Τῇ Θ’ (9ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος ΠΑΓΚΡΑΤΙΟΥ Ἐπισκόπου Ταυρομενίας.

Βλέπεις ὅτι ἡ ζωὴ αὕτη τρέχει ὡς σκιὰ καὶ ὡς ὄνειρον. Ἐνθυμεῖσαι πόσοι μᾶς ἐζήτησαν νὰ ὑπανδρευθῶμεν καὶ δὲν ἐστέρξαμεν, ἂν καὶ ἐπροσκυνοῦμεν εἴδωλα; τώρα δὲ ποὺ ἐνεδύθημεν τὸν Δεσπότην Χριστόν, νὰ μολύνωμεν τὴν ψυχὴν καὶ τὸ σῶμα; μὴ γένοιτο! Ἰδοὺ ὅτι σοῦ λέγω τὰ μέλλοντα, διὰ νὰ ἑτοιμασθῇς εἰς πρόσκαιρον θάνατον, νὰ βασιλεύσῃς μὲ τὸν νυμφίον Χριστὸν αἰωνίως. Ἐμὲ θανατώνουν αὔριον, ἀλλὰ ἐσὲ θέλουν κρατήσει ὀλίγον καιρόν, ἵνα δοκιμάσουν τὴν γνώμην σου· πρόσεχε δὲ νὰ μὴ δελεασθῇς ἀπὸ τὰς ματαίας αὐτῶν ὑποσχέσεις, ὑπόμεινον ἕως τέλους, ἵνα λάβῃς τὸν ἄφθαρτον στέφανον». Ταῦτα ἀκούσασα ἡ κόρη ἀπὸ τὴν διάκονον, ἐστέναξε λέγουσα· «Πιστεύω εἰς τὸν Κύριόν μου Ἰησοῦν Χριστόν, ὅτι οὔτε κολακεῖαι, οὔτε φοβερισμοί, οὔτε, βάσανοι θέλουν δυνηθῆ νὰ μὲ χωρίσουν ἀπ’ Αὐτὸν τὸν ἠγαπημὲνον Νυμφίον μου».

