄντος ὑπερτελείου, δὲν ἔχουσιν ἀνάγκην ἀνθρωπίνων τιμῶν καὶ ἐπαίνων, ὄντων ἀτελῶν καὶ πεπερασμένων· ναί, δὲν ἔχουσι τοιαύτην ἀνάγκην, ἀλλ’ ἡμεῖς ἔχομεν καθῆκον καὶ χρεωστοῦμεν, ἢ μᾶλλον ἐντελλόμεθα, νὰ τιμῶμεν καὶ γεραίρωμεν τοὺς ὁσίως βιώσαντας, ὡς ἐργάτας τῆς ἀρετῆς καὶ φίλους Θεοῦ, πρὸς τὸν ὁποῖον καὶ ἡ τιμὴ ἀναφέρεται λέγει δὲ καὶ ὁ Μέγας Βασίλειος· «Ἡ πρὸς τοὺς ἀγαθοὺς τῶν ὁμοδούλων τιμή, ἀπόδειξιν ἔχει τῆς πρὸς τὸν οἰκεῖον Δεσπότην εὐνοίας» [23]              .

Διὸ καὶ ἡμεῖς, ἀδελφοί, οἱ τῶν Ὁσίων ἐπιτελοῦντες τὴν μνήμην, μὴ μόνον ἱστάμεθα θαυμάζοντες τοὺς ἀγῶνας αὐτόν καὶ τὴν πολιτείαν, ἀλλ’ ἂς διαναστῶμεν ἐκ τοῦ ληθάργου τῆς ἀμελείας καὶ ἂς προθυμοποιήσωμεν ἑαυτούς, κατὰ τὸ δυνατόν, πρὸς τοὺς πνευματικοὺς πόνους καὶ ἀγῶνας, διότι ἐκ μόνης τῆς θεωρίας καὶ τοῦ ἁπλοῦ τυπικοῦ ἑορτασμοῦ οὐδὲν ὠφελούμεθα, ἵνα μὴ εἴπω ὅτι καὶ κατακρινόμεθα, ὡς γνόντες τὸ καλὸν καὶ μὴ πράξαντες αὐτό. «Οὐ πᾶς ὁ λέγων μοι, Κύριε, Κύριε, εἰσελεύσεται εἰς τὴν Βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, λέγει ὁ Σωτὴρ ἡμῶν, ἀλλ’ ὁ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ Πατρός μου τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς» [24]. Ἂς ρίψωμεν ἓν βλέμμα ἐπὶ τοῦ σπηλαίου αὐτῶν, σκεπτόμενοι, ἔστω καὶ ἐπ’ ἐλάχιστον, τοὺς ἑκουσίους κόπους καὶ πόνους αὐτῶν, τὴν ἐγκράτειαν, τὴν ταπείνωσιν, τὴν ὑπομονὴν καὶ γενικῶς τὴν ἀγγελικὴν τούτων ζωὴν καὶ τοῦτο ἂς γίνῃ εἰς ἡμᾶς καλὴ ἀρχὴ βελτιώσεως καὶ διαρρυθμίσεως τῆς πολιτείας ἡμῶν, κατὰ τὰς ὑποσχέσεις καὶ συνθήκας τὰς ὁποίας ἐνώπιον τῆς Εἰκόνος τοῦ Κυρίου συνεθέσαμεν.

Ὁ τόπος ἐν ᾧ ἱστάμεθα, ἀδελφοί, καταβιοῦντες γῆ ἁγία ἐστί, κατὰ τὴν θείαν φωνήν, ἁγιασθεῖσα παρὰ τοσούτων καὶ τηλικούτων ἁγίων καὶ θεοφόρων ἀνδρῶν· νὰ καταργῶμεν ἄρα αὐτὸν διὰ τῶν ἀμελῶν ἥ καὶ ἐφαμάρτων ἔργων; μὴ γένοιτο! Λέγομεν ἐνίοτε, αὐτοαπατώμενοι βεβαίως· «Ἡμεῖς καθήμεθα ἐνταῦθα, εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος, τὸ περιβόλι τῆς Παναγίας, καὶ ἐλπίζομεν εἰς αὐτὴν νὰ σωθῶμεν, ὡς ὑπεσχέθη εἰς τὸν Ὅσιον Πέτρον».


Ὑποσημειώσεις

[1] Γεώργιος Ἀλεξανδρείας.

[2] Σειράχ, ηʹ 7-9

[3] Λόγος εἰς εἰς Ἅγιον Κυπριανόν.

