Ἀλλ’ ὁ βασιλεὺς ἔστειλεν εἰς πάντα τόπον τῆς δεσποτείας αὐτοῦ προστάγματα καὶ γράμματα, μὲ τὴν ἐντολὴν νὰ εὕρουν τὸν Ἀθανάσιον. Ὁ δὲ Ὅσιος, ὡς ἐπληροφορήθη τοῦτο, διελθὼν ἐκ τῆς Κύπρου εἰς τὴν στερεάν, ἤθελε νὰ μεταβῇ εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα. Μαθὼν δὲ ὅτι ἦτο φόβος ἐξ αἰτίας τῶν Ἀγαρηνῶν, ἀνέπεμψε δέησιν πρὸς τὸν Θεόν, ἵνα φωτίσῃ αὐτὸν καὶ πράξῃ τὸ συμφερώτερον. Κατὰ δὲ τὴν νύκτα εἶδεν ἐν ὀπτασίᾳ τὸν Κύριον, προστάζοντα καὶ εἰπόντα· «Ἐπίστρεψον εἰς τὴν Μονήν, τὴν ὁποίαν ἔκτισες, ὅτι μέλλει νὰ αὐξηθῇ περισσῶς, καὶ πολλοὶ θὰ σωθῶσι διὰ μέσου σοῦ». Ὅθεν ἐπιστρέψαντες ἐβάδιζον ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας μετὰ τοῦ Ἀντωνίου, τοῦ ὁποίου ἐξωγκώθη ὁ ποὺς καὶ ἐκινδύνευσεν εἰς θάνατον, διότι μετὰ τοῦ πρηξίματος τοῦ ποδὸς ἔπαθε καὶ δυσεντερίαν καὶ πυρετὸν ἰσχυρόν, τόσον ὥστε ἐκείτετο ἀσάλευτος ὡς νεκρός. Ὁ δὲ Ὅσιος ἐθεράπευσεν αὐτὸν διὰ τῆς προσευχῆς του θαυμασιώτατα.

Ἀπελθὼν δὲ ὁ Θεόδοτος εἰς τὴν Λαύραν, εὗρεν ὅλους τοὺς ἀδελφοὺς τεταραγμένους διὰ τὴν τοῦ πατρὸς στέρησιν, ὁ δὲ Εὐθύμιος δὲν εἶχε δεχθῆ τὴν προστασίαν καὶ οὕτως εἶχον μεγάλην σύγχυσιν εἰς τὴν Μονήν. Ὅθεν ἀφοῦ παρέμεινεν ὀλίγον καιρὸν εἰσῆλθε πάλιν εἰς πλοῖον καὶ μετέβη εἰς συνάντησιν τοῦ Ὁσίου, τὸν ὁποῖον συνήντησεν εἰς τὴν Ἀττάλειαν καὶ ἐπέστρεψαν εἰς τὴν Λαύραν. Οἱ δὲ Μοναχοί, ἰδόντες τὸν ποιμένα ἐχάρησαν, ὡς ὁ τυφλὸς ὅταν ἰδῇ τὸν ἥλιον. Ἅπαντες δὲ οἱ τοῦ Ὄρους, ἀκούσαντες ὅτι ἦλθεν ὁ Ἀθανάσιος, συνήγοντο καθ’ ἑκάστην ἵνα ἴδωσιν αὐτόν. Καὶ ἄλλος ἔφερε σῖτον, ἄλλος ἔλαιον, ἄλλος ἄλλα, διότι ἡ Λαύρα εὑρίσκετο εἰς μεγάλην στέρησιν, τόσον ὥστε δὲν εἶχον νὰ ζυμώσουν. Ἀλλ’ εἰς ὀλίγον καιρόν, ἀφ’ ὅτου ἐπέστρεψεν ὁ Ὅσιος Ἀθανάσιος, ὅλα ἐτακτοποιήθησαν καὶ αἱ ἀποθῆκαι ἤρχισαν νὰ πληροῦνται ἀπὸ παντὸς ἀγαθοῦ,

Μετὰ ταῦτα ὁ Ὅσιος μετέβη εἰς τὴν Βασιλεύουσαν. Καὶ ὁ βασιλεύς, ὅταν ἤκουσεν ὅτι ἤρχετο ὁ φίλος του, ἐχάρη πολύ, ἀλλὰ ἐντρέπετο νὰ τὸν ἴδῃ βασιλέα ἀντὶ Μοναχοῦ ὡς εἶχεν ὑποσχεθῆ. Ὅθεν ἐγερθεὶς τοῦ θρόνου του ἔδραμεν, ὄχι ὡς βασιλεύς, ἀλλ’ ὡς ἁπλοῦς ἄνθρωπος, καὶ προϋπήντησε τὸν Ὅσιον μὲ ταπείνωσιν μεγάλην. Ἀφ᾽ οὗ δὲ ἠσπάσθη αὐτόν, τὸν ἔλαβεν ἐκ τῆς χειρὸς καὶ εἰσελθόντες εἰς τὸ ἰδιαίτερον δωμάτιόν του, ἐδικαιολογήθη εἰς τὸν Ὅσιον οὕτω· «Ἐγὼ εἶμαι ὁ αἴτιος δι’ ὅλους τοὺς κόπους καὶ τὰς θλίψεις σου, ἐπειδὴ ἠθέτησα τὸν φόβον τοῦ Θεοῦ καὶ τὰς συμφωνίας κατεπάτησα. Ἀλλά, σὲ παρακαλῶ, μακροθύμησον ὀλίγον καιρὸν ἀναμένων τὴν ἐπιστροφήν μου, ἕως ὅτου μὲ ἀξιώσῃ ὁ Κύριος νὰ ἀποδώσω εἰς Αὐτὸν ὅ,τι ὑπεσχέθην».