Τὴν ἄλλην ἡμέραν τὰς ἔφεραν πάλιν εἰς τὸν Ἔλιδον, λέγει δὲ πρὸς αὐτὸν ἡ διάκονος, ὅτι δὲν ἠδυνήθη νὰ φέρῃ εἰς τὸ θέλημά του τὴν νεάνιδα. Ἐκεῖνος τότε ἐθυμώθη καὶ προστάσσει νὰ δείρουν αὐτὴν ἔμπροσθεν τῆς κόρης σκληρῶς· ἀφοῦ δὲ τὴν ἔδειραν ὥραν πολλήν, καὶ ἐκοκκίνισεν ἡ γῆ ἀπὸ τὰ αἵματα, ἀπέκοψαν τὴν μακαρίαν αὐτῆς κεφαλήν. Τὴν δὲ νεωτέραν ἐνέκλεισαν εἰς μίαν οἰκίαν, αὐτοὶ δὲ ἐκάθησαν εἰς τὴν τράπεζαν. Ὁ δὲ μέγας Παγκράτιος ἐσύναξε τοὺς πιστούς, καὶ ἐπῆραν τὸ ἅγιον λείψανον τῆς διακόνου καὶ τὸ ἐνεταφίασαν εὐλαβῶς καὶ ἐντίμως ὡς ἔπρεπεν. Ὅταν ἠγέρθησαν ἀπὸ τὴν γαστριμαργίαν οἱ Ἕλληνες, ἔσυραν τὴν κόρην καὶ λέγει πρὸς αὐτὴν ὁ Ἔλιδος· «Θυσίασον εἰς τὸν μέγαν θεὸν Σκάμανδρον καὶ δέξου νὰ γίνῃς γυνή μου, ἵνα τιμηθῇς, νὰ ἔχῃς πλοῦτον καὶ πᾶσαν ἄλλην ἀπόλαυσιν· εἰδὲ μὴ θὰ διατάξω τὸν ἀποκεφαλισμόν σου». Λέγει πρὸς αὐτὸν ἡ πάνσεμνος· «Ἐγὼ προσκυνῶ τὸν Χριστόν, τὸν ἀληθινὸν Θεὸν καὶ Σωτῆρά μου, τὸν ὁποῖον ἐνυμφεύθην, καὶ οὔτε εἰς τὸν Σκάμανδρον θυσιάζω, οὔτε σὲ καταδέχομαι ὡς ἄνδρα μου, μιαρώτατε». Ταῦτα ἀκούσας ἀπὸ τὴν φιλόχριστον ὁ μισόχριστος ἐπρόσταξε νὰ δείρουν καὶ αὐτὴν ὡς καὶ τὴν ἄλλην, ἔπειτα δὲ νὰ τὴν ἀποκεφαλίσουν. Τούτου γενομένου, ἦλθεν ὁ Ἅγιος μὲ ὅλους τοὺς πιστούς, μὲ λαμπάδας καὶ θυμιάματα, καὶ ἔλαβον τὸ ἅγιον λείψανον, τὸ ὁποῖον ἐνεταφίασαν πλησίον τῆς διακόνου. Ὁ δὲ λαός, ὅταν ἤκουσε τὰς κακουργίας τοῦ Ἐλίδου, ὥρμησαν νὰ τὸν καύσουν μὲ ὅλα του τὰ εἴδωλα. Ἀλλ’ ὁ Ἅγιος δὲν τοὺς ἀφῆκε, διὰ νὰ μὴ γίνουν φόνοι καὶ σύγχυσις, ἕως, ὅτου ἔλθῃ ὁ Βονιφάτιος, ἵνα τὸν τιμωρήσῃ ὡς βούλεται. Οὕτω δὲ ἡσύχασαν, κτίζοντες Ἐκκλησίαν εἰς τὸ ὄνομα τῶν δύο παρθένων καὶ μαρτύρων τοῦ Χριστοῦ.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Μοντανὸς ἀνεφάνη ἔκ τινος πόλεως τῆς Φρυγίας Ἀρδαβὰ καλουμένης, ὁ ὁποῖος γενόμενος Χριστιανός, δι’ ἀγάπην φιλαρχίας ἔγινεν ἀρχηγὸς νέας αἱρέσεως κατὰ τὸν δεύτερον αἰῶνα ἀπὸ Χριστοῦ. Οὗτος κατηγόρει τοὺς γάμους, καὶ ἐθέσπιζε νὰ διαχωρίζωνται οἱ ὕπανδροι· ἔλεγε δὲ ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ Παράκλητος, τὸ πνεῦμα τῆς ἀληθείας, καὶ ἄλλα ἀκόμη εἶχε κακόδοξα φρονήματα. Ὅθεν καὶ οἱ ὀπαδοὶ αὐτοῦ ὠνομάζοντο Μοντανισταί.

[2] Ο ἑλληνικὸς αὐτοῦ Βίος εὑρίσκεται ἐν τῇ Μονῇ τῶν Ἰβήρων καὶ ἐν ἄλλαις, οὗ ἡ ἀρχή· «Μετὰ τὸ ἀναληφθῆναι τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν». Οὗτος μεταγλωττισθεὶς κατεχωρίσθη τὸ πρῶτον ὑπὸ Ἀγαπίου τοῦ Κρητὸς εἰς τὴν ὑπ’ αὐτοῦ ἐκδοθεῖσαν «Καλοκαιρινήν». Ὁ αὐτὸς καταχωρίζεται ἐνταῦθα διεσκευασμένος κατὰ τὸ λεκτικόν. Περὶ τοῦ Ἁγίου Παγκρατίου, βλέπε καὶ εἰς τὴν 9ην Φεβρουαρίου, ὅτε ἑορτάζεται μετὰ Μαρκέλλου τοῦ πατρὸς αὐτοῦ καὶ Φιλαγρίου Ἐπισκόπου Κύπρου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» τόμος Βʹ ἔκδ. αʹ σελ. 182, ἔκδ. βʹ σελ. 182, ἔκδ. γʹ σελ. 260-261).