[4] Kεφ. δʹ 14.

[5] Λόγος εἰς Πέτρον καὶ Παῦλον, καὶ εἰς Ἁγίους Πάντας.

[6] Νικήτας Πατρίκιος. Βίος Ἁγ. Ἀνδρέου Κρήτης.

[7] Λόγος εἰς Ἅγιον Κυπριανόν.

[8] Οὗτος ἐστὶν ό Γάλλος Πέτρος Γύλλιος, γεννηθεὶς ἐν Ἀμβιανῷ τῆς Γαλλίας ἐν ἔτει 1490 ἢ κατ’ ἄλλους 1495, καὶ ἀποβιώσας ἐν Ρώμῃ, τῷ 1550. (Βλ. «Ἡ Κωνσταντινούπολις» ὑπὸ Β. Σκαρλάτου, τόμος αʹ σελ. 306, ἀλλὰ καὶ προλεγόμενα τοῦ αὐτοῦ τόμου).

[9] Βλ. Μεγάλην Ἐγκυκλοπαίδειαν «Πυρσοῦ» ἐν λέξει Δαμασκηνός.

[10] Βλ. Ἑλληνικὸν Βίον Ἁγ. Θεοδώρου Στουδίτου, καὶ «Βυζαντινὸν ἑορτολόγιον» ὑπὸ Μ. Γεδεών, τῇ 29ῃ Αὐγούστου καὶ 11ῃ Νοεμβρίου. Ἤδη δὲ ἡ ἐν Κων/πόλει πάλαι ποτὲ διάσημος Μονὴ τοῦ Στουδίου σῴζεται μεταβεβλημένη εἰς τουρκικὸν τέμενος, ὑπὸ τὸ ὄνομα «Ἐμὶρ-Ἀχὼρ-Τζαμισί», μετασκευασθεῖσα πρὸς τοῦτο ὑπὸ τῶν Τούρκων. (Παπαρρηγόπουλος, τόμ. γʹ σελ. 147, ἔκδοσις Καρολίδου).

[11] Ἡ αὐτὴ ἐπιστολὴ ἐξεδόθη ὑπὸ Χ. Κτενᾶ ἐν τῷ ἔργῳ αὐτοῦ «Ἅπαντα τὰ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἱερὰ καθιδρύματα… Ἀθῆναι 1935», σελ. 856 στοιχεῖον Θ.

[12] Ψαλμὸς μδʹ.

[13] Φιλοκαλὴς λόγος ἀσκητικός.

[14] Ἐπιστολὴ υβʹ.

[15] Ἐπιστολὴ αʹ.

[16] Ἑρμ. εἰς τὸν μδʹ ψαλμόν.

[17] Ματθ. κεφ. εʹ 14.

[18] Ἤδη καλεῖται Στρατονίκη, καὶ κεῖται ἐν τῇ ἐπαρχίᾳ Ἀρναίας Χαλκιδικῆς.

[19] Βλ. ὀπτασίαν.

[20] Λόγος εἰς ἀνδριάντας.

[21] Ἔν τισι χειρογράφοις γράφεται ὅτι ἐκοιμήθη τῇ 6ῃ Ὀκτωβρίου 1596 καὶ ἐνίοις 1602.

[22] Βλέπε τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Εὐδοκίμου τῇ εʹ (5ῃ) Ὀκτωβρίου, εἰς τόμον Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[23] Λόγος εἰς Ἁγίους Τεσσαράκοντα.

[24] Ματθ. ζʹ 21.

[25] Βίος Ὁσίου Πέτρου ὑπὸ Ἁγ. Γρηγορίου Θεσσαλονίκης.

[26] Ἐν ἔτει 1956 ἱδρύθη ἐν τῷ ἱερῷ Σπηλαίῳ τῶν Ὁσίων μικρὸς μέν, ἀλλὰ περικαλλὴς Ναὸς ἐπ’ ὀνόματί των, ἔνθα πλεῖστοι εὐσεβεῖς προσέρχονται ἐπικαλούμενοι τὴν χάριν τῶν Ἁγίων, καὶ ὅπου κατὰ τὴν 9ην Ἰουλίου τελεῖται ἐν παννυχίῳ ἀγρυπνίᾳ, ἡ μνήμη αὐτῶν, ἐν συρροῇ πολλῶν Μοναχῶν ἐκ τῶν πέριξ Σκητῶν καὶ Μονῶν.