Τῇ Θ’ (9ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος ΠΑΓΚΡΑΤΙΟΥ Ἐπισκόπου Ταυρομενίας.

Οἱ δὲ μιαροὶ ἱερεῖς τῶν εἰδώλων, μετέβησαν εἰς τοὺς βωμούς, ἵνα θυμιάσουν τὰ ἀκάθαρτα εἴδωλα. Μὴ εὑρόντες δὲ ταῦτα, ἐθρήνουν τὴν ἀπώλειαν τῶν θεῶν των. Ἐγένετο δὲ εἰς ὅλην τὴν πόλιν σύγχυσις μεγάλη, συνηθροίσθησαν δὲ οἱ πλεῖστοι εἰς τὸ παλάτιον, τοιαῦτα κραυγάζοντες· «Τί κάμνεις, ἀνάξιε τῆς ἡγεμονίας Βονιφάτιε; δὲν ἔρχεσαι νὰ ἴδῃς τί ἔπαθον οἱ θεοί σου, δεινότατε; Δὲν εἶναι αὐτοί, οἵτινες σὲ ἐπλούτισαν τόσον καὶ σὲ ἐτίμησαν διὰ τόσων μεγάλων τιμῶν; Διατί λοιπὸν δὲν τοὺς τιμᾷς πενθῶν μεθ’ ὅλων ἡμῶν, ἀλλὰ κάμνεις ἑορτὰς καὶ χαίρεσαι εἰς τὴν θλῖψίν μας, ὑπερήφανε;».

Ἀκούσας ὁ ἡγεμὼν τὰς ὕβρεις τοῦ λαοῦ, ἐφοβήθη καὶ ἀναβὰς εἰς τὸν ὑψηλότερον τόπον τοῦ Πραιτωρίου μεθ’ ἑξήκοντα στρατιωτῶν ἐνδεδυμένων χρυσοϋφάντους στολὰς εἶπε πρὸς τὸν λαὸν ταῦτα μὲ λαλιὰν ταπεινὴν καὶ ἥμερον· «Ἄνδρες Ταυρομενῖται, σοφώτατοι, μὴ ὑβρίζετε τὴν ἡγεμονίαν ἀδίκως, μὴ θυμώνετε παραλόγως μὲ ἐμέ, ὅστις ποσῶς δὲν σᾶς ἔπταισα. Ἀλλὰ κάμετε τοῦτο, τὸ ὁποῖον σᾶς εἶπον καὶ ἄλλην φοράν, ὅταν ἀπωλέσθη ὁ Φάλκων. Εὕρετε τοὺς σοφωτέρους τῆς βουλῆς καὶ τοὺς μᾶλλον ἐγγραμμάτους καὶ εἰπέτε νὰ ἐξετάσουν εἰς τὰς βίβλους σας, ἕως ὅτου εὕρωσι τὴν αἰτίαν, ἐξ ἧς ἔφυγον οἱ θεοί μας. Ἥτις αἰτία θὰ εἶναι ἓν ἐκ τῶν δύο. Ἢ ἡ ὀλίγη θυσία, τὴν ὁποίαν προσεφέραμεν εἰς αὐτοὺς καὶ ὡς ἐκ τούτου μᾶς ἐμίσησαν ἢ ἄλλος θεὸς ἦλθεν ἐδῶ ἰσχυρότερός των καὶ δυνατώτερος, μὴ δυνάμενοι δὲ νὰ ἐναντιωθοῦν εἰς αὐτὸν ἀπὸ τὸν φόβον των ἔπεσον. Ὅταν δὲ πληροφορηθῶμεν τὴν πραγματικὴν αἰτίαν, θέλομεν τελέσει τὸ συμφερώτερον. Ἤτοι, ἐὰν ἔφυγον διὰ τὰς μικρὰς θυσίας, νὰ αὐξήσωμεν ταύτας ὅσον θέλουσιν. Ἂν δὲ ἦλθεν ἐδῶ ἄλλος Θεὸς ἰσχυρότερος, νὰ πιστεύσωμεν εἰς ἐκεῖνον, διὰ νὰ μὴ τοὺς ἔχωμεν ἀνάγκην εἰς τίποτε. Μεταβῆτε λοιπόν, οἱ πλέον εὐλαβέστεροι ἐξ ὑμῶν, εἰς τὸν ναὸν ἐν προσευχῇ καὶ δεήσει καὶ ἐρωτήσατε τους θεούς, διὰ νὰ σᾶς φανερώσουν τὸ αἴτιον».

