Ὁ Λέων, ἀφ’ οὗ ἔμεινεν ὀλίγας ἡμέρας εἰς τὸν Ἄθωνα, ἀνεχώρησεν. Ὁ δὲ Ὅσιος, ἕνεκα ταύτης τῆς προθυμίας του, ἐγένετο εἰς ὅλους ἐξακουστὸς καὶ περίφημος, καὶ πολλοὶ συνέτρεχον εἰς αὐτὸν πρὸς ψυχικήν των ὠφέλειαν. Ἀλλ’ οὗτος ἐπόθει τὴν ἡσυχίαν. Ὅθεν, φεύγων τὰς ἀφορμὰς τῆς κενοδοξίας, μετέβη εἰς τὰ ἐνδότερα τοῦ Ὄρους, ἀναζητῶν τόπον κατάλληλον. Ὁ δὲ Θεός, ὁ ἔχων δι’ αὐτοῦ ἡτοιμασμένην θαυμασίαν κληρονομίαν, τὸν ὡδήγησεν εἰς τὸ ἀκρωτήριον τοῦ Ἄθω, καὶ ἐκεῖ ἐν τῷ μέσῳ τοῦ τόπου ἐκείνου κατεσκεύασε μίαν καλύβην καὶ ἠγωνίζετο ὅσον ἠδύνατο. Ἐκαλεῖτο δὲ ὁ τόπος οὗτος Μελανά. Ὁ δὲ μελανὸς καὶ μισόκαλος διάβολος, βλέπων τοὺς μεγάλους ἀγῶνας τοῦ Ὁσίου, ἡτοιμάζετο νὰ πολεμήσῃ ἐκεῖνον, ὅστις τὸν ἐπολέμει. Καὶ πρῶτον μὲν ἐτόξευσεν αὐτὸν διὰ τῶν βελῶν τῆς ἀμελείας, ἵνα ἐξαναγκάσῃ τὸν Ὅσιον νὰ φύγῃ. Ἀλλὰ τοῦτο ἦτο οἰκονομία καὶ παραχώρησις Θεοῦ ἵνα, δοκιμαζόμενος ὁ Ὅσιος διὰ τῆς τοιαύτης δοκιμῆς, γνωρίζῃ κατόπιν νὰ βοηθῇ τὰ ἐνοχλούμενα ὑπὸ τοῦ πειρασμοῦ τέκνα αὐτοῦ. Μὴ ἔχων λοιπὸν ἐκεῖ πλησίον ἄλλον τινὰ νὰ συμβουλευθῇ πῶς νὰ πράξῃ, ἐμελέτα ταῦτα εἰς τὴν διάνοιαν λέγων· «Ἂς ἔχω ὑπομονὴν ἕνα χρόνον καὶ τότε, ἐὰν ὁ Κύριος μὲ βοηθήσῃ καὶ ἀφανίσῃ τὸν πειρασμόν, μένω ἐδῶ. Ἄλλως μεταβαίνω εἰς ἄλλον τόπον”.

Ἔμεινε λοιπὸν ἐκεῖ ἀκαταπαύστως πολεμούμενος. Τὴν δὲ τελευταίαν ἡμέραν, ὅτε ἐμελέτα νὰ μεταβῇ εἰς Καρυὰς διὰ νὰ ἐξομολογηθῇ εἰς τοὺς ἀδελφοὺς τὰ συμβαίνοντα, ἐνῷ ἀνεγίνωσκε τὴν τρίτην ὥραν, ἦλθεν ἐπ’ αὐτὸν φῶς οὐράνιον καὶ ἐκύκλωσεν αὐτόν. Ὅθεν, ὁ μὲν πολέμιος ἔφυγεν, ὁ δὲ Ὅσιος ἐπληρώθη ἐξ ἀρρήτου ἀγαλλιάσεως καὶ ἔσταζε δάκρυ γλυκύ. Ἀπὸ τῆς ὥρας ταύτης ἔλαβε τὸ χάρισμα τῆς κατανύξεως καὶ ἔκλαιε, δίχως πόνον, ὅταν ἤθελε. Καὶ τόσον ἠγάπα τὸν τόπον τῶν Μελανῶν, ὅσον ἐμίσει αὐτὸν πρότερον. Ὁ δὲ κράτιστος Νικηφόρος ὡρίσθη παρὰ τοῦ βασιλέως ἐξουσιαστὴς ὅλου τοῦ στρατεύματος, καὶ μετέβαινε νὰ πολεμήσῃ εἰς τὴν Κρήτην, ὅπου ἦσαν τότε Ἀγαρηνοί, μὴ ὑποτασσόμενοι εἰς τοὺς Ρωμαίους. Μαθὼν δὲ παρὰ τοῦ ἀδελφοῦ του Λέοντος, ὅτι ὁ Ἀθανάσιος ἦτο εἰς τὸν Ἄθωνα, ἔστειλε πλοῖον πολεμικὸν καὶ γράμματα πρὸς τοὺς Ὁσίους τοῦ Ὄρους, παρακαλῶν νὰ δεηθοῦν πρὸς Κύριον, νὰ βοηθήσῃ αὐτὸν νὰ νικήσῃ τοὺς Ἀγαρηνούς, καὶ νὰ ἀποστείλουν τὸν Ἀθανάσιον μετ’ ἄλλων δύο ἐναρέτων γερόντων.