Ταύτην τὴν συμβουλὴν τοῦ ἄρχοντος ὅλοι ἐπήνεσαν καὶ ἐξέλεξάν τινας, οἵτινες ἐγνώριζον μαντείας καὶ οἰωνοσκοπίας. Οὗτοι ὥρισαν τριάκοντα δύο ἄνδρας εἰς κάθε θυσιαστήριον, ἵνα φωνάζουν ἐπὶ ὥραν πολλὴν καὶ ἐρωτοῦν. Πράγματι, δαίμων τις, τὸν ὁποῖον ὠνόμαζον Λύσσωνα, ἀπήντησε· «Τί ἤλθετε πρός με καὶ μὲ ἐγκωμιάζετε ματαίως; Ὅ,τι ἐκάμαμεν ἕως τώρα, ἐκάμαμεν, καὶ ἀπὸ σήμερον δὲν σᾶς πλανῶμεν πλέον. Διότι ἡ Τρισυπόστατος Θεότης ἐπεσκέφθη τὸ ἴδιον πλάσμα καὶ ἔστειλεν ὁ Θεὸς τὸν Λόγον Αὐτοῦ, ἵνα φωτίσῃ ἅπαντας».


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Μοντανὸς ἀνεφάνη ἔκ τινος πόλεως τῆς Φρυγίας Ἀρδαβὰ καλουμένης, ὁ ὁποῖος γενόμενος Χριστιανός, δι’ ἀγάπην φιλαρχίας ἔγινεν ἀρχηγὸς νέας αἱρέσεως κατὰ τὸν δεύτερον αἰῶνα ἀπὸ Χριστοῦ. Οὗτος κατηγόρει τοὺς γάμους, καὶ ἐθέσπιζε νὰ διαχωρίζωνται οἱ ὕπανδροι· ἔλεγε δὲ ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ Παράκλητος, τὸ πνεῦμα τῆς ἀληθείας, καὶ ἄλλα ἀκόμη εἶχε κακόδοξα φρονήματα. Ὅθεν καὶ οἱ ὀπαδοὶ αὐτοῦ ὠνομάζοντο Μοντανισταί.

[2] Ο ἑλληνικὸς αὐτοῦ Βίος εὑρίσκεται ἐν τῇ Μονῇ τῶν Ἰβήρων καὶ ἐν ἄλλαις, οὗ ἡ ἀρχή· «Μετὰ τὸ ἀναληφθῆναι τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν». Οὗτος μεταγλωττισθεὶς κατεχωρίσθη τὸ πρῶτον ὑπὸ Ἀγαπίου τοῦ Κρητὸς εἰς τὴν ὑπ’ αὐτοῦ ἐκδοθεῖσαν «Καλοκαιρινήν». Ὁ αὐτὸς καταχωρίζεται ἐνταῦθα διεσκευασμένος κατὰ τὸ λεκτικόν. Περὶ τοῦ Ἁγίου Παγκρατίου, βλέπε καὶ εἰς τὴν 9ην Φεβρουαρίου, ὅτε ἑορτάζεται μετὰ Μαρκέλλου τοῦ πατρὸς αὐτοῦ καὶ Φιλαγρίου Ἐπισκόπου Κύπρου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» τόμος Βʹ ἔκδ. αʹ σελ. 182, ἔκδ. βʹ σελ. 182, ἔκδ. γʹ σελ. 260-261).